VEERTIEN RIGLYNE VIR DIE PAD ONDERWEG NA DIE LEWE WAT WARE LEWE IS.
1. Ek moet verstaan dat ek geen hoër roeping het as om die kennis van God na te jaag nie.
Miga 6:8: "Hy het jou bekend gemaak, o mens, wat goed is; en wat vra die Here van jou anders as om reg te doen en liefde te betrag en ootmoedig te wandel met jou God?" (OAV).
Fl 3:8-10: "... om Christus Jesus, my Here, te ken, oortref alles in waarde ... Al wat ek wens, is om Christus te ken ..."
Die Westminster Shorter Catechism, v&a 1: "What is the chief end of man? Man's chief end is to glorify God, and to enjoy him forever."
2. Laat ek dit met beide arms omhels: God wíl Homself aan my openbaar en met my wandel.
Dit lê aan die hart van Sy beloftes vir die Nuwe Verbond (Hos 2:18-19; Jer 31:31-34). Dis waaroor dit gaan: ons 'n volk vir Hom, Hy 'n God vir ons.
3 My gerigtheid moet God persóónlik wees - dus die Gewer, en nie bloot Sy gawes nie!
Wat kan 'n groter belediging wees as om net in iemand belang te stel ter wille van wat jy uit hom kan kry?
4 God kan slegs in en deur Jesus Christus geken word.
Enersyds is die mensgeworde Woord God se hoogste, volmaakte en finale openbaring aan ons (Jh 1:14; 14:8-9). Mens kan God nie na behore ken as jy nie lank en intens en weer en weer na die Here Jesus Christus kyk nie. Hb 1:3 stel dit só: "Uit Hom straal die heerlikheid van God en Hy is die ewebeeld van die wese van God."
Christus is die helderste venster waardeur ons sien wie en wat God is!
Andersyds is Christus die enigste Middelaar tussen God en mense. Sonder Hom kan daar geen gemeenskap met God wees nie (Jh 14:6; Hd 4:12; 1Tm 2:5).
5 Hierdie openbaring geskied deur Woord en Gees.
Natuurlik kan God se ewige krag en goddelikheid in die algemene openbaring - die natuur - gesien word (Rm 1:20). Maar dis nie naastenby genoegsaam om ons tot 'n lewende verhoudingskennis van God te lei nie. Daarvoor is ons gans en al van Sy besondere openbaring in die Woord afhanklik - die Skriftuur wat as sentrale tema God se selfopenbaring in Christus het. Daarin het ons alles wat mag nodig wees om God te ken soos ons moet.
Dit beteken nie dat ek nou maar die Bybel soos enige boek kan bestudeer ten einde te begryp wat dit wil kommunikeer nie. God se waarheid - veral die geheimenisse van die Nuwe Verbond - bly geslote vir ons tensy die Heilige Gees ons innerlik verlig. Ja, dis ék wat die kennis van God moet soek, maar dit sal slegs tot iets kom indien dit in biddende afhanklikheid geskied. Ek kan God nét ken in soverre Hy Homself deur Sy Gees aan my openbaar (Mt 11:27; 16:15-17; 1Kor 2:6-16).
6 Sonder gereelde, gedissiplineerde en volhardende gebed vorder ons nie 'n duim op hierdie pad van die hoogste roeping nie.
Dis immers tydens gebed dat ons gemeenskap met God op sy innigste beleef.
Vraag en antwoord 116 van die Heidelbergse Kategismus: Waarom is gebed vir die Christene nodig? Omdat dit die vernaamste deel van die dankbaarheid is wat God van ons vorder, en omdat God sy genade en die Heilige Gees alleen aan diegene wil gee wat Hom met hartlike sugte sonder ophou daarom bid en daarvoor dank.
7. Die kennis van God lewer sonder uitsondering sy kwota emosionele ervarings op.
Kan 'n verhouding daarsonder 'n liéfdesverhouding wees? Maar die norm vir alle Christelike belewing geld ook hier: dis nét eg indien dit Bybelse waarheid as groeibodem het.
8. God openbaar Homself nét aan kinderlike en diep afhanklike geloof.
Nooit is ons so afhanklik en nooit is geloof meer noodsaaklik, as wanneer ons met hierdie selfopenbaring van Hom besig is nie. Augustinus het gesê: "As jy nie glo nie, sal jy nie verstaan nie." Dis so eenvoudig soos dit. En die ou Puritein, Thomas Watson, het gesê: "Geloof is die hoofslagaar van die siel."
Hb 11:6 is in hierdie verband van die allergrootste belang: "En sonder geloof is dit onmoontlik om God te behaag; want hy wat tot God gaan, moet glo dat Hy ís, en ’n beloner is van die wat Hom soek" (OAV). Die mens kan baie regkry sonder geloof, maar niks wat God behaag nie.
Sonder geloof is daar geen sprake van redding nie. Maar meer nog, in ons elke dag se wandel met die Here lê ons geloof aan die hart daarvan. Dis hoe die onsienlike sienlik word, en die onmoontlike waar. Dis die hande waarmee ek Sy geskenke vasgryp.
9. God openbaar Homself net aan nederige mense.
Hooghartige beterweterigheid sal niks vorder nie; kieskeurigheid is tot mislukking gedoem.
Dis waarom die Here Jesus in Mt 11:25-27 sê: "Ek prys U, Vader, Here van hemel en aarde, dat U hierdie dinge vir slim en geleerde mense verberg het en dit aan eenvoudiges bekend gemaak het. Ja, Vader, so was dit u genadige bedoeling ... niemand ken die Seun nie, behalwe die Vader; en ook ken niemand die Vader nie, behalwe die Seun en elkeen aan wie die Seun Hom wil bekend maak."
10. Die kennis van God is nie vir terloopse en dubbelhartige soekers nie.
Dis iets wat mens doelgerig, gedissiplineerd en volhardend moet "najaag" (Hos 6:3, OAV). "En julle sal My soek en vind as julle na My vra met julle hele hart" (Jer 29:13, OAV).
Alle godsmanne en -vroue deur die eeue, in Bybelse tye en daarna, het die kennis van die Here met 'n opregte erns gesoek - of nog sterker gestel, met 'n heilige honger.
Mens vind dit by Moses. Watter aangrypende hoofstukke is Eks 32-34 nie! Reeds in 33:11 lees ons dat die Here direk met Moses gepraat het, soos 'n man met sy vriend. Dan kom Moses diep onder die indruk van sy gewigtige roeping om die volk te lei - wat hom laat bid: "As U my dan goedgesind is, maak my u wil bekend ("U weë" in die OAV), sodat ek U kan leer ken en kan doen wat U verwag. Onthou tog hierdie nasie is u volk" (13).
Hierop antwoord die Here: "Ook wat jy nou gevra het, sal Ek doen. Ek is jou goedgesind en Ek ken jou op jou naam" (17). Maar Moses, sekerlik baie dankbaar dat die Here sy versoek toestaan, is egter bang dat hy bloot die vermoë ontvang om God se weë te ken en die volk reg te lei. Wonderlik soos dit alles is, is daar iets wat hy nóg meer begeer, waarsonder hy nie wil lewe nie. En hy is bang die Here stop duskant dit: "Laat ek tog net u magtige verskyning sien!" ("u heerlikheid", OAV) (18).
God se reaksie is positief, maar gekwalifiseerd: Goed, Hy sal al Sy majesteit voor Moses laat verbygaan. Maar Moses moet verstaan dat daar perke is. Geen mens kan God in Sy volle glorie sien en bly lewe nie. Daarom sal die Here Sy dienskneg onder Sy hand in 'n rotsskeur wegsteek totdat Hy verby is. Dan sal Hy Sy hand wegneem sodat Moses Hom darem van agter af kan sien (19-23).
Die vervulling vind ons in Eks 34:5-7: "Die Here het in ’n wolk afgekom en by Moses kom staan en die Naam "die Here" uitgeroep: "Ek, die Here, is die barmhartige en genadige God, lankmoedig, vol liefde en trou. Ek betoon my liefde aan geslagte en geslagte. Ek vergewe ongeregtigheid, oortreding en sonde, maar Ek spreek niemand sonder meer vry nie. Ek reken kinders en kleinkinders die sondes van vaders toe selfs tot in die derde en vierde geslag."
As Moses daarna by die Here pleit om tog, ten spyte van die volk se verskriklike sonde, hulle God te bly, gaan God voort en hernu weer die verbond met hulle (10).
Min dinge in 'n mens behaag God meer as 'n begeerte soos dié van Moses. En as ons daarin volhard, sal Sy Gees ons kapasiteit om Hom te ken steeds verruim, ons verlange na Hom verintensifeer, en, uiteraard, ons begeertes meer en meer vervul.
11. Die kennis van God is vir hulle wat intens begeer om heilig te leef en Hom in toegewyde liefdesgehoorsaamheid te dien.
Die mens is na God se beeld geskape. Die sondeval het dit egter ernstig geskaad. Die reddingsproses in Christus is onder meer 'n herstel van God se beeld in die mens. Gelykvormigheid aan Christus - die volmaakte Mens - is waarheen die Here met ons op pad is (Ef 4:23-24; Kol 3:10). Dis waarom ons geroep word om heilig te wees soos God heilig is (1Pt 1:15-16), en om volmaak te wees soos ons Vader in die hemel (Mt 5:48).
Sekerlik kan nie ál God se attribute in die mens tot afskynsel kom nie, maar talle wél - besonderlik Sy goedheid, barmhartigheid en liefde. En hierdie karaktertrekke sal in ons ontwikkel tot die mate wat ons hulle in Hóm begryp en bewonder. Dis een van die redes waarom ons moet groei in Godskennis.
In hierdie verband is die Here Jesus se uitspraak in Jh 14:21, 23 van die allergrootste belang: "Wie my opdragte het en dit uitvoer - dit is hy wat My liefhet. En wie My liefhet, hóm sal my Vader liefhê, en Ek sal hom ook liefhê en My aan hom openbaar... As iemand My liefhet, sal hy my woorde ter harte neem; en my Vader sal hom liefhê, en Ons sal na hom toe kom en by hom woon."
12. Die kennis van God is vir diegene met 'n aanbiddende hartsgesteldheid.
God het ons geskep en herskep sodat ons Hom kan verheerlik. En dis onder meer met die oog op aanbidding dat die Heilige Gees ons dieper in Godskennis inlei - want 'n aanbiddende hart is nie net die wortel van meerdere Godskennis nie, dis ook die vrug daarvan.
Sonder uitsondering het diegene in die Bybel wat een of ander direkte ontmoeting met God gehad het, God begin aanbid. Weer en weer lees ons dat hulle soos Johannes op Patmos neergeval en soos dooies bly lê het (Op 1:17).
13. Wie God wil leer ken, moet tevrede wees om nie net die aangename uit Sy hand te ontvang nie, maar ook Sy dissipline en tugtiging (Hb 12).
Ons leer God veel eerder in die valleie ken, as op die bergpieke. Nie alleen sien ons dit weer en weer in die lewens van die heilges deur die eeue nie - elke ware gelowige ken dit aan eie lyf.
14. Les bes moet die bergpad na die hoogtes van Godskennis sélf geloop word.
Weliswaar sal min dinge my méér help as om by broers en susters met dieselfde hartstog in te haak. Ware Christelike belewing is dikwels korporatief van aard - so wil die Here dit.
Maar in die finale analise moet elkeen sy eie pak dra. En groot dele van die roete is in elk geval op rotslysies waar net een op 'n slag kan beweeg. En hoe hoër mens vorder, hoe meer is dit die geval.
Nico van der Walt
Sunday, February 17, 2013
E-PREEK No.31 - JH 17:3 - DIE WESE VAN DIE EWIGE LEWE [1]
Daar is baie waarhede wat vasbeton moet wees in ons oortuigings en harte voordat ons in waarheid kan sê ons is Christene. Voorts het elke dissipel van die Here Jesus 'n hele klomp prioriteite wat sy lewe in beslag neem. Maar vir ons mag daar nooit iets belangrikers wees as om God te ken nie. Soos Jesus hier bid: dis die wese van die ewige lewe. Meer as enigiets, sal dit ons lewens tot in alle ewigheid in beslag neem - dié van ons wat deur geloof met Christus verenig is.
❏ Keer op keer en konsekwent beklemtoon die Bybel die belangrikheid van die kennis van die Here:
Jer 9:23-24 (OAV): "So sê die Here: Laat die wyse hom nie beroem op sy wysheid nie, en laat die sterke hom nie beroem op sy sterkte nie, laat die ryke hom nie beroem op sy rykdom nie; maar laat hy wat wil roem, hom hierop beroem dat hy verstaan en My ken, dat Ek die Here is wat goedertierenheid, reg en geregtigheid op die aarde doen; want in dié dinge het Ek 'n behae ...".
Hosea praat baie hieroor. In 2:17-19 (OAV) belowe die Here: "Verder sluit Ek in dié dag vir hulle 'n verbond ... Ek sal My met jou verloof tot in ewigheid en My met jou verloof in geregtigheid en in reg en in goedertierenheid en in ontferming. En Ek sal My met jou verloof in trou; dan sal jy die HERE ken". Dan treur die profeet omdat sy volk te gronde gaan weens 'n gebrek aan kennis (4:6). Van watse kennis praat hy? Enkele verse vroeër verskaf hy die antwoord: "... die Here het 'n regsaak met die inwoners van die land, omdat daar geen trou en geen liefde en geen kennis van God in die land is nie" (4:1). Uiteindelik rig Hosea 'n dringende oproep tot sy volksgenote in 6:3: "En laat ons ken - laat ons dit najaag om die Here te ken ..." En hy rugsteun die oproep met 'n versekering van die Here: "Want Ek het 'n behae in liefde en nie in offerande nie, en in kennis van God meer as in brandoffers" (6:6).
En so kan ons voortgaan: Spr 9:10 (OAV); Eks 33:13vv; 2Pt 1:2-3 (OAV); 1Jh 2:3-4; 4:7-8.
WAT IS DIE KENNIS VAN GOD?
❏ Allereers moet ons drie penne goed inslaan:
• Eerstens: sowel die Hebreeus as die Grieks vir "ken" is vol en gelaaide begrippe: om deur waarneming, oordenking en ervaring te ken. Dit het dus te doen met sowel objektiewe kennis as subjektiewe belewing.
Die Bybelse begrip "om te ken" dui dikwels op 'n intieme verhouding en gemeenskap tussen persone. Gen 4:1:"En die mens het sy vrou Eva beken, en sy het swanger geword ..." (OAV).
• Tweedens: as mens Bybels wil omskryf wat die kennis van God behels, val dit op hoe dikwels dit in verband gebring word met 'n begrip en 'n belewing van Sy attribute, oftewel, die uitnemendhede van Sy karakter. Byvoorbeeld: Jer 9:24 (OAV) en Hos 2:18-19.
• Derdens, soos met alle kennis en verhoudinge, is daar ook hier sprake van graadverskille. Elkeen moet homself dus beoordeel: is dit tipies van my lewe; herken ek dit in myself?
❏ Kennis van God behels drie onderskeibare, maar onskeibare elemente.
Kennis van God is:
❏ Die eerste element het te doen met begrip van dit wat God oor Homself in die Skrif geopenbaar het.
Dit het daarom te doen met denke en studie.
In1Jh 5:20 skryf die apostel: "En ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die ware God te ken ...".
Omdat die kennis van God méér is as op hoogte wees met feite oor Hom, reken sommige hulle kan wegkom daarsónder - en dis 'n fatale fout! Presies dít is die rede waarom God so baie oor Homself aan ons geopenbaar het.
Sonder gedissiplineerde, denkende en biddende bestudering van wat God oor Homself in die Skrif openbaar, verval ons in 'n moeras van subjektiewe en eensydige willekeur. En misleiding is onvermydelik: ons skep 'n god na óns beeld. Dit lei dus tot effektiewe afgodery en al die verwronge lewensuitinge wat noodwendig daaruit voortkom.
Wie in 'n denkbeeldige god glo, sal met 'n denkbeeldige verlossing tevrede moet wees.
J.I.Packer sê oor die bestudering van God se karakter: "No topic is greater, grander, or more important, and by the same token none is more demanding. It is the theological Mount Everest, and no one ever masters it or does it full justice."
❏ Die tweede element het te doen met gemeenskap met God.
Henog van ouds "het met God gewandel" (Gen 5:22, 24, OAV). Om God te ken is dus ook 'n persoonlike verhoudingservaring en word op minstens twee maniere beleef:
Ons mag nooit by die bloot teologiese ophou nie. God het Homself nie aan die mens geopenbaar met die oog op die intellektuele en die spekulatiewe nie. Nee, Hy het Homself aan ons geopenbaar sodat ons Hom daarvolgens sal aanbid, liefhê en dien. Dis waarom die Bybel, as dit oor God praat, nie volstaan met abstrakte mededelings oor Hom nie, maar soos klokslag deursteek na die belewing van Sy attribute in persoonlike en alledaags-menslike terme.
Nooit beskou die Bybel 'n waarheid as geken, voordat dit nie die leerling se lewe beheers nie. En van niks geld dit meer as van die kennis van die Here nie.
Hierdie beklemtoning help ons om nie in 'n bloot serebrale en skolastiese Godsbeskouing te verval nie - iets wat leerstellig baie suiwer mag wees, dog terselfdertyd emosioneel en geestelik morsdood.
Maar ewe belangrik is dit om te beklemtoon dat die wandel met God nie 'n bloot subjektivistiese en mistieke dialoog met Hom is nie.
Enersyds wandel ek met God as ek steeds gelowig deur die bril van die Woord na my ganse lewe kyk. So sien ek dan in my omstandighede en lewensvoortgang Sy intieme betrokkenheid by my raak.
Andersyds wandel ek met God as ek steeds gelowig die praktiese implikasies uitleef van dit wat Hy oor Homself geopenbaar het, en dit wat Hy uitdruklik in Sy Woord aan my beveel het. Dis met ander woorde my respons op Sy reddende inisiatiewe, Sy voortgaande liefdestrou en Sy soewereine regering in my lewe.
Só word die genadeverbond - dat die Here vir my 'n Vader sal wees en dat ek vir Hom 'n kind moet wees - 'n daaglikse ervaringswerklikheid.
