Die Hebreërbrief word geskryf aan Joodse Christene wat begin moeg word in die geloofswedloop en oorweeg om na Ou Testamentiese godsdiens terug te keer. Die skrywer probeer met alles waaroor hy beskik om hulle van sulke dwase, fatale geloofsversaking te laat afsien.
In die proses rig hy vyf baie, baie ernstige pastorale waarskuwings teen geloofsversaking: 2:1-4; 3:7-4:13; 5:11-6:12; 10:26-39 en 12:14-29.
'n Nadere kyk na Hb 5:11-6:12
❏ Van die Hebreërs loop gevaar om geloofskipbreuk te ly. Daarom moet nou reguit gepraat word. Hulle het wonderlike genadewerkinge van die Here beleef en sal geen verskoning hê as hulle die geloof versaak nie.
❏ Daar word baie gemaak van die lesers se kennis van die waarheid. Ja, 6:4-5 word van denkbeeldige mense gesê. Maar dit sinspeel op die Hebreërs se belewinge. Oor en oor het hulle onweerlegbare getuienis oor Christus ontvang.
Vyf belewinge word in 6:4-5 genoem: hulle het op 'n stadium innerlike verligting ontvang, die hemelse gawe geproe, deel gekry aan die Heilige Gees, die goeie woord van God geproe en die kragte van die toekomstige wêreld geproe (lett.).
❏ Sou hulle egter terugdraai na die Joodse geloof, sal dit 'n verwerping van Christus wees. Dan sal dit onmoontlik wees om weer tot bekering te kom.
❏ Die sonde waarteen hier gewaarsku word, is bewustelike en berekende verwerping van waarheidsgetuienis oor Jesus Christus - wat oor 'n tydperk om jou en in jou eie lewe onweerlegbaar was en ook duidelik deur die Gees in jou hart bevestig is.
Dis bes moontlik dieselfde sonde waarvan in Mt 12:31-32; Mk 3:28-30; Lk 12:10; 1Jh 5:16-17 en 2Pt 2:20-22 gepraat word.
Wat van die heiliges se volharding?
❏ Wat die skrywer hier sê maak sin. As mense na súlke belewinge van die Here se genade Hom die rug toekeer, verdien hulle om verwerp te word.
Die probleem kom in as ons dit wat hier geskryf is, vergelyk met ander waarhede wat elders in God se Woord sterk beklemtoon word. Wat van die Here se versekering dat Hy ons sal vergewe as ons ná sonde in verootmoediging en belydenis na Hom toe terugkom? En wat van die Bybel se lering dat die Here diegene wat aan Hom behoort enduit vashou?
Leer die Skrif nie dat geen enkele uitverkorene verlore sal gaan nie? Wat van Jh 10 waar die Here uitdruklik sê dat die skape wat die Vader aan Hom as Goeie Herder gegee het, nooit verlore kan gaan nie? Hy gee immers aan hulle "die ewige lewe". Niks kan hulle uit Sy of die Vader se hand ruk nie. Hulle sal "in alle ewigheid nooit verlore gaan nie".
❏ Dis alles waar! Maar die Hebreërskrywer dink nié aan mense wat die geloof versaak as wedergebore nie. Verse 7-8 is 'n kort gelykenis wat aan die voorafgaande met "want" (OAV) verbind word. Dit bied dus 'n verduideliking daarvoor.
Die reën wat gereeld val, is 'n beeld in die Bybel vir God se seën. Hier dui dit op die ervaringe in v.4-5. Maar reën val op alle soorte grond. En solank die grond nog kaal is, weet mens nie wat daar gaan opkom nie - bruikbare gewasse of onkruid.
Die verskil lê dus nie in die reën wat val nie, maar in die soort grond. Mense wat na súlke ervaringe die geloof versaak, bring onkruid voort. Dis wat ná die Here se goedheid volg, wat die gesteldheid van 'n mens se hart uitwys.
❏ Die Bybel beklemtoon dat daar 'n onverbreekbare verband tussen hart en uitlewing is. Die punt van hierdie gelykenis is dít: geloofsversaking is eenvoudig die bewys dat die hart nog nooit herskep is nie.
Hb 6:9-12 bevestig ons slotsom. Die skrywer glo, ten spyte van sy waarskuwings, dat sy lesers wel gered is en gevolglik die geloof nie sal versaak nie: "... geliefdes, ons is aangaande julle van beter dinge oortuig ..." (OAV). Wat is die "beter dinge"?
Verse 10-12 begin weer met "want" (OAV) en verduidelik dus v.9. Die "