Dit word pragtig geïllustreer in Dawid se lewe. Neem byvoorbeeld Ps 139. Hy skryf oor God se verhewe karaktertrekke - Sy alwetenheid, almag en alomteenwoordigheid. Maar hy doen dit nie in abstrakte terme nie; hy doen dit aan die hand van sy persoonlike ervaringe daarvan.
Hier in Ps 139 word die Naam van die Here 6 maal genoem; en persoonlike voornaamwoorde wat na Hom verwys ongeveer 30 keer. En na homself verwys Dawid 'n stuk of 50 keer. Dus, in Dawid se diepste godsdiensbelewinge is daar eintlik net twee betrokkenes - hyself en die Here. Daarom praat hy nie van "Hy" nie, maar van "U"; nie van "mense" nie, maar van "ek".
❏ Die derde element het te doen met 'n insig in God se wil en weë.
Volgens die NIV pleit Moses só in Eks 33:13 by die Here: "If you are pleased with me, teach me your ways so I may know you and continue to find favour with you." Ps 103:7 (OAV) sê dan: "Hy het aan Moses sy weë bekend gemaak, aan die kinders van Israel sy dade."
Dit gaan hier oor 'n wysheid en 'n voortgaande vernuwing van denke wat my help om mý rol in die uitwerk van God se wil vir my lewe duidelik te onderskei. Rm 12:2 vat dit raak: "Julle moenie aan hierdie sondige wêreld gelyk word nie, maar laat God julle verander deur julle denke te vernuwe. Dan sal julle ook kan onderskei wat die wil van God is, wat vir Hom goed en aanneemlik en volmaak is."
Hierdie saak het egter met meer as my persoonlike gehoorsaamheid te doen. Dis ook 'n insig in hoe die Here normaalweg in hierdie wêreld, in Sy kerk en met mense werk of nie werk nie. Dis 'n begrip van Sy ordes en die toepassing van Sy universele beginsels. Dis 'n verstaan van Sy voorkeure en afkeure - van dit wat Hom behaag en dit wat Hom vertoorn.
WAT SÊ DIT VIR ONS?
Tot sover vir die oomblik oor ons tema. Eintlik het ons nog net 'n paar fondasieklippe in posisie geplaas. Ek beoog om in 'n volgende preek te praat oor die praktiese riglyne vir ons najaging van die kennis van die Here. Dís eintlik waaroor dit gaan.
By wyse van afsluiting wil ek net 'n enkele oproep tot julle rig: Gaan besin lank en diep en eerlik oor dit wat ons vanmôre behandel het!
Veral moet jy jouself afvra of jy gebalanseerd en Bybels-verantwoordelik met die Here wandel. Is al drie die elemente van wat dit beteken om God te ken dus teenwoordig in jou lewe? En het jy werklik 'n persoonlike verhouding met die Here? Sit Sy vingerafdrukke dus op jou elke dag se bestaan? Is Hy by jóú betrokke. Sien jy dit raak? En leef jy 'n lewe van geloofsvertroue, liefdestoewyding en beginselvaste, kompromielose gehoorsaamheid aan Hom? Is jy aan Hóm toegewy?
Waarom is hierdie sulke belangrike vrae? As jy 'n vreemdeling daarvoor is, glo ek dat ek met Bybelse mandaat vir jou kan sê dat jy heel waarskynlik nog nie die ewige lewe het nie!
Moenie maar klakkeloos aanvaar dat jy nog altyd 'n goeie kerkmens en gelowige was nie. Want talle van ons kom uit agtergronde waar bedenklike skeeftrekkings oor hierdie saak aan die orde van die dag was - of dit nou 'n eensydige beklemtoning van die bloot verstandelike was, en of dit 'n emosionalistiese oorreaksie daarteen was.
Nee! Nee! Toets jouself of jy met die ware Jakob besig is (2Kor 13:5). Want die Skrif waarsku ons oor en oor teen verkeerde leringe, teen selfmisleiding en teen 'n verwagting oor die ewige saligheid wat tevergeefs mag blyk te wees.
En as jy die toets dop? Dan kom jy in nederige verootmoediging na Hom toe en pleit om Sy genade - totdat Hy jou verhoor. Hy belowe om diesulkes aan te neem en vir hulle te gee wat nodig is.
Mag die Here een en elkeen van ons begenadig met 'n nugtere, volwasse, voete-op-die-grond en Geesverligte self-beoordeling!
Nico van der Walt
❏ Keer op keer en konsekwent beklemtoon die Bybel die belangrikheid van die kennis van die Here:
Jer 9:23-24 (OAV): "So sê die Here: Laat die wyse hom nie beroem op sy wysheid nie, en laat die sterke hom nie beroem op sy sterkte nie, laat die ryke hom nie beroem op sy rykdom nie; maar laat hy wat wil roem, hom hierop beroem dat hy verstaan en My ken, dat Ek die Here is wat goedertierenheid, reg en geregtigheid op die aarde doen; want in dié dinge het Ek 'n behae ...".
Hosea praat baie hieroor. In 2:17-19 (OAV) belowe die Here: "Verder sluit Ek in dié dag vir hulle 'n verbond ... Ek sal My met jou verloof tot in ewigheid en My met jou verloof in geregtigheid en in reg en in goedertierenheid en in ontferming. En Ek sal My met jou verloof in trou; dan sal jy die HERE ken". Dan treur die profeet omdat sy volk te gronde gaan weens 'n gebrek aan kennis (4:6). Van watse kennis praat hy? Enkele verse vroeër verskaf hy die antwoord: "... die Here het 'n regsaak met die inwoners van die land, omdat daar geen trou en geen liefde en geen kennis van God in die land is nie" (4:1). Uiteindelik rig Hosea 'n dringende oproep tot sy volksgenote in 6:3: "En laat ons ken - laat ons dit najaag om die Here te ken ..." En hy rugsteun die oproep met 'n versekering van die Here: "Want Ek het 'n behae in liefde en nie in offerande nie, en in kennis van God meer as in brandoffers" (6:6).
En so kan ons voortgaan: Spr 9:10 (OAV); Eks 33:13vv; 2Pt 1:2-3 (OAV); 1Jh 2:3-4; 4:7-8.
WAT IS DIE KENNIS VAN GOD?
❏ Allereers moet ons drie penne goed inslaan:
• Eerstens: sowel die Hebreeus as die Grieks vir "ken" is vol en gelaaide begrippe: om deur waarneming, oordenking en ervaring te ken. Dit het dus te doen met sowel objektiewe kennis as subjektiewe belewing.
Die Bybelse begrip "om te ken" dui dikwels op 'n intieme verhouding en gemeenskap tussen persone. Gen 4:1:"En die mens het sy vrou Eva beken, en sy het swanger geword ..." (OAV).
• Tweedens: as mens Bybels wil omskryf wat die kennis van God behels, val dit op hoe dikwels dit in verband gebring word met 'n begrip en 'n belewing van Sy attribute, oftewel, die uitnemendhede van Sy karakter. Byvoorbeeld: Jer 9:24 (OAV) en Hos 2:18-19.
• Derdens, soos met alle kennis en verhoudinge, is daar ook hier sprake van graadverskille. Elkeen moet homself dus beoordeel: is dit tipies van my lewe; herken ek dit in myself?
❏ Kennis van God behels drie onderskeibare, maar onskeibare elemente.
Kennis van God is:
Begrip van wat God Drie-enig oor Homself openbaar,
wat saamhang met
'n voortgaande, bewustelike en persoonlike wandel met Hom,
wat meebring
insig in Sy wil en weë
wat saamhang met
'n voortgaande, bewustelike en persoonlike wandel met Hom,
wat meebring
insig in Sy wil en weë
❏ Die eerste element het te doen met begrip van dit wat God oor Homself in die Skrif geopenbaar het.
Dit het daarom te doen met denke en studie.
In1Jh 5:20 skryf die apostel: "En ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die ware God te ken ...".
Omdat die kennis van God méér is as op hoogte wees met feite oor Hom, reken sommige hulle kan wegkom daarsónder - en dis 'n fatale fout! Presies dít is die rede waarom God so baie oor Homself aan ons geopenbaar het.
Sonder gedissiplineerde, denkende en biddende bestudering van wat God oor Homself in die Skrif openbaar, verval ons in 'n moeras van subjektiewe en eensydige willekeur. En misleiding is onvermydelik: ons skep 'n god na óns beeld. Dit lei dus tot effektiewe afgodery en al die verwronge lewensuitinge wat noodwendig daaruit voortkom.
Wie in 'n denkbeeldige god glo, sal met 'n denkbeeldige verlossing tevrede moet wees.
J.I.Packer sê oor die bestudering van God se karakter: "No topic is greater, grander, or more important, and by the same token none is more demanding. It is the theological Mount Everest, and no one ever masters it or does it full justice."
❏ Die tweede element het te doen met gemeenskap met God.
Henog van ouds "het met God gewandel" (Gen 5:22, 24, OAV). Om God te ken is dus ook 'n persoonlike verhoudingservaring en word op minstens twee maniere beleef:
In dit wat God vir my doen: in gelowige herkenning, dankbare belewing en vererende erkenning van Sy attribute in aksie in my lewe
en
in hoe ek in respons vir Hom leef: in geloofsvertroue in Hom, asook liefdestoewyding en dankbare gehoorsaamheid aan Hom.
en
in hoe ek in respons vir Hom leef: in geloofsvertroue in Hom, asook liefdestoewyding en dankbare gehoorsaamheid aan Hom.
Ons mag nooit by die bloot teologiese ophou nie. God het Homself nie aan die mens geopenbaar met die oog op die intellektuele en die spekulatiewe nie. Nee, Hy het Homself aan ons geopenbaar sodat ons Hom daarvolgens sal aanbid, liefhê en dien. Dis waarom die Bybel, as dit oor God praat, nie volstaan met abstrakte mededelings oor Hom nie, maar soos klokslag deursteek na die belewing van Sy attribute in persoonlike en alledaags-menslike terme.
Nooit beskou die Bybel 'n waarheid as geken, voordat dit nie die leerling se lewe beheers nie. En van niks geld dit meer as van die kennis van die Here nie.
Hierdie beklemtoning help ons om nie in 'n bloot serebrale en skolastiese Godsbeskouing te verval nie - iets wat leerstellig baie suiwer mag wees, dog terselfdertyd emosioneel en geestelik morsdood.
Maar ewe belangrik is dit om te beklemtoon dat die wandel met God nie 'n bloot subjektivistiese en mistieke dialoog met Hom is nie.
Enersyds wandel ek met God as ek steeds gelowig deur die bril van die Woord na my ganse lewe kyk. So sien ek dan in my omstandighede en lewensvoortgang Sy intieme betrokkenheid by my raak.
Andersyds wandel ek met God as ek steeds gelowig die praktiese implikasies uitleef van dit wat Hy oor Homself geopenbaar het, en dit wat Hy uitdruklik in Sy Woord aan my beveel het. Dis met ander woorde my respons op Sy reddende inisiatiewe, Sy voortgaande liefdestrou en Sy soewereine regering in my lewe.
Só word die genadeverbond - dat die Here vir my 'n Vader sal wees en dat ek vir Hom 'n kind moet wees - 'n daaglikse ervaringswerklikheid.
Dit word pragtig geïllustreer in Dawid se lewe. Neem byvoorbeeld Ps 139. Hy skryf oor God se verhewe karaktertrekke - Sy alwetenheid, almag en alomteenwoordigheid. Maar hy doen dit nie in abstrakte terme nie; hy doen dit aan die hand van sy persoonlike ervaringe daarvan.
Hier in Ps 139 word die Naam van die Here 6 maal genoem; en persoonlike voornaamwoorde wat na Hom verwys ongeveer 30 keer. En na homself verwys Dawid 'n stuk of 50 keer. Dus, in Dawid se diepste godsdiensbelewinge is daar eintlik net twee betrokkenes - hyself en die Here. Daarom praat hy nie van "Hy" nie, maar van "U"; nie van "mense" nie, maar van "ek".
❏ Die derde element het te doen met 'n insig in God se wil en weë.
Volgens die NIV pleit Moses só in Eks 33:13 by die Here: "If you are pleased with me, teach me your ways so I may know you and continue to find favour with you." Ps 103:7 (OAV) sê dan: "Hy het aan Moses sy weë bekend gemaak, aan die kinders van Israel sy dade."
Dit gaan hier oor 'n wysheid en 'n voortgaande vernuwing van denke wat my help om mý rol in die uitwerk van God se wil vir my lewe duidelik te onderskei. Rm 12:2 vat dit raak: "Julle moenie aan hierdie sondige wêreld gelyk word nie, maar laat God julle verander deur julle denke te vernuwe. Dan sal julle ook kan onderskei wat die wil van God is, wat vir Hom goed en aanneemlik en volmaak is."
Hierdie saak het egter met meer as my persoonlike gehoorsaamheid te doen. Dis ook 'n insig in hoe die Here normaalweg in hierdie wêreld, in Sy kerk en met mense werk of nie werk nie. Dis 'n begrip van Sy ordes en die toepassing van Sy universele beginsels. Dis 'n verstaan van Sy voorkeure en afkeure - van dit wat Hom behaag en dit wat Hom vertoorn.
WAT SÊ DIT VIR ONS?
Tot sover vir die oomblik oor ons tema. Eintlik het ons nog net 'n paar fondasieklippe in posisie geplaas. Ek beoog om in 'n volgende preek te praat oor die praktiese riglyne vir ons najaging van die kennis van die Here. Dís eintlik waaroor dit gaan.
By wyse van afsluiting wil ek net 'n enkele oproep tot julle rig: Gaan besin lank en diep en eerlik oor dit wat ons vanmôre behandel het!
Veral moet jy jouself afvra of jy gebalanseerd en Bybels-verantwoordelik met die Here wandel. Is al drie die elemente van wat dit beteken om God te ken dus teenwoordig in jou lewe? En het jy werklik 'n persoonlike verhouding met die Here? Sit Sy vingerafdrukke dus op jou elke dag se bestaan? Is Hy by jóú betrokke. Sien jy dit raak? En leef jy 'n lewe van geloofsvertroue, liefdestoewyding en beginselvaste, kompromielose gehoorsaamheid aan Hom? Is jy aan Hóm toegewy?
Waarom is hierdie sulke belangrike vrae? As jy 'n vreemdeling daarvoor is, glo ek dat ek met Bybelse mandaat vir jou kan sê dat jy heel waarskynlik nog nie die ewige lewe het nie!
Moenie maar klakkeloos aanvaar dat jy nog altyd 'n goeie kerkmens en gelowige was nie. Want talle van ons kom uit agtergronde waar bedenklike skeeftrekkings oor hierdie saak aan die orde van die dag was - of dit nou 'n eensydige beklemtoning van die bloot verstandelike was, en of dit 'n emosionalistiese oorreaksie daarteen was.
Nee! Nee! Toets jouself of jy met die ware Jakob besig is (2Kor 13:5). Want die Skrif waarsku ons oor en oor teen verkeerde leringe, teen selfmisleiding en teen 'n verwagting oor die ewige saligheid wat tevergeefs mag blyk te wees.
En as jy die toets dop? Dan kom jy in nederige verootmoediging na Hom toe en pleit om Sy genade - totdat Hy jou verhoor. Hy belowe om diesulkes aan te neem en vir hulle te gee wat nodig is.
Mag die Here een en elkeen van ons begenadig met 'n nugtere, volwasse, voete-op-die-grond en Geesverligte self-beoordeling!
Nico van der Walt
Saturday, February 16, 2013
E-PREEK No.29 - HD 9:1-9 - WAT 'N BEKERING!
Naas die gebeure rondom die menswording en dood van Jesus Christus, was daar beswaarlik 'n meer rigtinggewende gebeurtenis in die wêreldgeskiedenis as die bekering van Saulus, oftewel Paulus van Tarsus. Want watter mens, behalwe die Here Jesus, het 'n dieper merk gemaak op die ontwikkeling van die wêreld se denke en historiese ontwikkeling?
Hierdie bekering is dan seker ook die mees beroemde van alle bekerings. Selfs ongelowiges ken die verhaal. Lukas, die outeur van die boek Handelinge, skryf drie keer uitvoerig daaroor. Hier in ons teks beskryf hy dit self, en twee keer hierna berig hy hoe Paulus in sy redes self daarvan vertel het (Hd 22:1-16; 26:9-18).
'N DIEPER KYK NA HIERDIE BEKERING
Mens hoor dikwels dat mense praat van 'n Damaskuspad-bekering - dat jy dit gehad het, of nie gehad het nie. Daarmee word dan gesinspeel op Saulus se dramatiese ommeswaai na Christus toe.
Die bekering van 'n hater van die gemeente
Inderdaad was dit 'n dramatiese bekering. Dink maar aan die Saulus voordat dit gebeur het.
Voor hierdie hoofstuk verwys Lukas drie maal na Saulus. In 7:58 word gesê dat hy die mense se klere opgepas het toe Stefanus gestenig is. In 8:1 skryf hy dat die jong Fariseër die moord goedgekeur het. En in 8:3 vertel hy van hierdie godsdienstige yweraar se hatige vervolging van die gemeente.
Lukas se taalgebruik beklemtoon Saulus se bittere en meedoënlose vervolging van Jesus se dissipels. Calvyn sê hy was soos 'n wilde en bloeddorstige ondier.
Handelinge 8:3 sê dat Saulus die kerk probeer "uitroei" het. In buite-Bybelse Grieks verwys dit na 'n roofdier se uitmekaarskeur van 'n karkas.
In 9:21 lees ons dat die mense stom verbaas was toe hulle hoor dat die vervolger van die gemeente tot bekering gekom het en die evangelie verkondig. Is dit nie die man wat die Christene wou "uitroei" nie, vra hulle dan. Die woord wat hulle gebruik, sou mens met vermorsel of verwoes kon vertaal. Paulus self gebruik hierdie woord twee keer in Galasiërs as hy sy vervolgingswaansin voor sy bekering beskryf (1:13, 23).
Paulus het voor sy bekering "dreiging en moord geblaas" (9:1). Ook hierdie uitdrukking sou kon verwys na die gegrom en gesnork van wilde diere.
G'n wonder nie dat Paulus jare later kon sê dat hy die Christene só gehaat het dat hy "uitermate teen hulle gewoed en hulle vervolg (het), selfs tot in die buitelandse stede (26:11, OAV).
Waarlik, dramaties was hierdie man se ommekeer gewis. Binne dae het die woedende en wilde wolf 'n lam geword - nog meer, 'n herder.
Daar was 'n voorbereidende werk van die Gees.
Het Saulus se bekering regtig so in 'n oogwink plaasgevind soos mense dink?
Sekerlik is hy in 'n oomblik verander van iemand vol siedende haat, tot 'n gebrokene wat met sy hele hart die Here se wil wou doen.
Maar moenie dink dat die Here nie vóór die Damaskuspad met Saulus gepraat het nie.
• As die apostel in Hd 26 vertel wat met hom gebeur het, sê hy dat, toe hy op die grond val, die Here vir hom gesê het: "Dit is hard vir jou om teen die prikkels te skop" (v.14, OAV). Die beeld praat van 'n skerp voorwerp waarmee 'n wilde dier getem word. Die implikasie is dat die Here reeds vir 'n tyd lank besig was om Saulus in te breek.
Is daar aanduidings hiervan in die Skrif? Inderdaad! Die Here het Saulus oor 'n tydperk voorberei vir die Damaskuspad.
Wat was die prikkels waarteen hy geskop het?
• Ons kan aanvaar dat Saulus selfs in die tyd wat hy die Christene so gehaat het, met twyfelgedagtes geworstel het. Hy en Jesus was omtrent ewe oud en dis hoogs waarskynlik dat die jong rabbi die Here destyds gesien en gehoor het. Hoe sou hy dan - só intelligent en só ingelig oor die Ou Testamentiese Messiaanse profesieë - nie soms gewonder het oor die merkwaardige Man van Nasaret nie?
• Nog 'n prikkel moes Stefanus se martelaarskap gewees het. Hierdie godvrugtige man se kragtige preek en merkwaardige getuienis móés eenvoudig 'n indruk op die ywerige godsdienstige gemaak het. Het hy nie met sy eie oë gesien hoe Stefanus se gesig voor die Joodse Raad soos dié van 'n engel lyk nie?
• Die skerpste prikkel in Saulus se vlees was egter sy eie gewete. Ja, hy kon later skryf dat hy in terme van uiterlike wetsonderhouding onberispelik was (Fl 3:6). Maar hoe jy uiterlik vaar, is één saak; wat in jou binneste aangaan, is iets anders. Daarom beken Paulus in Rm 7:7vv dat dit wat in sy hart aangegaan het, hom gery het. Veral die tiende gebod - dié teen sondige begeertes - het hom mettertyd van sy verdorwenheid oortuig.
'n Mens se gewete haal jou uiteindelik in - altyd. Niks word kragtiger deur die Heilige Gees in Sy oortuigingswerk gebruik nie.
• Wat ons dus moet raaksien, is dat Saulus se Damaskuspad-ervaring nie net 'n skielike bekering was nie, maar ook voorafgegaan is deur 'n lang oortuigingsproses van die Heilige Gees.
In sy bekering was Saulus nie passief nie.
Die Here se genade vir Saulus was nie só dwingend dat sy wil en keuse uitgeskakel was nie.
Ja, die Here het hom só verneder dat hy op die grond geval het, sê John Stott in sy Romeine-kommentaar, maar Hy het Saulus nie verbrysel nie. Hy het nie van hom 'n robot gemaak nie. Dis nie dat sy denke en wil geen rol gespeel het nie.
As die Here vir hom vra, "... waarom vervolg jy My?", rig Hy hom tot Saulus se rede en gewete.
En Saulus was nie só oorweldig dat hy nie kon praat nie. Hy vra immers: "Wie is U, Here?" As die Here dan antwoord: "Ek is Jesus ... Dit is vir My wat jy vervolg", het dit so diep in sy wese ingesny dat hy vir die res van sy lewe 'n onstuitbare yweraar vir Christus se eer, evangelie, koninkryk en kerk was.
Les bes kan Saulus 'n opdrag uitvoer. Hy kan opstaan en na Damaskus toe stap.
PAULUS SE BEKERING WAS 'N SOEWEREINE WERK VAN DIE HERE
❏ Ten spyte van dit alles, moet mens terselfdertyd onderstreep dat ook hierdie bekering 'n stuk soewereine genade van God was.
Die hele gebeurtenis is tog onmiskenbaar 'n inisiatief van die Here - die lig uit die hemel, die stem, die onweerstaanbare krag. God het besluit dat Saulus se oomblik van heil aangebreek het. En so sou dit onontkombaar wees.
❏ Voorts het Paulus nooit daarvoor moeg geword om in sy latere geskrifte te beklemtoon dat die Here soewerein op sy lewe beslag gelê het nie. Daarom skryf hy in Gl 1:15-16: "Maar God het my al voor my geboorte vir Hom afgesonder, en Hy het my in sy genade geroep." Paulus gaan dan voort om sê dat God Sy Seun aan hom geopenbaar het, sodat hy die evangelie onder die heidennasies sou verkondig.
❏ Paulus se oortuiging dat hy deur soewereine genade gered is, word treffend onderstreep deur sekere uitdrukkings wat hy gebruik.
In Fl 3:12 skryf hy dat hy "deur Jesus Christus gegryp is" (OAV). Die woord word soms gebruik vir 'n arrestasie. Spesifiek in Paulus se geval het dit ironies gebeur pas voordat hy by Damaskus kon uitkom om die Christene in hegtenis te neem.
In 2Kor 4:6 vergelyk hy sy bekeringservaring met God se soewereine skeppingswoord: "Laat daar lig skyn uit die duisternis." Só, sê hy, het die Here 'n lig in sy hart laat skyn om hom te verlig met die kennis van die heerlikheid van God. Dit, sê hy dan, is die lig wat van Jesus Christus uitstraal.
In 1Tm 1:14 skryf hy dat die Here hom oorlaai het met Sy genade en met geloof en liefde. Die beeld wat hy gebruik, sê letterlik dat dat die Here se genade hom oorspoel het soos 'n rivier in vloed.
❏ Stott onthou na aanleiding hiervan in sy kommentaar 'n aantal metafore wat C.S. Lewis in sy outo-biografie (Surprised by Joy) gebruik as hy oor sy eie bekering praat. Lewis skryf dat die Here hom ingekatrol het soos 'n hengelaar 'n vis. Hy het gevoel soos 'n muis wat deur 'n kat gejaag word, of soos 'n jakkals wat deur 'n trop honde ingehaal word. Dit was asof die Heilige Gees hom soos 'n meesterskaakspeler geleidelik in 'n skaakmat posisie ingemaneuvreer het.
WAT SÊ DIT VIR ONS?
1. Dink 'n oomblik terug aan jou eie bekering.
Die omstandighede en manier van elkeen se bekering tot Christus as Profeet, Priester en Koning, is uniek. Elkeen van ons het sy of haar eie storie.
Dit was meer of minder dramaties; ons was op verskillende ouderdomme; soms was daar 'n lang en geleidelike aanloop, soms was die stryd gou-gou verby; soms was daar trane van sondeberou, soms is ons gewoon verras deur die vreugde van verlossing.
Maar daar was ook altyd die gemeenskaplike. Ten minste kan ons dít sê: altyd, altyd was dit 'n bekering tot Jesus Christus. Haal Hom uit die prentjie uit, en jy het per definisie nie bekering nie.
2. Diegene wat tans nog teen die prikkels skop, moet weet dat hulle ontmoeting met Jesus Christus onontkombaar vir hulle voorlê.
Die Woord van God sê dat elke knie voor Hom sal buig. Mag die Here in Sy goedheid gee dat joune nog in die genadetyd sal buig. Want onthou, miljoene der miljoene se knieë sal eers buig wanneer dit te laat is.
Ek mag dus nie hierdie geleentheid laat verbygaan sonder om heethoofdige weerstaners van die Heilige Gees op te roep tot bekering nie. Kom nóú na die Here toe, solank jy nog kan. Genade is steeds beskikbaar. En dis gratis - selfs vir Christus-haters, soos Saulus van Tarsus!
3. Julle wat vir onbekeerde dierbares bid, moenie moed verloor nie - al vat dit hoe lank!
As die mees onwaarskynlike bekeerling van die eerste eeu soos met 'n oogknip omgedop kon word, wie, maar wie kan Koning Jesus se genade-arrestasie weerstaan?
En onthou, jou gebede is ingeweef in die uitwerk van God se raadsplan!
4. Is jy ook vol aanbiddingsverwondering oor ons Koning wat van haters met skuim om die mond, lewenslange liefdesyweraars maak?
Waarlik, vir ons wat deur Sy genade gearresteer is, maak niks méér sin as om Hom met onverdeelde harte lief te hê en te dien nie!
Nico van der Walt
Hierdie bekering is dan seker ook die mees beroemde van alle bekerings. Selfs ongelowiges ken die verhaal. Lukas, die outeur van die boek Handelinge, skryf drie keer uitvoerig daaroor. Hier in ons teks beskryf hy dit self, en twee keer hierna berig hy hoe Paulus in sy redes self daarvan vertel het (Hd 22:1-16; 26:9-18).
'N DIEPER KYK NA HIERDIE BEKERING
Mens hoor dikwels dat mense praat van 'n Damaskuspad-bekering - dat jy dit gehad het, of nie gehad het nie. Daarmee word dan gesinspeel op Saulus se dramatiese ommeswaai na Christus toe.
Die bekering van 'n hater van die gemeente
Inderdaad was dit 'n dramatiese bekering. Dink maar aan die Saulus voordat dit gebeur het.
Voor hierdie hoofstuk verwys Lukas drie maal na Saulus. In 7:58 word gesê dat hy die mense se klere opgepas het toe Stefanus gestenig is. In 8:1 skryf hy dat die jong Fariseër die moord goedgekeur het. En in 8:3 vertel hy van hierdie godsdienstige yweraar se hatige vervolging van die gemeente.
Lukas se taalgebruik beklemtoon Saulus se bittere en meedoënlose vervolging van Jesus se dissipels. Calvyn sê hy was soos 'n wilde en bloeddorstige ondier.
Handelinge 8:3 sê dat Saulus die kerk probeer "uitroei" het. In buite-Bybelse Grieks verwys dit na 'n roofdier se uitmekaarskeur van 'n karkas.
In 9:21 lees ons dat die mense stom verbaas was toe hulle hoor dat die vervolger van die gemeente tot bekering gekom het en die evangelie verkondig. Is dit nie die man wat die Christene wou "uitroei" nie, vra hulle dan. Die woord wat hulle gebruik, sou mens met vermorsel of verwoes kon vertaal. Paulus self gebruik hierdie woord twee keer in Galasiërs as hy sy vervolgingswaansin voor sy bekering beskryf (1:13, 23).
Paulus het voor sy bekering "dreiging en moord geblaas" (9:1). Ook hierdie uitdrukking sou kon verwys na die gegrom en gesnork van wilde diere.
G'n wonder nie dat Paulus jare later kon sê dat hy die Christene só gehaat het dat hy "uitermate teen hulle gewoed en hulle vervolg (het), selfs tot in die buitelandse stede (26:11, OAV).
Waarlik, dramaties was hierdie man se ommekeer gewis. Binne dae het die woedende en wilde wolf 'n lam geword - nog meer, 'n herder.
Daar was 'n voorbereidende werk van die Gees.
Het Saulus se bekering regtig so in 'n oogwink plaasgevind soos mense dink?
Sekerlik is hy in 'n oomblik verander van iemand vol siedende haat, tot 'n gebrokene wat met sy hele hart die Here se wil wou doen.
Maar moenie dink dat die Here nie vóór die Damaskuspad met Saulus gepraat het nie.
• As die apostel in Hd 26 vertel wat met hom gebeur het, sê hy dat, toe hy op die grond val, die Here vir hom gesê het: "Dit is hard vir jou om teen die prikkels te skop" (v.14, OAV). Die beeld praat van 'n skerp voorwerp waarmee 'n wilde dier getem word. Die implikasie is dat die Here reeds vir 'n tyd lank besig was om Saulus in te breek.
Is daar aanduidings hiervan in die Skrif? Inderdaad! Die Here het Saulus oor 'n tydperk voorberei vir die Damaskuspad.
Wat was die prikkels waarteen hy geskop het?
• Ons kan aanvaar dat Saulus selfs in die tyd wat hy die Christene so gehaat het, met twyfelgedagtes geworstel het. Hy en Jesus was omtrent ewe oud en dis hoogs waarskynlik dat die jong rabbi die Here destyds gesien en gehoor het. Hoe sou hy dan - só intelligent en só ingelig oor die Ou Testamentiese Messiaanse profesieë - nie soms gewonder het oor die merkwaardige Man van Nasaret nie?
• Nog 'n prikkel moes Stefanus se martelaarskap gewees het. Hierdie godvrugtige man se kragtige preek en merkwaardige getuienis móés eenvoudig 'n indruk op die ywerige godsdienstige gemaak het. Het hy nie met sy eie oë gesien hoe Stefanus se gesig voor die Joodse Raad soos dié van 'n engel lyk nie?
• Die skerpste prikkel in Saulus se vlees was egter sy eie gewete. Ja, hy kon later skryf dat hy in terme van uiterlike wetsonderhouding onberispelik was (Fl 3:6). Maar hoe jy uiterlik vaar, is één saak; wat in jou binneste aangaan, is iets anders. Daarom beken Paulus in Rm 7:7vv dat dit wat in sy hart aangegaan het, hom gery het. Veral die tiende gebod - dié teen sondige begeertes - het hom mettertyd van sy verdorwenheid oortuig.
'n Mens se gewete haal jou uiteindelik in - altyd. Niks word kragtiger deur die Heilige Gees in Sy oortuigingswerk gebruik nie.
• Wat ons dus moet raaksien, is dat Saulus se Damaskuspad-ervaring nie net 'n skielike bekering was nie, maar ook voorafgegaan is deur 'n lang oortuigingsproses van die Heilige Gees.
In sy bekering was Saulus nie passief nie.
Die Here se genade vir Saulus was nie só dwingend dat sy wil en keuse uitgeskakel was nie.
Ja, die Here het hom só verneder dat hy op die grond geval het, sê John Stott in sy Romeine-kommentaar, maar Hy het Saulus nie verbrysel nie. Hy het nie van hom 'n robot gemaak nie. Dis nie dat sy denke en wil geen rol gespeel het nie.
As die Here vir hom vra, "... waarom vervolg jy My?", rig Hy hom tot Saulus se rede en gewete.
En Saulus was nie só oorweldig dat hy nie kon praat nie. Hy vra immers: "Wie is U, Here?" As die Here dan antwoord: "Ek is Jesus ... Dit is vir My wat jy vervolg", het dit so diep in sy wese ingesny dat hy vir die res van sy lewe 'n onstuitbare yweraar vir Christus se eer, evangelie, koninkryk en kerk was.
Les bes kan Saulus 'n opdrag uitvoer. Hy kan opstaan en na Damaskus toe stap.
PAULUS SE BEKERING WAS 'N SOEWEREINE WERK VAN DIE HERE
❏ Ten spyte van dit alles, moet mens terselfdertyd onderstreep dat ook hierdie bekering 'n stuk soewereine genade van God was.
Die hele gebeurtenis is tog onmiskenbaar 'n inisiatief van die Here - die lig uit die hemel, die stem, die onweerstaanbare krag. God het besluit dat Saulus se oomblik van heil aangebreek het. En so sou dit onontkombaar wees.
❏ Voorts het Paulus nooit daarvoor moeg geword om in sy latere geskrifte te beklemtoon dat die Here soewerein op sy lewe beslag gelê het nie. Daarom skryf hy in Gl 1:15-16: "Maar God het my al voor my geboorte vir Hom afgesonder, en Hy het my in sy genade geroep." Paulus gaan dan voort om sê dat God Sy Seun aan hom geopenbaar het, sodat hy die evangelie onder die heidennasies sou verkondig.
❏ Paulus se oortuiging dat hy deur soewereine genade gered is, word treffend onderstreep deur sekere uitdrukkings wat hy gebruik.
In Fl 3:12 skryf hy dat hy "deur Jesus Christus gegryp is" (OAV). Die woord word soms gebruik vir 'n arrestasie. Spesifiek in Paulus se geval het dit ironies gebeur pas voordat hy by Damaskus kon uitkom om die Christene in hegtenis te neem.
In 2Kor 4:6 vergelyk hy sy bekeringservaring met God se soewereine skeppingswoord: "Laat daar lig skyn uit die duisternis." Só, sê hy, het die Here 'n lig in sy hart laat skyn om hom te verlig met die kennis van die heerlikheid van God. Dit, sê hy dan, is die lig wat van Jesus Christus uitstraal.
In 1Tm 1:14 skryf hy dat die Here hom oorlaai het met Sy genade en met geloof en liefde. Die beeld wat hy gebruik, sê letterlik dat dat die Here se genade hom oorspoel het soos 'n rivier in vloed.
❏ Stott onthou na aanleiding hiervan in sy kommentaar 'n aantal metafore wat C.S. Lewis in sy outo-biografie (Surprised by Joy) gebruik as hy oor sy eie bekering praat. Lewis skryf dat die Here hom ingekatrol het soos 'n hengelaar 'n vis. Hy het gevoel soos 'n muis wat deur 'n kat gejaag word, of soos 'n jakkals wat deur 'n trop honde ingehaal word. Dit was asof die Heilige Gees hom soos 'n meesterskaakspeler geleidelik in 'n skaakmat posisie ingemaneuvreer het.
WAT SÊ DIT VIR ONS?
1. Dink 'n oomblik terug aan jou eie bekering.
Die omstandighede en manier van elkeen se bekering tot Christus as Profeet, Priester en Koning, is uniek. Elkeen van ons het sy of haar eie storie.
Dit was meer of minder dramaties; ons was op verskillende ouderdomme; soms was daar 'n lang en geleidelike aanloop, soms was die stryd gou-gou verby; soms was daar trane van sondeberou, soms is ons gewoon verras deur die vreugde van verlossing.
Maar daar was ook altyd die gemeenskaplike. Ten minste kan ons dít sê: altyd, altyd was dit 'n bekering tot Jesus Christus. Haal Hom uit die prentjie uit, en jy het per definisie nie bekering nie.
2. Diegene wat tans nog teen die prikkels skop, moet weet dat hulle ontmoeting met Jesus Christus onontkombaar vir hulle voorlê.
Die Woord van God sê dat elke knie voor Hom sal buig. Mag die Here in Sy goedheid gee dat joune nog in die genadetyd sal buig. Want onthou, miljoene der miljoene se knieë sal eers buig wanneer dit te laat is.
Ek mag dus nie hierdie geleentheid laat verbygaan sonder om heethoofdige weerstaners van die Heilige Gees op te roep tot bekering nie. Kom nóú na die Here toe, solank jy nog kan. Genade is steeds beskikbaar. En dis gratis - selfs vir Christus-haters, soos Saulus van Tarsus!
3. Julle wat vir onbekeerde dierbares bid, moenie moed verloor nie - al vat dit hoe lank!
As die mees onwaarskynlike bekeerling van die eerste eeu soos met 'n oogknip omgedop kon word, wie, maar wie kan Koning Jesus se genade-arrestasie weerstaan?
En onthou, jou gebede is ingeweef in die uitwerk van God se raadsplan!
4. Is jy ook vol aanbiddingsverwondering oor ons Koning wat van haters met skuim om die mond, lewenslange liefdesyweraars maak?
Waarlik, vir ons wat deur Sy genade gearresteer is, maak niks méér sin as om Hom met onverdeelde harte lief te hê en te dien nie!
Nico van der Walt
E-PREEK No.23 - JES 58:13-14 - SONDAGSEËN!
Dis Sondag van Paasnaweek. Vrydag het ons in die besonder gedink aan die kruisiging; vandag aan die opstanding van die Here.
OPSTANDINGSDAG! FEESDAG!
❏ Eintlik is élke Sondag 'n herdenking van Christus se opstanding.
Só belangrik het die vroeë kerk die opstanding van Christus beskou, dat hulle tipies op die eerste dag van die week (die opstandingsdag) bymekaar gekom het vir gesamentlike aanbidding (1Kor 16:2; Hd 20:7) - eerder as op die sewende dag, soos die Jode in terme van die tien gebooie. Dit beteken nie dat hulle die wet in eie hande geneem het nie. Die Here Jesus self het al 'n aanduiding gegee dat dit moet gebeur, nie net deur op die eerste dag van die week op te staan nie, maar ook deur op hierdie dag aan Sy dissipels te verskyn (Jh 20:19, 26) en die Heilige Gees uit te stort (Hd 2:1; Lev 23:15-16).
Nog meer, die dissipels het begin praat van die "dag van die Here", eerder as van die sabbat.
Baie duidelik het die apostels die vroeë kerk op hierdie weg gelei. Johannes vind dit dan ook nodig om spesifiek te vermeld dat hy op "die dag van die Here" in aanbidding was toe Christus aan hom verskyn het (Op 1:10).
❏ As ek dit nie mis het nie, dink ek baie mense wat hulleself Christene noem, het 'n al hoe meer traak-my-nie-agtige houding oor Sondag en kerkgang. Dis vir seker 'n godonterende neiging.
Daarom moet ons weer oor Sondag besin. En die eerste ding wat ons moet vasvat, is die feestelike karakter van hierdie dag. Verloor ons dit, verloor ons iets wesentlik in ons geloofsbelewing. Dis 'n tragedie as dit 'n dag van moets en moenies word - langgesig-dag. En as kerkgang 'n plig en selfs 'n pyn word, is iets drasties verkeerd.
Luister wat sê C.H. Spurgeon in April 1879 vir sy gemeente: "Ek weet dat baie van julle vir julle Sondae leef. Dis asof die dae van die Here vir julle soos die sporte van 'n leer is waarlangs julle die lewenspad loop. Dís wanneer julle jul geestelike kos kry; dís wanneer julle die rus van die Here ervaar. Julle vreugde is oorvloedig as reddende en vrye genade Sondag na Sondag verkondig word." (The full harvest, p.290, vry vertaal).
JESAJA 58
❏ Jes 58:13-14 werp wonderlike lig op die saak waaroor ons praat - op die gewigtigheid, maar ook op die kosbaarheid van die dag van die Here.
In die hoofstuk ontmasker Jesaja die huigelagtigheid van die volk. Hulle lewe in sonde, maar is vroom verby as dit by godsdiens kom. Baie duidelik het hierdie skynheiligheid tydens die Sabbatte hoogty gevier. Dit spreek die Here dan deur Sy profeet in v.13-14 aan. As hulle die voorregte en vreugdes van die sabbat behoorlik wil ervaar, is daar voorwaardes om aan te voldoen.
Voorwaardes vir sabbatsvreugde (v.13)
Net eers twee opmerkings. Eerstens, die OAV is 'n baie goeie letterlike vertaling van die Hebreeus. Tweedens, let daarop dat hier geen sprake is van die bloot seremoniële nie. Nee, dit gaan oor 'n hartsgesteldheid. Elke Nuwe Testamentiese Christen kan dus volledig daarmee identifiseer.
• Vers 13a wil hê ons moet verstaan waarvoor die dag gegee is, en dus waarvoor dit níé gegee is nie. Die Hebreeus kom hierop neer: weerhou jouself daarvan om die dag wat ek vir Myself geheilig het, aan te wend vir jou eie plesier. Dit is die Here se dag. Dit gaan nie oor jóú vreugdes en belange nie.
• Vers 13b dring aan op die regte hartsinstelling ten opsigte van die dag wat die Here vir Homself geheilig het. Twee dinge word genoem:
Jy moet jou verlustig in die dag. Jy moet waardering daarvoor hê; dit moet jou vreugde wees.
Jy moet die dag eer, omdat die Here dit vir Homself afgesonder het. Jy moet dus respek hê vir die dag. Dit moet dit met alle erns bejeen.
• Vers 13c onderstreep die noodsaak om die implikasies van bogenoemde prakties uit te leef. Drie dinge word spesifiek genoem:
Jy moet nie jou gewone gang gaan nie. Dis met ander woorde nie net nóg 'n dag van die week nie; dit moet 'n eiesoortige karakter hê. Moenie dieselfde dinge doen as op die ander ses dae nie. Jy moet "rus" van jou wêreldse verpligtinge en plesiere.
Jy moet nie die dag aanwend in eie belang en vir plesier nie. Dis 'n dag vir die Here en Sý dinge.
Selfs ons gesprekke moet die Here eer. Die Hebreeus sê bloot ons moenie ons eie woorde praat nie. Dit impliseer 'n sekere selfdissipline wat jou weerhou van 'n ydele en lawwe gebabbel, en lei tot gesprekke wat opbouend en Godverheerlikend is.
Beloftes vir gehoorsames (v.14).
'n Drieledige belofte en 'n versekering word gegee.
• Jy sal vreugde vind in die Here. Jy sal die skoonheid en heerlikheid wat in Sy attribute en werke geopenbaar word, al hoe duideliker sien. Jy sal Sy grootheid, goedheid en heiligheid al hoe meer waardeer. En jy sal in opregte dankbaarheid en liefdestrou daarop reageer.
Innige en vreugdevolle liefdesgemeenskap tussen die Here en Sy mense, is waaroor dit gaan.
• Ek sal jou laat ry oor die hoogtes van die aarde (OAV). Die uitdrukking kom oorspronklik voor in Dt 32:13 - in die lied van Moses. Dit sinspeel op die oorwinning oor hulle vyande wat die Here aan Sy volk gee. Die Nuwe Testamentiese ekwiwalent is uitdrukkings soos "meer as oorwinnaars" (Rm 8:37) en die feit dat mense in Christus saam met Hom in die hemele sit - van waar hulle heers oor die duiwel, die wêreld en die vlees (Ef 2:6).
Kan jy sien? Getroue onderhouding van die dag van die Here is 'n kragtige genademiddel!
• Jy sal die erfdeel van jou vader, Jakob, geniet (OAV). In die Ou Testament sinspeel hierdie uitdrukking veral op die erfenis van die land Kanaän (Ps 105:8-11). In die besonder gaan dit oor welvaart en voorspoed in die land (Ps 144:12-15).
Die belofte het dus te doen met die praktiese belewing van verlossing. Nuwe Testamenties sou ons kon sê dat dit gaan oor al die voorregte en vreugdes wat die Here aan Sy dissipels belowe.
• Hierdie beloftes, indien die voorwaardes nagekom word, staan vaster as die berge: "Ek, die Here, het dit gesê" (NAV). Gehoorsaamheid sal gewis gemeenskap met God, oorwinning oor sonde en verlossingsgenot meebring.
WAT SÊ DIT VIR ONS?
1. Nuwe Testamentiese kwalifikasies moet ons vertolking van die vierde gebod beheers.
Dit is so dat die Here Jesus en Sy dissipels hulleself baie meer vryhede op die sabbat veroorloof het as wat die Joodse godsdiensleiers kon duld.
Maar ons moet verstaan dat die skrifgeleerdes nie naastenby die gees van die Ou Testament verteenwoordig het nie. Hulle oortuigings is gevorm deur die Mishnah, 'n opsomming van Joodse mondelinge tradisies en oorleweringe sedert die ballingskap. Hierin het die rabbi's gepoog om die praktiese implikasies van die wet tot in sy fynste besonderhede uit te spel. In die proses is die grens na die belaglike dikwels oorgesteek. Wat die sabbat betref, word nie minder nie as 39 soorte werk verbied. So, byvoorbeeld, is twee naaldwerksteke en die skryf van twee letters as buite perke beskou (terwyl één in elke geval as toelaatbaar beskou is). Selfs die aansteek of blus van 'n vuur, is as oortreding van die gebod beskou.
Hierteenoor het die Jesus met Sy voorbeeld en lering mense weer teruggeroep na die ware betekenis van die wet. Dáárvan het Hy nie een "letter of letterstrepie" misken nie (Mt 5:17-20). Ons kan dus aanvaar dat Hy 'n lewende vergestalting was van alles wat ons teks wil sê. In elk geval is daar niks daarin wat in stryd is met Nuwe Testamentiese aanbidding in gees en waarheid nie.
2. Laat ons dus waak teen twee dwalinge.
Enersyds is die versoeking altyd daar om die dag van die Here te gebruik in eiebelang of vir selfbevrediging.
Andersyds moet ons ten alle koste vermy om, soos die Jode, voorskriftelik te raak met 'n klomp moets en moenies. Sulke wettisisme versmoor die feestelike karakter van die gebod.
3. Laat ons doelbewus en planmatig die dag van die Here vul met dit waarvoor dit bedoel is.
Dis 'n rusdag. As ons waarlik die ander komponent van die vierde gebod nakom - naamlik om vir ses dae toegewyd te werk - sal hierdie geleentheid om jou batterye te laai, week na week ervaar word as 'n genadegawe uit die hand van ons Hemelse Vader. Maar dit gaan nie oor leeglê en slegwees nie; dit gaan oor konstruktiewe heropbou. Daar is nie net 'n uitputtende week agter my nie, daar lê ook 'n harde week van roepingsvervulling voor.
Dis 'n aanbiddingsdag. Wat 'n seën is dit om 'n dag te hê waarop ons, sonder die week se gejaag, rustig in ons binnekamers kan verkeer en saam met geliefde broers en susters die Here kan ontmoet!
Dis 'n dag vir goeie werke. Meeste Christene is só besig deur die week dat hulle beswaarlik tyd het vir Christelike dienswerk en uitreiking. Dis 'n derde rede waarom ons hierdie dag het. Laat ons dus, soos Jesus, ons ook wy aan goeie werke.
4. As dit dan nodig is, laat ons ons Sondae met beslistheid reformeer.
Die verantwoordelikheid om hieroor te besin en dan sterk leiding te neem, rus onontkombaar op ouers, veral op die hoofde van huise.
Dink weer na oor dinge soos: lang reise op 'n Sondag, Sondagkoerante, TV, sport, inkopies, kreunende kostafels wat huisvroue se Sondae opeis en huisgenote laat uitpass vir ure.
Neem besliste besluite oor jou en jou gesin se bywoning van eredienste. Bywoning van twee dienste op 'n Sondag is nie 'n Bybelse voorskrif nie, maar dis vir seker in lyn met die gees van Jes 58. En bring jou kinders saam. Los hulle by die huis om voor die TV te lê, en jy sal die bittere vrugte pluk!
Hoor ek iemand sê, ons raak nou wetties? Nee! Ons praat van 'n hartsgesteldheid. Selfdissipline wat vir die regte redes uit 'n hart van toewyding kom, is vir geen oomblik in botsing met die beginsel van Christelike vryheid nie; inteendeel.
5. Laat ons jaloers waak oor hierdie kosbare kleinood - die dag van die Here.
Dis só 'n wonderlike gawe uit die hand van ons Hemelse Vader, dat ons dit met alles in ons vermoë moet bewaar teen die aandrange van die sondige vlees en die God-vyandiggesinde wêreld.
Onthou Jes 58:13-14 dus. Maak erns met v.13 se voorwaardes vir seën. En begroet die vervulling van v.14 se beloftes met geloofsverwagting.
En onthou die Here se opstanding. Omhels jubelend die implikasies daarvan! Só het die vroeë Christene mekaar Sondae gegroet: "Die Here het opgestaan, Hy het waarlik opgestaan!"
Nico van der Walt
E-PREEK No.26 - HD 12:5 - GEBED WAT 'N ENGEL GAAN HAAL
Die engel het Petrus uit die tronk gaan haal; maar gebed het die engel gaan haal!
Kyk mens ernstig na die gebedsbeloftes in die Skrif, kom staan die vraag vierkantig voor jou: Waarom ervaar ons dan so min gebedsverhoring? Dis omdat ons selde bid soos ons moet.
Hd 12 skets 'n merkwaardige gebedsantwoord!
'N BEDENKLIKE SITUASIE
❏ Petrus moet die volgende oggend verhoor word. Jakobus is pas tereggestel (2). Watter hoop het hý?
Hy is met kettings geboei in 'n tronk wat deur soldate bewaak word. Daarbenewens slaap hy ook nog tussen twee. En dit was die dae voordat wagte skotvry daarvan afgekom het as 'n gevangene ontsnap terwyl hulle eenkant sit en meul speel! (19).
❏ Al is die situasie menslik gesproke hopeloos, weier die gemeente om handoek in te gooi. Bestorm hulle die tronk? Stel hulle 'n petisie op? Probeer hulle Herodus omkoop? Nee, hulle hou 'n biduur!
'N GEBED IN DIENS VAN GOD SE PLAN (v.5)
1. God doen soms ver meer oorvloedig as wat ons bid of dink (Ef 3:20).
Die gemeente het "vir hom" gebid - vir Petrus. Hulle bring hulle gebedslas by die naam voor hul Vader. Tog lyk dit nie of hulle vir die apostel se ontsetting bid nie, want hulle glo dit nie as hy later aan die deur klop nie (13-16). Hulle bid waarskynlik bloot dat die Here hom sal versterk en beskerm en die nodige genade gee, wat ook al gebeur.
Party mense dink dat ons nie 'n kriesel meer sal kry as wat ons vra nie - dat ons as 't ware God aan bande lê met ons kortsigtige gebede. So 'n beskouing is nóg Skriftuurlik, nóg stem dit ooreen met ons ervaring. Ja, laat ons vir seker so spesifiek en vrymoedig soos moontlik bid - soos ons gewete, die Woord en die Heilige Gees ons toelaat. Maar laat ons eweneens oppas vir voorbarigheid. Ja, ons gebede is ingewerk in die uitwerk van God se raadsplan. Maar Hy is allermins afhanklik van ons geloof en gebedskloekmoedigheid.
2. Hulle het tot Gód gebid.
Jy sê, dis mos voor die hand liggend. Almiskie! Vir baie mense is gebed bloot 'n subjektiewe meditasie. Wie of wat aan die ander kant is, maak nie regtig saak nie. Dit wat hulle God noem, is bloot 'n fokuspunt vir hulle gedagtes.
Ek het eenmaal 'n oom geken wat op sy kankerbed gereeld gebid het - maar sy gebede gerig het op 'n leë bierblik op 'n rak oorkant sy bed!
Nee! Ware gebed is gerig tot die werklike, lewende, persoonlike en bewustelike God. En Hy ken ons persoonlik. Hy het Homself geopenbaar as die hoorder van gebed. Hy is almagtig en getrou, en kan en sal alles doen wat Hy beloof.
Daar is egter twee kwalifikasies: Dit geskied op grond van die volmaakte middelaarswerk van Sy Seun, Jesus Christus: "Broers, ons het dus nou deur die bloed van Jesus vrye toegang tot die heiligdom" (Hb 10:19). Dit geskied deur die werk van die Heilige Gees: "Deur Hom (dit is Christus) het ons almal, Jode en nie-Jode, deur die een Gees vrye toegang tot die Vader" (Ef 2:18).
3. Hulle het met alle erns gebid.
Die woord wat beide ons Afrikaanse vertalings met "aanhoudend" vertaal (Gr. ektenos), is interessant.
Letterlik beteken dit uitgerek. Dikwels dui dit dan nie op tydsverloop nie, maar op intensiteit en vurigheid. As 1Pt 1:22 en 4:8 praat oor die vurige liefde wat gelowiges vir mekaar moet hê, word hierdie einste woord gebruik.
Duidelikste is seker Lk 22:44. Hier word gepraat van die Here Jesus se gebed in Getsemane. "Hy het in doodsangs geraak en het nog ernstiger gebid. Sy sweet het soos bloeddruppels geword ..." Letterlik staan daar dat Hy nog meer uitgerek gebid het (die OAV vertaal: "met groter inspanning"). Dit dui as 't ware op die vervorming van Jesus se hart in die intensiteit van Sy erns voor Sy Vader.
Die NIV en NASB vertaal ons teks onderskeidelik met: "earnestly" en "fervently".
• Ek meen dis korrek om te sê dat die Skrif veeleerder die klem laat val op die noodsaak van gebedsintensiteit, eerder as op gebedsduur. Dink maar aan Jer 29:13: "En julle sal My soek en vind as julle na My vra met julle hele hart" (OAV).
In Rm 15:30, as Paulus sy lesers vra om saam met hom "in die gebede te stry", gebruik hy nog 'n sprekende woord (Gr. sunagonidzo). Letterlik sou dit in Engels vertaal kon word: to agonize together. Dit dui op 'n saamstry, -stoei, -worstel. Die NIV vertaal: "join me in my struggle" (vgl. ook Kol 4:12).
Die ou Puritein, Thomas Watson, het gesê: "How can I know my prayers are prompted by the Holy Spirit? When they are not only vocal, but mental; when they are not only gifts, but groans."
Onvermydelik ontstaan die vraag hoe ék so vurig kan bid. Daar is maar één antwoord: die Gees moet my bekragtig! So skryf Paulus vir die Efesiërs dat hulle "met alle gebed en smeking by elke geleentheid (moet) bid in die Gees" (Ef 6:18, OAV).
4. Dit was die gemeente wat gebid het.
Daar is krag in individuele gebed. Maar daar is besondere krag in gesamentlike gebed - deur 'n gemeente wat een van hart en sin is.
Baie mense dink daar is gebedskrag in getalle sonder meer - asof dít God sou intimideer. Nee, hier is twee dinge wat ons moet raaksien.
• Dit was die Here se gemeente wat gebid het. En hulle is die appel van Sy oog, van voor die skepping af. Hulle is Sy Seun se bruid.
Maar dan moet ons die begrip reg verstaan. 'n Gemeente is nie maar 'n klomp mense wat uit gered en ongered bestaan en bloot deur tradisie bymekaar gehou word nie. Nee, Nuwe Testamenties is 'n gemeente 'n klomp dissipels van Jesus Christus wat intiem saamgebind is deur hulle gemeenskaplike lojaliteit en verknogtheid aan hulle Here.
• Voorts bied Mt 18:19-20 besondere lig: "Verder verseker Ek julle: As twee van julle op aarde oor enige saak saamstem en daaroor bid, sal my Vader ... hulle dit laat kry, want waar twee of drie in my Naam saam is, daar is Ek by hulle.”
Onderlinge eenheid is dus van kardinale belang. Jesus gebruik 'n woord wat letterlik saamklink beteken (Gr. sumfoneo).Hier lê die etimologiese wortels van ons woord, simfonie. Almal moet dus dieselfde passie en versugting hê. Dwarstrekkery en verhoudingsintriges blus onmiddellik die Gees.
Net 'n laaste opmerking. As die Here van "twee" gelowiges praat wat so bid, verbied Hy nie die saambid van groter getalle nie, maar Hy beklemtoon dat groot getalle op sigself onbelangrik is.
'N AANTAL PRAKTIESE RIGLYNE
❏ Wesenselemente van alle ware gebed.
• Dit is primêr tot die Vader gerig, geskied in die Naam van Christus - op grond van Sy middelaarsverdienste alleen - en in die krag en volgens die leiding van die Heilige Gees. Alles wat die Gees mag bedroef, moet uit die weg geruim wees. Veral moet daar eenheid wees.
• Dit moet in harmonie met God se geopenbaarde waarheid wees, en in pas met Christus se voorspraak vir ons.
• Dit moet in vertroue en geloofsverwagting geskied. Sonder geloof in die betroubaarheid van God en Sy beloftes, kan ons Hom nie behaag nie. Maar Hy beloon diegene wat Hom soek (Hb 11:6).
• Dit moet deur diep eerbied gekenmerk word. Laat ons onthou met wie ons te doen het.
• Ons moet met vrymoedigheid voor die Vader kom. Christus is 'n volmaakte Middelaar.
• Ware gebed kom uit 'n brandende hart. Koue gebede vries voordat hulle by die hemel kom.
• Dikwels is volharding nodig - soos dié van die verontregte weduwee voor die regter (Lk 18).
❏ Wenke vir ons gesamentlike gebede.
• Wees rustig. Vertrou die Gees om te lei.
• Neem jou verantwoordelikheid op om die gebedswa te help trek. Gebed kan harde werk wees. Saamryers maak dit vervelig vir hulleself - en 'n slaapsessie - en harde werk vir die res.
• Bid verbeeldingryk, asook kinderlik eerlik en opreg. Praat gewoonweg sonder om platvloers en familiêr te wees. Vermy gebede wat bloot 'n aanmekaarryg van 'n klomp gebedscliches is. Dan word dit 'n ydele herhaling van woorde.
• Vermy die oormatige gebruik van die Here se Naam. Party doen dit amper in elke sin - tot ongemak van die hoorders. Wie praat so in 'n normale gesprek? Dis 'n aanwendsel, en mag selfs 'n oortreding van die derde gebod wees.
• Wag vir mekaar, sodat elkeen geleentheid kry. Maar vermy daardie ongemaklike stiltes.
• Sluit by mekaar aan sodat daar 'n organiese verloop in ons gebede is. Ons staan immers gesamentlik voor die genadetroon. Elkeen lê dus nie maar sy eie eiertjie nie. Hy luister na die ander en voer hulle versoeke en argumente verder. Só lei die Heilige Gees ons soms om oor sake te bid waaraan ons nooit vanself sou gedink het nie.
• Hoewel elkeen die kans moet kry om te bid, moet niemand huiwer om weer en weer te bid nie. Natuurlik moet mens nie oorvat nie. Maar dis ook so dat daar soms periodes kom waar meeste vir die oomblik "leeg" is, en enkeles die werk moet doen.
• Sonder om voorbarig te wees, moet mens so spesifiek moontlik bid. Is jy onseker of jy 'n bepaalde saak kan aanroer, benader dit onderskeidend en voetjie-vir-voetjie. Partymaal kry jy meer vrymoedigheid, ander kere verloor jy dit.
❏ Laastens: iets oor lof en aanbidding.
Altyd, altyd, altyd, moet dit ons gebede deursuur.
Dink aan wie God is. Dink aan Sy name. Dink aan Sy attribute: Sy ewigheid, heiligheid, soewereiniteit, almag, onveranderlikheid, alwetenheid, alomteenwoordigheid, genade, liefde, getrouheid, geduld, geregtigheid, toorn, ens. Dink aan Sy groot dade in die geskiedenis: dié van die Bybel; dié van die kerkgeskiedenis. Eer en dank Hom daarvoor en vir die implikasies daarvan.
Maar moenie slegs by 'n abstrakte benadering vassteek nie. In Ps 139 besin Dawid oor God se karakter. Maar hy bid nie bloot intellektueel daaroor nie. Hy bepeins die praktiese uitwerking daarvan in sy lewe - en loof en dank die Here dan daarvoor.
Nico van der Walt
Kyk mens ernstig na die gebedsbeloftes in die Skrif, kom staan die vraag vierkantig voor jou: Waarom ervaar ons dan so min gebedsverhoring? Dis omdat ons selde bid soos ons moet.
Hd 12 skets 'n merkwaardige gebedsantwoord!
'N BEDENKLIKE SITUASIE
❏ Petrus moet die volgende oggend verhoor word. Jakobus is pas tereggestel (2). Watter hoop het hý?
Hy is met kettings geboei in 'n tronk wat deur soldate bewaak word. Daarbenewens slaap hy ook nog tussen twee. En dit was die dae voordat wagte skotvry daarvan afgekom het as 'n gevangene ontsnap terwyl hulle eenkant sit en meul speel! (19).
❏ Al is die situasie menslik gesproke hopeloos, weier die gemeente om handoek in te gooi. Bestorm hulle die tronk? Stel hulle 'n petisie op? Probeer hulle Herodus omkoop? Nee, hulle hou 'n biduur!
'N GEBED IN DIENS VAN GOD SE PLAN (v.5)
1. God doen soms ver meer oorvloedig as wat ons bid of dink (Ef 3:20).
Die gemeente het "vir hom" gebid - vir Petrus. Hulle bring hulle gebedslas by die naam voor hul Vader. Tog lyk dit nie of hulle vir die apostel se ontsetting bid nie, want hulle glo dit nie as hy later aan die deur klop nie (13-16). Hulle bid waarskynlik bloot dat die Here hom sal versterk en beskerm en die nodige genade gee, wat ook al gebeur.
Party mense dink dat ons nie 'n kriesel meer sal kry as wat ons vra nie - dat ons as 't ware God aan bande lê met ons kortsigtige gebede. So 'n beskouing is nóg Skriftuurlik, nóg stem dit ooreen met ons ervaring. Ja, laat ons vir seker so spesifiek en vrymoedig soos moontlik bid - soos ons gewete, die Woord en die Heilige Gees ons toelaat. Maar laat ons eweneens oppas vir voorbarigheid. Ja, ons gebede is ingewerk in die uitwerk van God se raadsplan. Maar Hy is allermins afhanklik van ons geloof en gebedskloekmoedigheid.
2. Hulle het tot Gód gebid.
Jy sê, dis mos voor die hand liggend. Almiskie! Vir baie mense is gebed bloot 'n subjektiewe meditasie. Wie of wat aan die ander kant is, maak nie regtig saak nie. Dit wat hulle God noem, is bloot 'n fokuspunt vir hulle gedagtes.
Ek het eenmaal 'n oom geken wat op sy kankerbed gereeld gebid het - maar sy gebede gerig het op 'n leë bierblik op 'n rak oorkant sy bed!
Nee! Ware gebed is gerig tot die werklike, lewende, persoonlike en bewustelike God. En Hy ken ons persoonlik. Hy het Homself geopenbaar as die hoorder van gebed. Hy is almagtig en getrou, en kan en sal alles doen wat Hy beloof.
Daar is egter twee kwalifikasies: Dit geskied op grond van die volmaakte middelaarswerk van Sy Seun, Jesus Christus: "Broers, ons het dus nou deur die bloed van Jesus vrye toegang tot die heiligdom" (Hb 10:19). Dit geskied deur die werk van die Heilige Gees: "Deur Hom (dit is Christus) het ons almal, Jode en nie-Jode, deur die een Gees vrye toegang tot die Vader" (Ef 2:18).
3. Hulle het met alle erns gebid.
Die woord wat beide ons Afrikaanse vertalings met "aanhoudend" vertaal (Gr. ektenos), is interessant.
Letterlik beteken dit uitgerek. Dikwels dui dit dan nie op tydsverloop nie, maar op intensiteit en vurigheid. As 1Pt 1:22 en 4:8 praat oor die vurige liefde wat gelowiges vir mekaar moet hê, word hierdie einste woord gebruik.
Duidelikste is seker Lk 22:44. Hier word gepraat van die Here Jesus se gebed in Getsemane. "Hy het in doodsangs geraak en het nog ernstiger gebid. Sy sweet het soos bloeddruppels geword ..." Letterlik staan daar dat Hy nog meer uitgerek gebid het (die OAV vertaal: "met groter inspanning"). Dit dui as 't ware op die vervorming van Jesus se hart in die intensiteit van Sy erns voor Sy Vader.
Die NIV en NASB vertaal ons teks onderskeidelik met: "earnestly" en "fervently".
• Ek meen dis korrek om te sê dat die Skrif veeleerder die klem laat val op die noodsaak van gebedsintensiteit, eerder as op gebedsduur. Dink maar aan Jer 29:13: "En julle sal My soek en vind as julle na My vra met julle hele hart" (OAV).
In Rm 15:30, as Paulus sy lesers vra om saam met hom "in die gebede te stry", gebruik hy nog 'n sprekende woord (Gr. sunagonidzo). Letterlik sou dit in Engels vertaal kon word: to agonize together. Dit dui op 'n saamstry, -stoei, -worstel. Die NIV vertaal: "join me in my struggle" (vgl. ook Kol 4:12).
Die ou Puritein, Thomas Watson, het gesê: "How can I know my prayers are prompted by the Holy Spirit? When they are not only vocal, but mental; when they are not only gifts, but groans."
Onvermydelik ontstaan die vraag hoe ék so vurig kan bid. Daar is maar één antwoord: die Gees moet my bekragtig! So skryf Paulus vir die Efesiërs dat hulle "met alle gebed en smeking by elke geleentheid (moet) bid in die Gees" (Ef 6:18, OAV).
4. Dit was die gemeente wat gebid het.
Daar is krag in individuele gebed. Maar daar is besondere krag in gesamentlike gebed - deur 'n gemeente wat een van hart en sin is.
Baie mense dink daar is gebedskrag in getalle sonder meer - asof dít God sou intimideer. Nee, hier is twee dinge wat ons moet raaksien.
• Dit was die Here se gemeente wat gebid het. En hulle is die appel van Sy oog, van voor die skepping af. Hulle is Sy Seun se bruid.
Maar dan moet ons die begrip reg verstaan. 'n Gemeente is nie maar 'n klomp mense wat uit gered en ongered bestaan en bloot deur tradisie bymekaar gehou word nie. Nee, Nuwe Testamenties is 'n gemeente 'n klomp dissipels van Jesus Christus wat intiem saamgebind is deur hulle gemeenskaplike lojaliteit en verknogtheid aan hulle Here.
• Voorts bied Mt 18:19-20 besondere lig: "Verder verseker Ek julle: As twee van julle op aarde oor enige saak saamstem en daaroor bid, sal my Vader ... hulle dit laat kry, want waar twee of drie in my Naam saam is, daar is Ek by hulle.”
Onderlinge eenheid is dus van kardinale belang. Jesus gebruik 'n woord wat letterlik saamklink beteken (Gr. sumfoneo).Hier lê die etimologiese wortels van ons woord, simfonie. Almal moet dus dieselfde passie en versugting hê. Dwarstrekkery en verhoudingsintriges blus onmiddellik die Gees.
Net 'n laaste opmerking. As die Here van "twee" gelowiges praat wat so bid, verbied Hy nie die saambid van groter getalle nie, maar Hy beklemtoon dat groot getalle op sigself onbelangrik is.
'N AANTAL PRAKTIESE RIGLYNE
❏ Wesenselemente van alle ware gebed.
• Dit is primêr tot die Vader gerig, geskied in die Naam van Christus - op grond van Sy middelaarsverdienste alleen - en in die krag en volgens die leiding van die Heilige Gees. Alles wat die Gees mag bedroef, moet uit die weg geruim wees. Veral moet daar eenheid wees.
• Dit moet in harmonie met God se geopenbaarde waarheid wees, en in pas met Christus se voorspraak vir ons.
• Dit moet in vertroue en geloofsverwagting geskied. Sonder geloof in die betroubaarheid van God en Sy beloftes, kan ons Hom nie behaag nie. Maar Hy beloon diegene wat Hom soek (Hb 11:6).
• Dit moet deur diep eerbied gekenmerk word. Laat ons onthou met wie ons te doen het.
• Ons moet met vrymoedigheid voor die Vader kom. Christus is 'n volmaakte Middelaar.
• Ware gebed kom uit 'n brandende hart. Koue gebede vries voordat hulle by die hemel kom.
• Dikwels is volharding nodig - soos dié van die verontregte weduwee voor die regter (Lk 18).
❏ Wenke vir ons gesamentlike gebede.
• Wees rustig. Vertrou die Gees om te lei.
• Neem jou verantwoordelikheid op om die gebedswa te help trek. Gebed kan harde werk wees. Saamryers maak dit vervelig vir hulleself - en 'n slaapsessie - en harde werk vir die res.
• Bid verbeeldingryk, asook kinderlik eerlik en opreg. Praat gewoonweg sonder om platvloers en familiêr te wees. Vermy gebede wat bloot 'n aanmekaarryg van 'n klomp gebedscliches is. Dan word dit 'n ydele herhaling van woorde.
• Vermy die oormatige gebruik van die Here se Naam. Party doen dit amper in elke sin - tot ongemak van die hoorders. Wie praat so in 'n normale gesprek? Dis 'n aanwendsel, en mag selfs 'n oortreding van die derde gebod wees.
• Wag vir mekaar, sodat elkeen geleentheid kry. Maar vermy daardie ongemaklike stiltes.
• Sluit by mekaar aan sodat daar 'n organiese verloop in ons gebede is. Ons staan immers gesamentlik voor die genadetroon. Elkeen lê dus nie maar sy eie eiertjie nie. Hy luister na die ander en voer hulle versoeke en argumente verder. Só lei die Heilige Gees ons soms om oor sake te bid waaraan ons nooit vanself sou gedink het nie.
• Hoewel elkeen die kans moet kry om te bid, moet niemand huiwer om weer en weer te bid nie. Natuurlik moet mens nie oorvat nie. Maar dis ook so dat daar soms periodes kom waar meeste vir die oomblik "leeg" is, en enkeles die werk moet doen.
• Sonder om voorbarig te wees, moet mens so spesifiek moontlik bid. Is jy onseker of jy 'n bepaalde saak kan aanroer, benader dit onderskeidend en voetjie-vir-voetjie. Partymaal kry jy meer vrymoedigheid, ander kere verloor jy dit.
❏ Laastens: iets oor lof en aanbidding.
Altyd, altyd, altyd, moet dit ons gebede deursuur.
Dink aan wie God is. Dink aan Sy name. Dink aan Sy attribute: Sy ewigheid, heiligheid, soewereiniteit, almag, onveranderlikheid, alwetenheid, alomteenwoordigheid, genade, liefde, getrouheid, geduld, geregtigheid, toorn, ens. Dink aan Sy groot dade in die geskiedenis: dié van die Bybel; dié van die kerkgeskiedenis. Eer en dank Hom daarvoor en vir die implikasies daarvan.
Maar moenie slegs by 'n abstrakte benadering vassteek nie. In Ps 139 besin Dawid oor God se karakter. Maar hy bid nie bloot intellektueel daaroor nie. Hy bepeins die praktiese uitwerking daarvan in sy lewe - en loof en dank die Here dan daarvoor.
Nico van der Walt
E-PREEK No.242 - JOB 9:1-19 - GOD SE ALMAG
Ek is in st.6 of 7 vir die eerste maal gekonfronteer met die vraag of God 'n klip kan maak wat Hy self nie kan optel nie. Dit het my kop laat draai.
Dit bring ons by die onderwerp van God se almag. Ons gaan dit tematies benader. Soms is so 'n oorsigtelike benadering sinvol. Ons Skriflesing was dus net om ons tema aan die orde te stel.
God se naam
Die feit van God se almag word alreeds duidelik in van Sy name gesuggereer. Dit herinner ons daaraan dat ons ten volle met Sy mag moet rekening hou as ons Hom enigsins wil ken.
• Die mees basiese Godsnaam is "El". Dis afgelei van die stam "om sterk te wees" en word 217 keer in die Ou Testament gebruik vir die ware God. Hoewel dit vertaal word met "God", beteken dit eintlik dus iets soos "die Magtige".
• Die basiese Godsnaam word dikwels verintensifeer in name soos "El Gibor": "Magtige God" (Jes 9:5) en "El Shaddai": "God die almagtige" (Gn 17:1 et al).
Hierdie Godsname is nie beperk tot die Bybel nie; dit is algemeen gebruik deur die Semitiese volkere van destyds. Dit onderstreep die feit dat God se almag duidelik waarneembaar is in die algemene openbaring, die skepping.
Rm 1:20 stel dit so: "Van die skepping van die wêreld af kan ’n mens uit die werke van God duidelik aflei dat sy krag ewigdurend is en dat Hy waarlik God is ...".
In Mk 14:62 word gewoon na God verwys met die Griekse woord vir krag (dunamis): "...julle sal die Seun van die mens sien waar Hy sit aan die regterhand van dunamis (Hom wat magtig is) ...".
Die almag van God is daardie vermoë en krag wat Hy het om enigiets te bereik wat Hy ook al wil - wat Sy wysheid mag voorskryf, wat Sy liefde mag begeer, en wat Hy in Sy heiligheid mag nodig ag.
God se krag is onbeperk deur enige mag buite Homself. Alles in die heelal is tot Sy beskikking en Hy kan daarmee doen soos Hy wil. As Skepper van alle ander kragte hou Hy elkeen daarvan in Sy hand, is elkeen daarvan algeheel afhanklik van Hom, en kan geeneen daarvan Hom enigsins bedreig of selfs beperk nie.
Drie kwalifikasies
Sonder om enigsins afbreuk te doen aan God se almag moet mens in jou verstaan daarvan rekening hou met bepaalde uitsprake, oftewel ondernemings, wat Hy daaroor in Sy Woord aan ons gee. Hierdie kwalifikasies - wat van Homself kom - verseker ons dat Sy almag nie onbeheers, impulsief en arbitrêr uitgeoefen word nie.
1. God se almag word altyd in volle harmonie met Sy ganse Persoon uitgeoefen - in pas met al Sy ander attribute.
God se optrede en aanwending van Sy krag of almag word nie bepaal deur eksterne omstandighede nie, maar volledig deur Homself - deur wie en wat Hy in Homself is.
Dit beteken dat God se almag nooit strydig met Sy liefde, heiligheid, wysheid, geregtigheid, of enige ander karaktertrek opereer nie.
• Hier lê die antwoord op die vraag oor die klip. Ons kan onomwonde sê, "Nee, God kan nie so 'n klip maak nie!" Waarom nie? Omdat Sy ander attribute, in die besonder Sy wysheid, Hom daarvan sal weerhou om so iets onsinnigs te doen. Hy sal nooit soiets wil doen nie.
Dit hoef ons nie te kwel as ons sê dat daar dinge is wat God nie kan doen nie. Die Woord maak self sulke uitsprake.
2Tm 2:13 sê "Hy kan Homself nie verloën nie".
En Hb 6:18 sê dat dit onmoontlik is vir God om te lieg (OAV). Hierdie dinge - en 'n duisend ander - sou volkome teen die grein van Sy karakter indruis.
2. God se almag word altyd aangewend in volle harmonie met die verbond tussen ons en Hom.
In die heidennasies se persepsie tree hulle gode onverklaarbaar en onvoorspelbaar op. Hulle leef dus in voortdurende vrees, onseker oor watter irrasionele uitbarstings volgende van hulle iesegrimmige gode te wagte kan wees.
Só is Israel se God nie! Sy verhouding met Sy volk is stabiel en vloei in duidelik uitgespelde kanale. Selfs vir die ongelowiges sê Hy vooraf wat hulle van Hom te wagte kan wees. Niemand sal eendag, as God se almag in toorn oor hierdie wêreld losbars, kan kla dat dit onderduims en onregverdig is nie. Selfs van diegene wat nooit 'n Bybel onder oë gehad het nie, sê die apostel dat hulle genoegsame waarskuwing in die algemene openbaring ontvang het (Rm 1:20vv).
Die effekte van hierdie kwalifikasie is byvoorbeeld glashelder duidelik in die natuur. Na die sondvloed sluit God 'n verbond met die mens - waarvan die reënboog die teken is. Hierdie verbond het in die besonder te doen met ons woonplek, hierdie aarde (Gn 8:21; 9:9-17). Onder meer hou dit in dat God onderneem: "So lank as die aarde bly bestaan, sal saaityd en oestyd nie ophou nie, ook nie koue en hitte, somer en winter, dag en nag nie" (Gn 8:22). Wie kan twyfel dat God se almag agter die voortgaande funksionering van die natuur sit? En wie kan dit bevraagteken dat die kom en gaan van die seisoene 'n wonderlik voorspelbare, stabiele en vrugbare omgewing vir ons skep?
Die konsekwente orde waarmee God se almag funksioneer, word ewe duidelik in die genadeverbond waargeneem. Wat die Here vir Sy volk wil wees, en wat Hy van hulle verwag, is in besonderhede op skrif. En elke ingeligte sal weet dat die Here tot vandag toe met puntenerige konsekwentheid daarvolgens handel wanneer Hy Sy mense red en hulle daarna verder vat.
Dit bly eenvoudig verstommend hoe ons kan identifiseer met die biografieë van gelowiges wat honderde jare gelede geleef het - ongeag van hulle kultuur of omstandighede. Dis omdat die Here volgens dieselfde beginsels met ons werk.
3. God se almag doen geen geweld aan die mens se verantwoordelikheid en betrokkenheid by sy eie redding nie.
As Skepper is God die oorsprong van alle krag. Daar bestaan dus ook ander kragte - weliswaar deur Hóm voortgebring - wat nie onafhanklik van Hom is nie, maar wel onderskeie van Hom. En die uitoefening van God se mag geskied só dat dit nie die vryheid van hierdie kragte ophef nie.
Prakties beteken dit dat God verreweg die meeste dinge wat Hy in hierdie wêreld doen, deur sekondêre oorsake doen - Hy werk middellik (Engels: "God uses means"). En selfs wanneer Hy direk werk, sal Hy nie die "natuurlike vryheid" en wil van mense verkrag nie, maar hulle steeds as "vrye agente" respekteer.
Toepassing
• In hierdie drie kwalifikasies sit wonderlike sekuriteit vir diegene van ons wat met Hom in Christus versoen is. So lank as ons Hom binne die grense daarvan behaag, het ons niks te vrees van Sy almag nie. Trouens, dan kan ons verseker wees dat dit aangewend sal word in ons belang soos Hy belowe het. En dít beteken dat niks ons in die absolute sin van die woord kan bedreig nie. As God vir ons is, wie of wat kan teen ons wees?
• Wonderlikste van alles is dat ons in die verbond die versekering het dat God se krag nooit destruktief op ons gerig sal word nie; inteendeel. Dit is vir ons, nie teen ons nie. Maar laat ons nooit ophou om dit te beklemtoon nie - dit geld vir diegene in Christus, dus vir ware gelowiges. Dis in Hóm dat God se beloftes ja en amen is (2Kor 1:20).
• Laat ons hierdie derde kwalifikasie stewig vashou. Al is God onbeskryflik magtig, verdoem Hy nooit mense strydig met hulle godvrugtige keuses en lewenswyse, bloot omdat Hy iesegrimmig is nie - wat Hy natuurlik nooit is nie. En Hy red nooit iemand teen sy wil nie. As ons dit misken, dompel dit ons volledig in fatalisme in. Tog, desnieteenstaande - staan dit swart op wit in die Bybel: God werk in ons om te wil sowel as om te werk na Sy welbehae (Fl 2:12-13). Het ons heeltemal die kloutjie by die oor? Ek dink nie so nie. Die almagtige God transendeer ons denke totaal.
• Laat ons altyd onthou, ons lewe in 'n regte wêreld van natuurkragte en -wette. Sekerlik kan God dit ophef - en Hy doen dit soms - maar dis die uitsondering. Al is ons God se herskepte kinders, leef ons steeds in 'n gebroke wêreld.
Slot
Vir Paulus was die almag van God een van die wonderlikste dinge - spesifiek omdat die Here so oor en oor belowe om dit in ons, Sy kinders, se belang aan te wend. Weer en weer het die apostel daaroor gepeins; weer en weer het hy hom daarin verheug; weer en weer het hy daarvolgens gelewe.
Luister hoe sluit hy sy roerende gebed in Ef 3 af: "En aan Hom wat mag het om te doen ver bo alles wat ons bid of dink, volgens die krag wat in ons werk, aan Hom die heerlikheid ..." (20, OAV).
Kyk mens goed na hierdie lofuiting in die Grieks, sien jy dat die apostel sy beskrywing van God se almag in 7 vlakke op mekaar stapel: Dit wat God vir ons wil doen ‒
1. dit kan Hy (Hy het die mag);
2. daarom kan Hy alles wat ons bid doen;
3. selfs die dinge wat ons nie moed het om te vra nie, maar net oor dink;
4. Hy kan dit alles doen (Gr. panta);
5. en Hy kan meer as dit doen (Gr. huper);
6. selfs meer oorvloedig (Gr. ekperissos);
7. ver meer oorvloedig (Gr. huperekperissou).
Ons God is almagtig en 'n hoorder van gebed. Geen gebed is vir Hom té moeilik om te verhoor nie. Geen nood is vir Hom té groot om reg te stel nie. Geen vleeslike begeerte is vir Hom té sterk om te onderdruk nie. Geen versoeking op my pad is só sterk dat Hy my nie met oorwinningskrag kan toerus nie. Geen ellende is vir Hom té diep om uit te verlos nie.
Nico van der Walt
Dit bring ons by die onderwerp van God se almag. Ons gaan dit tematies benader. Soms is so 'n oorsigtelike benadering sinvol. Ons Skriflesing was dus net om ons tema aan die orde te stel.
God se naam
Die feit van God se almag word alreeds duidelik in van Sy name gesuggereer. Dit herinner ons daaraan dat ons ten volle met Sy mag moet rekening hou as ons Hom enigsins wil ken.
• Die mees basiese Godsnaam is "El". Dis afgelei van die stam "om sterk te wees" en word 217 keer in die Ou Testament gebruik vir die ware God. Hoewel dit vertaal word met "God", beteken dit eintlik dus iets soos "die Magtige".
• Die basiese Godsnaam word dikwels verintensifeer in name soos "El Gibor": "Magtige God" (Jes 9:5) en "El Shaddai": "God die almagtige" (Gn 17:1 et al).
Hierdie Godsname is nie beperk tot die Bybel nie; dit is algemeen gebruik deur die Semitiese volkere van destyds. Dit onderstreep die feit dat God se almag duidelik waarneembaar is in die algemene openbaring, die skepping.
Rm 1:20 stel dit so: "Van die skepping van die wêreld af kan ’n mens uit die werke van God duidelik aflei dat sy krag ewigdurend is en dat Hy waarlik God is ...".
In Mk 14:62 word gewoon na God verwys met die Griekse woord vir krag (dunamis): "...julle sal die Seun van die mens sien waar Hy sit aan die regterhand van dunamis (Hom wat magtig is) ...".
Die almag van God is daardie vermoë en krag wat Hy het om enigiets te bereik wat Hy ook al wil - wat Sy wysheid mag voorskryf, wat Sy liefde mag begeer, en wat Hy in Sy heiligheid mag nodig ag.
God se krag is onbeperk deur enige mag buite Homself. Alles in die heelal is tot Sy beskikking en Hy kan daarmee doen soos Hy wil. As Skepper van alle ander kragte hou Hy elkeen daarvan in Sy hand, is elkeen daarvan algeheel afhanklik van Hom, en kan geeneen daarvan Hom enigsins bedreig of selfs beperk nie.
Drie kwalifikasies
Sonder om enigsins afbreuk te doen aan God se almag moet mens in jou verstaan daarvan rekening hou met bepaalde uitsprake, oftewel ondernemings, wat Hy daaroor in Sy Woord aan ons gee. Hierdie kwalifikasies - wat van Homself kom - verseker ons dat Sy almag nie onbeheers, impulsief en arbitrêr uitgeoefen word nie.
1. God se almag word altyd in volle harmonie met Sy ganse Persoon uitgeoefen - in pas met al Sy ander attribute.
God se optrede en aanwending van Sy krag of almag word nie bepaal deur eksterne omstandighede nie, maar volledig deur Homself - deur wie en wat Hy in Homself is.
Dit beteken dat God se almag nooit strydig met Sy liefde, heiligheid, wysheid, geregtigheid, of enige ander karaktertrek opereer nie.
• Hier lê die antwoord op die vraag oor die klip. Ons kan onomwonde sê, "Nee, God kan nie so 'n klip maak nie!" Waarom nie? Omdat Sy ander attribute, in die besonder Sy wysheid, Hom daarvan sal weerhou om so iets onsinnigs te doen. Hy sal nooit soiets wil doen nie.
Dit hoef ons nie te kwel as ons sê dat daar dinge is wat God nie kan doen nie. Die Woord maak self sulke uitsprake.
2Tm 2:13 sê "Hy kan Homself nie verloën nie".
En Hb 6:18 sê dat dit onmoontlik is vir God om te lieg (OAV). Hierdie dinge - en 'n duisend ander - sou volkome teen die grein van Sy karakter indruis.
2. God se almag word altyd aangewend in volle harmonie met die verbond tussen ons en Hom.
In die heidennasies se persepsie tree hulle gode onverklaarbaar en onvoorspelbaar op. Hulle leef dus in voortdurende vrees, onseker oor watter irrasionele uitbarstings volgende van hulle iesegrimmige gode te wagte kan wees.
Só is Israel se God nie! Sy verhouding met Sy volk is stabiel en vloei in duidelik uitgespelde kanale. Selfs vir die ongelowiges sê Hy vooraf wat hulle van Hom te wagte kan wees. Niemand sal eendag, as God se almag in toorn oor hierdie wêreld losbars, kan kla dat dit onderduims en onregverdig is nie. Selfs van diegene wat nooit 'n Bybel onder oë gehad het nie, sê die apostel dat hulle genoegsame waarskuwing in die algemene openbaring ontvang het (Rm 1:20vv).
Die effekte van hierdie kwalifikasie is byvoorbeeld glashelder duidelik in die natuur. Na die sondvloed sluit God 'n verbond met die mens - waarvan die reënboog die teken is. Hierdie verbond het in die besonder te doen met ons woonplek, hierdie aarde (Gn 8:21; 9:9-17). Onder meer hou dit in dat God onderneem: "So lank as die aarde bly bestaan, sal saaityd en oestyd nie ophou nie, ook nie koue en hitte, somer en winter, dag en nag nie" (Gn 8:22). Wie kan twyfel dat God se almag agter die voortgaande funksionering van die natuur sit? En wie kan dit bevraagteken dat die kom en gaan van die seisoene 'n wonderlik voorspelbare, stabiele en vrugbare omgewing vir ons skep?
Die konsekwente orde waarmee God se almag funksioneer, word ewe duidelik in die genadeverbond waargeneem. Wat die Here vir Sy volk wil wees, en wat Hy van hulle verwag, is in besonderhede op skrif. En elke ingeligte sal weet dat die Here tot vandag toe met puntenerige konsekwentheid daarvolgens handel wanneer Hy Sy mense red en hulle daarna verder vat.
Dit bly eenvoudig verstommend hoe ons kan identifiseer met die biografieë van gelowiges wat honderde jare gelede geleef het - ongeag van hulle kultuur of omstandighede. Dis omdat die Here volgens dieselfde beginsels met ons werk.
3. God se almag doen geen geweld aan die mens se verantwoordelikheid en betrokkenheid by sy eie redding nie.
As Skepper is God die oorsprong van alle krag. Daar bestaan dus ook ander kragte - weliswaar deur Hóm voortgebring - wat nie onafhanklik van Hom is nie, maar wel onderskeie van Hom. En die uitoefening van God se mag geskied só dat dit nie die vryheid van hierdie kragte ophef nie.
Prakties beteken dit dat God verreweg die meeste dinge wat Hy in hierdie wêreld doen, deur sekondêre oorsake doen - Hy werk middellik (Engels: "God uses means"). En selfs wanneer Hy direk werk, sal Hy nie die "natuurlike vryheid" en wil van mense verkrag nie, maar hulle steeds as "vrye agente" respekteer.
Toepassing
• In hierdie drie kwalifikasies sit wonderlike sekuriteit vir diegene van ons wat met Hom in Christus versoen is. So lank as ons Hom binne die grense daarvan behaag, het ons niks te vrees van Sy almag nie. Trouens, dan kan ons verseker wees dat dit aangewend sal word in ons belang soos Hy belowe het. En dít beteken dat niks ons in die absolute sin van die woord kan bedreig nie. As God vir ons is, wie of wat kan teen ons wees?
• Wonderlikste van alles is dat ons in die verbond die versekering het dat God se krag nooit destruktief op ons gerig sal word nie; inteendeel. Dit is vir ons, nie teen ons nie. Maar laat ons nooit ophou om dit te beklemtoon nie - dit geld vir diegene in Christus, dus vir ware gelowiges. Dis in Hóm dat God se beloftes ja en amen is (2Kor 1:20).
• Laat ons hierdie derde kwalifikasie stewig vashou. Al is God onbeskryflik magtig, verdoem Hy nooit mense strydig met hulle godvrugtige keuses en lewenswyse, bloot omdat Hy iesegrimmig is nie - wat Hy natuurlik nooit is nie. En Hy red nooit iemand teen sy wil nie. As ons dit misken, dompel dit ons volledig in fatalisme in. Tog, desnieteenstaande - staan dit swart op wit in die Bybel: God werk in ons om te wil sowel as om te werk na Sy welbehae (Fl 2:12-13). Het ons heeltemal die kloutjie by die oor? Ek dink nie so nie. Die almagtige God transendeer ons denke totaal.
• Laat ons altyd onthou, ons lewe in 'n regte wêreld van natuurkragte en -wette. Sekerlik kan God dit ophef - en Hy doen dit soms - maar dis die uitsondering. Al is ons God se herskepte kinders, leef ons steeds in 'n gebroke wêreld.
Slot
Vir Paulus was die almag van God een van die wonderlikste dinge - spesifiek omdat die Here so oor en oor belowe om dit in ons, Sy kinders, se belang aan te wend. Weer en weer het die apostel daaroor gepeins; weer en weer het hy hom daarin verheug; weer en weer het hy daarvolgens gelewe.
Luister hoe sluit hy sy roerende gebed in Ef 3 af: "En aan Hom wat mag het om te doen ver bo alles wat ons bid of dink, volgens die krag wat in ons werk, aan Hom die heerlikheid ..." (20, OAV).
Kyk mens goed na hierdie lofuiting in die Grieks, sien jy dat die apostel sy beskrywing van God se almag in 7 vlakke op mekaar stapel: Dit wat God vir ons wil doen ‒
1. dit kan Hy (Hy het die mag);
2. daarom kan Hy alles wat ons bid doen;
3. selfs die dinge wat ons nie moed het om te vra nie, maar net oor dink;
4. Hy kan dit alles doen (Gr. panta);
5. en Hy kan meer as dit doen (Gr. huper);
6. selfs meer oorvloedig (Gr. ekperissos);
7. ver meer oorvloedig (Gr. huperekperissou).
Ons God is almagtig en 'n hoorder van gebed. Geen gebed is vir Hom té moeilik om te verhoor nie. Geen nood is vir Hom té groot om reg te stel nie. Geen vleeslike begeerte is vir Hom té sterk om te onderdruk nie. Geen versoeking op my pad is só sterk dat Hy my nie met oorwinningskrag kan toerus nie. Geen ellende is vir Hom té diep om uit te verlos nie.
Nico van der Walt
E-PREEK No.22 - HOS 4 - AS GOD 'N SAMELEWING OORGEE
In Hos 1-3 lees ons van die profeet se handelingsprofesie in opdrag van die Here. Sy huwelik met die prostituut, Gomer, stuur tot vandag toe 'n kragtige boodskap uit. Maar vanaf h.4 begin Hosea dan reguit praat - op die man af.
DIE FORMELE AANKLAG (v.1)
❏ God se aanklag teen die volk is nie 'n vae verwyt nie, dis 'n formele hofaanklag: "Hoor die woord van die Here ... die Here het 'n regsaak ..." (OAV). En wat is die klag? Daar is geen "trou", "liefde", en "kennis van God" in die land nie (OAV).
"Trou" dui op betroubaarheid, eerlikheid, integriteit. Op iemand wat ontrou is se woord en lojaliteit kan jy nie staat maak nie. Israel is ontrou teenoor sowel die Here as hulle medemens. By hulle huweliksbeloftes bly hulle nie; in hulle sake is bedrog en korrupsie aan die orde van die dag.
"Liefde" dui op welwillendheid, toewyding en diensbaarheid. Maar hierdie samelewing word gekenmerk deur naywer en selfsug. Mense leef vir hulleself. "Natuurlike liefde" is skaars (2Tm 3:3).
"Kennis van God" dui nie net op 'n insig in dit wat Hy oor Sy karakter en wil openbaar nie, maar ook op 'n liefde vir Hom en 'n erns om daarvolgens te lewe. Maar in hierdie samelewing is God en Sy wil nie meer 'n noemenswaardige faktor nie. En volgens die res van die profesie is dít eintlik die groot aanklag teen die volk.
AS GOD 'N SAMELEWING OORGEE
❏ Die vraag ontstaan nou: hoe kan mense wie se voorgeslagte soveel goedheid en wondere van die Here beleef het, só ver van Hom af wegdwaal?
Die Bybel leer dat God 'n samelewing wat volhardendend in verset is teen Sy Woord en wet, toenemend oorgee aan hulle eie verdorwenheid.
❏ Die uitstaande Skrifgedeelte hieroor is Rm 1. Drie keer word gesê dat God mense wat koppig in hulle verdorwenheid volhard, aan hulle sonde oorgee (1:24,26,28) - híér aan "sedelike onreinheid", "skandelike drifte" en "verdraaide opvattings". Maar Hos 4 is meer spesifiek. Israel se verharding, toenemende sonde en uiteindelike val, kom in veral vyf areas tot uitdrukking.
Onthou net, ons praat nie hier van 'n kop vir kop verskynsel nie. Natuurlik is daar uitsonderings. Ons praat van groot tendense in 'n samelewing.
• Eerstens vier morele verdorwenheid hoogty (2). Hulle verbreek elke gebod van God se wet. Hulle steek grens na grens van sonde oor (NIV). Bloedvergieting is aan die orde van die dag.
• Tweedens verniel hulle die omgewing (3). Presies hoe dit in Israel tot uitdrukking gekom het, weet ons nie. Maar ons sien vandag hoe dit werk. In sy ongebreidelde selfsug en hebsug het die verdorwe mens geen respek vir die woonplek wat hy van God gekry het nie. Wanneer mense hulle egter tot Christus bekeer, verander alles. Eerder as om vir vuilgewin alles te stroop, plant hulle bome en bou hulle keerwalle in erosieslote.
• Derdens raak die godsdienstige leierskap korrup (4-14). Tot die mate wat 'n volk se geestelike leiers die spoor byster raak, tot daardie mate sal die mense en dus die samelewing verval. Maar ewe veel geld die omgekeerde. Vir onheilige mense gee die Here onheilige priesters - die geestelike leiers wat hulle verdien. Soos die NIV dit stel: "Like people, like priests" (9). En so ontstaan 'n afwaartse spiraal - 'n neusduik in verdorwenheid in.
• Vierdens droog lewensvervulling en vergenoegdheid op (9b-10). God het die lewe so gemaak: as Sy goeie gawes nagejaag word in onheiligheid en selfsug, is die resultaat nie bevrediging nie, maar frustrasie. Die gevolg is dat mense al verder soek, maar niks is ooit genoeg nie. Seksuele perversiteit ontaard van kwaad tot erger, besittings word 'n oorlas, godsdiens laat jou ontnugter en leeg.
• Vyfdens tree vernietiging uiteindelik in (19). Die geskiedenis toon die beginsel van die val van beskawings. En soos klokslag word dit voorafgegaan deur dekadensie wat hand oor hand toeneem. Presies dit is wat met Israel sou gebeur, baie spoedig na Hosea hier profeteer. Die Assiriërs sou soos 'n "stormwind" kom en hulle wegvoer.
JUDA WORD GEWAARSKU (15)
❏ Die noordelike tienstammeryk is oor hulle Rubicon. Omdraaikans is vir hulle verby. Maar in die suide is die verval nog nie so erg nie. Juda kan hulle nog tot die Here bekeer en 'n katastrofe afweer. Vandaar hierdie waarskuwing in v.15.
❏ Veral betekenisvol is die waarskuwing om van Gilgal en Bet-Awen (oftewel Bet-El) weg te bly. Dis die aanbiddingsplekke wat Israel se eerste koning, Jerobeam, baie jare vantevore ingestel het om sy mense daarvan te weerhou om na die suide te gaan en in Jerusalem te aanbid. Hosea en Amos maak dit duidelik dat hierdie eiesinnige en selfgemaakte godsdiens vir die Here tot geweldige aanstoot was.
Die woord van die Here is dus duidelik: skei julle volledig af van alle valse en mensgemaakte godsdiensbeoefening. Daar kan geen gemeenskap wees tussen lig en duisternis nie (2Kor 6:14).
BEMOEDIGING VIR ONS SITUASIE
❏ Dis onmoontlik om die ooreenstemming tussen die toestande in óns land tans, en dit wat Hosea hier skets, mis te kyk. Trouens, die parallelle is verstommend. Kyk maar na ons morele neusduik die afgelope dekades - veral die laaste 15 jaar!
Die vraag is onontkombaar: Is ons oor óns Rubicon? Kan die gety dalk weer draai?
As dit van ons afgehang het, was die vooruitsigte hopeloos. Maar laat ons God se genade in Christus nie onderskat nie. Daar ís nog hoop!
❏ Die agtiende eeuse herlewing in die Britse Eilande is welbekend. Deur die prediking van mense soos George Whitefield (1714-1770), John Wesley (1703-1791) en talle ander het die Here 'n moreel verdorwe Engeland binne enkele dekades verander tot 'n land wat vir die volgende twee eeue die geestelike toon aangegee het in die wêreld. Wat sending betref, was hulle by verre op die voorpunt.
Wat ons nou moet bemoedig, is die feit dat daardie herlewing gekom het ten spyte van verskriklike samelewingsverrotting voor die tyd.
❏ Na die tydvak van die Puriteine (1560-1662) en 1689 se Act of Toleration (wat 'n einde gemaak het aan die vervolging van evangeliese Christene) het geestelike verval dadelik begin intree in Engeland.
Soos dikwels, begin die verrotting by die predikante en teoloë. Hulle preek nie meer die evangelie nie, en waarsku teen enthusiasm (niks anders nie as die ywer van Geesvervuldheid).
Ook wen Deïsme toenemend veld - die beskouing dat die Bybel 'n bloot menslike geskrif is, en dat ons niks meer van God kan weet as wat ons uit die natuur rondom ons kan aflei nie. Deïsme aanvaar dus net 'n onpersoonlike eerste oorsprong van alles, en dat die kosmos opgewen is soos 'n wekker, sodat alles bloot natuurlik voortgaan. Die Deïstiese god is daarom onbetrokke by dit wat hier op aarde aangaan - 'n veraf en onbekende god.
Soos te verstane het dit mettertyd 'n algehele kerklosheid veroorsaak, en 'n gepaardgaande losbandigheid wat van kwaad tot erger ontaard het.
❏ Binne 40 jaar na die Act of Toleration heers haglike morele toestande - byvoorbeeld:
• In 'n poging om drankmisbruik te beperk, word 'n verbod geplaas op die invoer van sterk drank. Dit lei dan daartoe dat mense hulle eie brousels begin stook. So ontstaan die sogenaamde Gin Craze, en gou-gou is elke sesde huis in Londen 'n Gin Shop, oftewel 'n sjebien. Beskonkenheid neem epidemiese afmetings aan. Babas word in dronkenskap verwek, gebore en grootgemaak.
• Daar ontstaan ook 'n geweldige kloof tussen ryk en arm. Te wyte aan drankmisbruik en luiheid verarm al hoe meer mense. Groot dele van Londen word slums - morsig en vol onbeskryflike menslike ellende. Misdaad word 'n deel van elke dag se lewe. Oorvol tronke word donker, verstikkende rioolputte. In 'n poging om misdaad hok te slaan, word soveel soos 160 misdade strafbaar met die dood. Om die twee publieke galgplatforms staan gereeld jillende skares. Bendes voer orals 'n skrikbewind.
• Intussen baai 'n skatryk adelstand hulleself in weelde. Perversiteit en sedeloosheid steek die een behoorlikheidsgrens na die ander oor. 'n Sekere dame uit die adelstand maak die spottende opmerking dat die parlement 'n wet moet maak wat die "nie" uit die Tien Gebooie verwyder en dit na die Geloofsbelydenis oorplaas - ten einde hierdie dokumente in pas te bring met die gees van die tyd.
❏ Maar! Reeds in 1673 ontstaan daar 'n gebedsgroep in Londen na aanleiding van 'n reeks opwekkingspreke deur 'n Dr. Anthony Horneck. 'n Klompie jongmanne begin vir herlewing bid. Dit word mettertyd 'n beweging - bekend as The Societies – en teen 1730 is daar ongeveer 100 sulke Societies in Londen en miskien nog 'n honderd daar buite. Hier lê die wortels van die herlewing.
Dan, in 1737, begin 'n stem onverwags in Engeland soos 'n klok beier. 'n Twee-en-twintigjarige prediker begin in Londen só preek dat geen kerkgebou die skares kan huisves nie. George Whitefield word 'n brandende fakkel vir die eer van God, die waarheid van die Bybel en die reddende krag van die evangelie. En spoedig sluit John en Charles Wesley, asook talle ander, hulle by hom aan. Vir die volgende halfeeu sou 'n vloedgolf van reddende genade oor die Britse Eilande spoel.
Só sluit Dallimore sy inleidende hoofstuk af: "Herlewing het uitgebreek! Binne enkele jare verander die hele geestesgesteldheid van die Engelse samelewing. Die kerk begin weer lewe. In die harte van tallose mense laat ontspring nuwe godsdienstige oortuigings 'n nuwe ywer vir morele waardes. Algemene gedrag en die publikasiewese word gesuiwer. Naasteliefde begin die tronke hervorm, slawehandel word opgeskort, en publieke skole vir een en almal begin ontstaan."
❏ Laat ons dus nie moedeloos word nie. Onthou die geskiedenis. Nog beter, onthou Koning Jesus! Sy koninkryk moet en sal kom! Sy uitverkorenes moet en sal gered word - die nasies ís aan Hom gegee (Ps 2)! Hy moet en sal verheerlik word!
En laat ons met alle ywer ons plig doen (duidelik in die Woord vir ons uitgespel). Ons is nie onkundig nie; ook nie magteloos nie. Ons het 'n Hoëpriester in die hemel! Ons het vrye toegang tot die troon van genade! Die Heilige Gees woon in ons!
Nico van der Walt
DIE FORMELE AANKLAG (v.1)
❏ God se aanklag teen die volk is nie 'n vae verwyt nie, dis 'n formele hofaanklag: "Hoor die woord van die Here ... die Here het 'n regsaak ..." (OAV). En wat is die klag? Daar is geen "trou", "liefde", en "kennis van God" in die land nie (OAV).
"Trou" dui op betroubaarheid, eerlikheid, integriteit. Op iemand wat ontrou is se woord en lojaliteit kan jy nie staat maak nie. Israel is ontrou teenoor sowel die Here as hulle medemens. By hulle huweliksbeloftes bly hulle nie; in hulle sake is bedrog en korrupsie aan die orde van die dag.
"Liefde" dui op welwillendheid, toewyding en diensbaarheid. Maar hierdie samelewing word gekenmerk deur naywer en selfsug. Mense leef vir hulleself. "Natuurlike liefde" is skaars (2Tm 3:3).
"Kennis van God" dui nie net op 'n insig in dit wat Hy oor Sy karakter en wil openbaar nie, maar ook op 'n liefde vir Hom en 'n erns om daarvolgens te lewe. Maar in hierdie samelewing is God en Sy wil nie meer 'n noemenswaardige faktor nie. En volgens die res van die profesie is dít eintlik die groot aanklag teen die volk.
AS GOD 'N SAMELEWING OORGEE
❏ Die vraag ontstaan nou: hoe kan mense wie se voorgeslagte soveel goedheid en wondere van die Here beleef het, só ver van Hom af wegdwaal?
Die Bybel leer dat God 'n samelewing wat volhardendend in verset is teen Sy Woord en wet, toenemend oorgee aan hulle eie verdorwenheid.
❏ Die uitstaande Skrifgedeelte hieroor is Rm 1. Drie keer word gesê dat God mense wat koppig in hulle verdorwenheid volhard, aan hulle sonde oorgee (1:24,26,28) - híér aan "sedelike onreinheid", "skandelike drifte" en "verdraaide opvattings". Maar Hos 4 is meer spesifiek. Israel se verharding, toenemende sonde en uiteindelike val, kom in veral vyf areas tot uitdrukking.
Onthou net, ons praat nie hier van 'n kop vir kop verskynsel nie. Natuurlik is daar uitsonderings. Ons praat van groot tendense in 'n samelewing.
• Eerstens vier morele verdorwenheid hoogty (2). Hulle verbreek elke gebod van God se wet. Hulle steek grens na grens van sonde oor (NIV). Bloedvergieting is aan die orde van die dag.
• Tweedens verniel hulle die omgewing (3). Presies hoe dit in Israel tot uitdrukking gekom het, weet ons nie. Maar ons sien vandag hoe dit werk. In sy ongebreidelde selfsug en hebsug het die verdorwe mens geen respek vir die woonplek wat hy van God gekry het nie. Wanneer mense hulle egter tot Christus bekeer, verander alles. Eerder as om vir vuilgewin alles te stroop, plant hulle bome en bou hulle keerwalle in erosieslote.
• Derdens raak die godsdienstige leierskap korrup (4-14). Tot die mate wat 'n volk se geestelike leiers die spoor byster raak, tot daardie mate sal die mense en dus die samelewing verval. Maar ewe veel geld die omgekeerde. Vir onheilige mense gee die Here onheilige priesters - die geestelike leiers wat hulle verdien. Soos die NIV dit stel: "Like people, like priests" (9). En so ontstaan 'n afwaartse spiraal - 'n neusduik in verdorwenheid in.
• Vierdens droog lewensvervulling en vergenoegdheid op (9b-10). God het die lewe so gemaak: as Sy goeie gawes nagejaag word in onheiligheid en selfsug, is die resultaat nie bevrediging nie, maar frustrasie. Die gevolg is dat mense al verder soek, maar niks is ooit genoeg nie. Seksuele perversiteit ontaard van kwaad tot erger, besittings word 'n oorlas, godsdiens laat jou ontnugter en leeg.
• Vyfdens tree vernietiging uiteindelik in (19). Die geskiedenis toon die beginsel van die val van beskawings. En soos klokslag word dit voorafgegaan deur dekadensie wat hand oor hand toeneem. Presies dit is wat met Israel sou gebeur, baie spoedig na Hosea hier profeteer. Die Assiriërs sou soos 'n "stormwind" kom en hulle wegvoer.
JUDA WORD GEWAARSKU (15)
❏ Die noordelike tienstammeryk is oor hulle Rubicon. Omdraaikans is vir hulle verby. Maar in die suide is die verval nog nie so erg nie. Juda kan hulle nog tot die Here bekeer en 'n katastrofe afweer. Vandaar hierdie waarskuwing in v.15.
❏ Veral betekenisvol is die waarskuwing om van Gilgal en Bet-Awen (oftewel Bet-El) weg te bly. Dis die aanbiddingsplekke wat Israel se eerste koning, Jerobeam, baie jare vantevore ingestel het om sy mense daarvan te weerhou om na die suide te gaan en in Jerusalem te aanbid. Hosea en Amos maak dit duidelik dat hierdie eiesinnige en selfgemaakte godsdiens vir die Here tot geweldige aanstoot was.
Die woord van die Here is dus duidelik: skei julle volledig af van alle valse en mensgemaakte godsdiensbeoefening. Daar kan geen gemeenskap wees tussen lig en duisternis nie (2Kor 6:14).
BEMOEDIGING VIR ONS SITUASIE
❏ Dis onmoontlik om die ooreenstemming tussen die toestande in óns land tans, en dit wat Hosea hier skets, mis te kyk. Trouens, die parallelle is verstommend. Kyk maar na ons morele neusduik die afgelope dekades - veral die laaste 15 jaar!
Die vraag is onontkombaar: Is ons oor óns Rubicon? Kan die gety dalk weer draai?
As dit van ons afgehang het, was die vooruitsigte hopeloos. Maar laat ons God se genade in Christus nie onderskat nie. Daar ís nog hoop!
❏ Die agtiende eeuse herlewing in die Britse Eilande is welbekend. Deur die prediking van mense soos George Whitefield (1714-1770), John Wesley (1703-1791) en talle ander het die Here 'n moreel verdorwe Engeland binne enkele dekades verander tot 'n land wat vir die volgende twee eeue die geestelike toon aangegee het in die wêreld. Wat sending betref, was hulle by verre op die voorpunt.
Wat ons nou moet bemoedig, is die feit dat daardie herlewing gekom het ten spyte van verskriklike samelewingsverrotting voor die tyd.
❏ Na die tydvak van die Puriteine (1560-1662) en 1689 se Act of Toleration (wat 'n einde gemaak het aan die vervolging van evangeliese Christene) het geestelike verval dadelik begin intree in Engeland.
Soos dikwels, begin die verrotting by die predikante en teoloë. Hulle preek nie meer die evangelie nie, en waarsku teen enthusiasm (niks anders nie as die ywer van Geesvervuldheid).
Ook wen Deïsme toenemend veld - die beskouing dat die Bybel 'n bloot menslike geskrif is, en dat ons niks meer van God kan weet as wat ons uit die natuur rondom ons kan aflei nie. Deïsme aanvaar dus net 'n onpersoonlike eerste oorsprong van alles, en dat die kosmos opgewen is soos 'n wekker, sodat alles bloot natuurlik voortgaan. Die Deïstiese god is daarom onbetrokke by dit wat hier op aarde aangaan - 'n veraf en onbekende god.
Soos te verstane het dit mettertyd 'n algehele kerklosheid veroorsaak, en 'n gepaardgaande losbandigheid wat van kwaad tot erger ontaard het.
❏ Binne 40 jaar na die Act of Toleration heers haglike morele toestande - byvoorbeeld:
• In 'n poging om drankmisbruik te beperk, word 'n verbod geplaas op die invoer van sterk drank. Dit lei dan daartoe dat mense hulle eie brousels begin stook. So ontstaan die sogenaamde Gin Craze, en gou-gou is elke sesde huis in Londen 'n Gin Shop, oftewel 'n sjebien. Beskonkenheid neem epidemiese afmetings aan. Babas word in dronkenskap verwek, gebore en grootgemaak.
• Daar ontstaan ook 'n geweldige kloof tussen ryk en arm. Te wyte aan drankmisbruik en luiheid verarm al hoe meer mense. Groot dele van Londen word slums - morsig en vol onbeskryflike menslike ellende. Misdaad word 'n deel van elke dag se lewe. Oorvol tronke word donker, verstikkende rioolputte. In 'n poging om misdaad hok te slaan, word soveel soos 160 misdade strafbaar met die dood. Om die twee publieke galgplatforms staan gereeld jillende skares. Bendes voer orals 'n skrikbewind.
• Intussen baai 'n skatryk adelstand hulleself in weelde. Perversiteit en sedeloosheid steek die een behoorlikheidsgrens na die ander oor. 'n Sekere dame uit die adelstand maak die spottende opmerking dat die parlement 'n wet moet maak wat die "nie" uit die Tien Gebooie verwyder en dit na die Geloofsbelydenis oorplaas - ten einde hierdie dokumente in pas te bring met die gees van die tyd.
❏ Maar! Reeds in 1673 ontstaan daar 'n gebedsgroep in Londen na aanleiding van 'n reeks opwekkingspreke deur 'n Dr. Anthony Horneck. 'n Klompie jongmanne begin vir herlewing bid. Dit word mettertyd 'n beweging - bekend as The Societies – en teen 1730 is daar ongeveer 100 sulke Societies in Londen en miskien nog 'n honderd daar buite. Hier lê die wortels van die herlewing.
Dan, in 1737, begin 'n stem onverwags in Engeland soos 'n klok beier. 'n Twee-en-twintigjarige prediker begin in Londen só preek dat geen kerkgebou die skares kan huisves nie. George Whitefield word 'n brandende fakkel vir die eer van God, die waarheid van die Bybel en die reddende krag van die evangelie. En spoedig sluit John en Charles Wesley, asook talle ander, hulle by hom aan. Vir die volgende halfeeu sou 'n vloedgolf van reddende genade oor die Britse Eilande spoel.
Só sluit Dallimore sy inleidende hoofstuk af: "Herlewing het uitgebreek! Binne enkele jare verander die hele geestesgesteldheid van die Engelse samelewing. Die kerk begin weer lewe. In die harte van tallose mense laat ontspring nuwe godsdienstige oortuigings 'n nuwe ywer vir morele waardes. Algemene gedrag en die publikasiewese word gesuiwer. Naasteliefde begin die tronke hervorm, slawehandel word opgeskort, en publieke skole vir een en almal begin ontstaan."
❏ Laat ons dus nie moedeloos word nie. Onthou die geskiedenis. Nog beter, onthou Koning Jesus! Sy koninkryk moet en sal kom! Sy uitverkorenes moet en sal gered word - die nasies ís aan Hom gegee (Ps 2)! Hy moet en sal verheerlik word!
En laat ons met alle ywer ons plig doen (duidelik in die Woord vir ons uitgespel). Ons is nie onkundig nie; ook nie magteloos nie. Ons het 'n Hoëpriester in die hemel! Ons het vrye toegang tot die troon van genade! Die Heilige Gees woon in ons!
Nico van der Walt
E-PREEK No.241 - LK 18:18-30 - JOU AFGOD OF JOU LEWE [2]
Laas het ons gekonsentreer op v.18-23 ‒ op Jesus se hantering van hierdie ryk jongman en op die implikasies daarvan vir ons evangelisering. Kom ons kyk nou na die afloop van hierdie ontmoeting en wat dit prakties vir ons inhou (24vv).
Die ryk jongman is nou weg, en nou is dit 'n gesprek tussen die Here Jesus en Sy dissipels.
Jesus sê weliswaar hier dat dit baie moeilik is vir 'n ryk man om die koninkryk in te gaan. Maar Hy kon net sowel gepraat het van 'n bitter en onvergewensgesinde persoon ‒ of van 'n egbreker en wellustige, of van 'n ongehoorsame kind, of van 'n oneerlike en 'n leuenaar. Hier gaan dit spesifiek oor hebsug, maar dit geld vir enige sonde.
DIE KAMEEL EN DIE NAALD
Nou gaan die Here voort om te beklemtoon hóé moeilik dit vir 'n ryk man is om gered te word. 'n Kameel gaan makliker deur die oog van 'n naald!
Deur die eeue was daar meer as een poging om hierdie verskriklike stelling van Jesus af te water. Die algemeenste afwatering is waarskynlik die teorie dat die Here hier praat van 'n veel kleiner hekkie in die massiewe stadspoorte waardeur 'n mens met gemak kon in en uit, maar wat so klein was dat 'n kameel net op sy knieë daar kon deur. Die dissipels het Jesus egter letterlik verstaan. Daarom vra hulle: "wie kan dan gered word?" Dit kan hulle wel vra, want as die Here dan inderdaad 'n letterlike naald en sy oog bedoel, praat Hy van iets wat algeheel onmoontlik is. Daar is egter een, en net een moontlikheid: die almagtige God moet dit doen!
'N HEERLIKE BELOFTE
Waarskynlik verstaan die dissipels bloedweinig van wat Jesus presies bedoel, maar hulle aanvaar Sy versekering. En dan dink hulle met groot verligting daaraan dat húlle ten minste al hulle besittings agter gelaat het, al was dit nie veel nie.
Hoewel Jesus nie direk op hulle aanspraak reageer nie, erken Hy per implikasie dat hulle reg is. Want Hy gee in respons vir hulle een van die die wonderlikste en rykste beloftes in die Skrif.
Dis betekenisvol dat Jesus nou nie meer net van besittings praat nie, maar veral van dierbares wat agter gelaat word. Die implikasie is duidelik: dit gaan oor meer as materiële besittings. Enige opregte opoffering ter wille van die Here, Sy evangelie (Mk 10:29), Sy koninkryk en Sy eer, sal ryklik beloën word.
Daar sit groot troos in hierdie belofte. In hierdie lewe reeds sal dissipels baie keer soveel terug ontvang. Die dividende is uitmuntend! Honderdvoudig ‒ met ander woorde baie, baie meer! (Mt, Mk). En dis nie iets totaals anders as wat hulle opgegee het nie. Volgens Markus is die kompensasie dieselfde soort dinge as dit wat hulle agter gelaat het ‒ indien nie identies dieselfde nie, ten minste soortgelyk.
Om alles te kroon sal die loon tot sy hoogtepunt kom in die ontvangs van die ewige lewe. Kan die prysgawe van enigiets hierteen opweeg? Wat kan belangriker wees as die ewige lewe? Wat kan meer waterdigte sin maak as Jesus se oproep om jou hand af te kap of jou oog uit te ruk as dit dreig om jou die ewige lewe te kos? (Mt 18:8-9). Want daar is niks, maar niks hoër of belangriker as die ewige lewe nie!
Hierdie wonderlike belofte hou egter één verrassing in: saam met al die heerlikhede kom ook vervolging! (Mk 10:30). Terwyl die dinge wat ons opgee op 'n manier na ons toe sal terugkom, selfs honderdvoudig, is dit nie 'n geval van quid pro quo nie. Dis nie tit for tat nie. Dis nie 'n transaksie nie. Ek het geen aanspraak op die Here se kompensasies nie. Trouens, as dít is waaroor dit vir jou gaan, is jou motiewe nie suiwer genoeg nie.
Laat ons nooit vergeet nie: die Here Jesus het nooit iemand probeer omkoop om Hom te volg en dien nie. En so is dit tot vandag toe. Jy val agter Hom in op Sy terme, of jy loop jou eie pad. En soos in die geval van die ryk jongman, sal Hy nie agter jou aan hardloop nie. Hy is oor niemand verleë nie!
Nee, Jesus het nie mense omgekoop om Hom te volg nie ‒ Hy het hulle uitgedaag. Ja, ja, het Hy gesê daar is loon, maar dit gaan jou alles kos om dit in besit te kry. Die koninkryk is nie vir lafhartiges en opportuniste nie. Nee, "bestormers gryp dit met geweld" (Mt 11:12, OAV); "forceful men lay hold of it" (NIV).
WAT SÊ DIT ALLES VIR ONS?
1. 'n Hele morsige lewe van sonde is nie nodig om verlore te gaan nie; nee, 'n enkele, net één, boesemsonde kan jou en my in die ewige verdoemenis laat beland.
Alles dui daarop dat hierdie jongman 'n uitnemende morele lewe gelei het. Dis net dat hy baie lief was vir vir sy goed ‒ só lief dat dit vir hom belangriker was as om Jesus radikaal, enkelhartig en lewenslank te dien. Baie, baie mense is werklik opreg en ernstig bereid om alles op te gee vir Jesus, behalwe één boesemsonde, wat dit ook al mag wees. Dan draai die Here Sy rug op hulle. En wat word dan van hulle in die hiernamaals? Ons lees dat Herodus 'n ontsag vir Johannes die Doper gehad het, sy woorde en vermaninge ernstig opgeneem het, en gereeld in 'n tweestryd was wanneer hy na die prediker geluister het ‒ maar dat hy nie kans gesien het om afstand te doen van Herodias, sy broer se vrou nie. Saam met hierdie vrou is hy, so lyk dit my bo alle twyfel, die ewige verdoemenis in (Mk 6:20).
Ons is geneig om te dink as ons vroomheid darem net 'n bietjie swaarder weeg as ons verkleefdheid aan die wêreld, sal ons dit maak hemel toe. Maar nee, een lekkasie, net één, is nodig om 'n groot skip te laat sink. Een sonde, net één, waarvan ek my nie wil bekeer nie, kan my my siel kos. Laat ek vlymskerp eerlik met myself wees!
Let wel, die Bybel sê nie dat mense wat waarlik gered is nie 'n stryd teen sonde sal hê nie. Inteendeel, die Skrif leer dat hulle elke dag in 'n intense en meedoënlose oorlog teen die vlees, die wêreld en die duiwel gewikkel sal wees. Die Bybel leer ook nie dat hulle nie meermale in hierdie stryd die onderspit sal delf nie. Maar wat die Bybel wel leer, is dat hulle die sonde met 'n felle haat sal haat, dit nooit sal goedpraat nie, en hulle nooit bloot sal oorgee aan so 'n sonde nie.
2. In hierdie verse sien ons die almag van God se genade in Christus.
As dit makliker vir 'n kameel is om deur die oog van 'n naald te gaan as vir 'n ryk man om in die hemel te kom, is dit inderdaad onmoontlik vir 'n ryk man om gered te word. En presies dieselfde geld vir enige mens met 'n boesemsonde waarvan hy of sy nie kans sien om afstand te doen nie.
Maar as dit dan vir 'n mens onmoontlik is, is dit wel vir God moontlik om so iemand te red. Dis maklik om te verstaan, sê jy. God is die Regter, en Hy is soewerein. Al wat Hy hoef te doen, is om so iemand kwyt te skeld ‒ om hom of haar oor te sien, om die sonde nie teen hom of haar te hou nie. Wie sal Hom beskuldig as Hy die ewige lewe gee vir wie Hy wil?
Iets hiervan mag dalk waar wees. Maar heeltemal só eenvoudig is dit vir seker nie, verre daarvandaan. God red niemand ten spyte van sy sonde nie. Hy red niemand in sy sonde nie. Nee, as Hy jou red, gaan dit altyd gepaard met 'n felle haat teen sonde in jou lewe ‒ alle sonde. Sonder uitsondering word dit een van jou grootste begeertes om eens en vir altyd klaar te kry met elke kriesel sonde. Presies dit is waarom jy so 'n onvermoeide stryd voer teen die sonde in jou.
In die geval van die ryk jongman is sy boesemsonde hebsug. In net die volgende hoofstuk van Lukas lees ons hoe die Here nóg 'n ryk man van hebsug verlos. Ons praat van Saggeus (Lk 19:1-10). Presies hóé dit gebeur het, word nie aan ons geopenbaar nie, maar ons sien hoe hierdie skelm tollenaar totaal strydig met sy persoonlikheid tot nou toe, hom voorneem om restitusie te doen teenoor almal wat hy al in die verlede verneuk het. Nie alleen wil hy dit veel deegliker doen as wat die Ou Testamentiese wet vereis nie (hy wil vierdubbel teruggee); hy wil die helfte van sy goed vir die armes gee.
As die Here Jesus dan sien dat die doodsgreep van hebsug in Saggeus gebreek is, herken Hy die herskeppende werk van die Heilige Gees in hom - redding het gekom; ook hý is 'n kind van Abraham! Siedaar, die kameel is dwarsdeur die naald se oog!
Sien jy? Al weet ons dat ons deur God se genade alleen gered word, op grond van Christus se verdienste alleen, deur die geloof alleen, neem die Here se redding altyd 'n bepaalde vorm aan. Dit word sigbaar in bekering en 'n standpunt-inname teen die sonde wat tot nou toe jou lewe beheers het.
Dit beteken egter nie dat hierdie sonde nie meer vir jou gevaar inhou nie. Dis soos 'n slang waarvan jy die rug gebreek het met jou kierie. Bly jy op 'n veilige afstand, is hy magteloos. Maar speel jy met hom, kan hy jou steeds noodlottig pik. Maar mense wat wedergebore is, ervaar so 'n afsku van sonde dat hulle niks meer te doen wil hê nie met daardie sondes waarmee hulle eens so hand om die lyf geloop het.
Sien jy? Redding kan nie onder 'n maatemmer weggesteek word nie. Sonder uitsondering word dit sigbaar in bekering en heiligmaking.
3. Die geskiedenis van die ryk jongman en Saggeus leer ons die wonder van God se genade.
Wie kan dan gered word? vra die dissipels. Vir God is alles moontlik, antwoord Jesus. En inderdaad, selfs die opperste bedrieër, Saggeus, word 'n nuwe skepsel.
Onthou, die Woord vertel ons van baie ryk mense wat kinders van God was: Abraham, Job, Dawid en talle meer. Maar hulle het een en almal die Here enkelhartig gedien. In geen geval was hulle geld en besittings hulle baas nie. Dink maar aan hoe die Skrif hulle vir ons skets. Was hulle rykdom ooit voorop in hulle lewens? Nee, veeleerder was hulle mense wat met beide hande uitgedeel het ‒ omdat die Here hulle harte bevry het van die wurggreep van hebsug, en dit vervang het met 'n allesoorheersende liefdesempatie vir diegene wat gebrek gely het.
En wat hier vir hebsug geld, geld netso vir enige ander sonde waaraan jy in hierdie oomblik mag dink.
O, niemand, maar niemand is buite bereik van God se herskeppende genade nie. Geen sonde kan jou vashou as die Here jou eenmaal gegryp het nie.
Sit jy dus tans nog met 'n doodsonde wat jou magteloos in sy greep het. Maak nie saak wat dit is nie: hebsug, wellus en onsedelikheid, woede en bitterheid, jaloesie, verslawing, luiheid, trots, ongeloof, liefdeloosheid, of wat ook al - vat dit nou in nederigheid en eerlikheid na die Here toe. Verootmoedig jou in opregte gebrokenheid voor Hom. Draai jou rug met beslistheid op jou sonde - neem standpunt in daarteen. Bely dit sonder om terug te hou. En vra Hom dan om jou te vergewe, en om jou te verlos uit die wurggreep. En Hy sal dit doen, want niks behaag en verheerlik Hom meer as om sondaars te red nie.
Nico van der Walt
* Nico v/d Walt onderskryf die historiese, internasionale en reformatoriese 1689 Baptistebelydenis, asook die Belydenis van Sola 5, 'n assosiasie van Godgesentreerde evangeliese gelowiges in Suider-Afrika.
* Weekliks word 'n preek soos hierdie wêreldwyd en gratis per e-pos gestuur aan mense wat dit persoonlik aangevra het.
* Subskripsies, adresveranderings, kansellasies en korrespondensie: Postnet Suite No.148, Privaatsak X1, Northcliff, 2115. E: nico.vanderwalt@reformed.org.za ; Tel. 011 476 2907; 082 848 9396.
* Blogs: www.e-preke.blogspot.com (met skakels na nóg 4 blogs) Geen kopiereg. Dupliseer gerus. Of stuur elektronies verder.
* Preekopnames: E: info@nunide.org.za ; T: 012-808 3906
Subscribe to:
Posts (Atom)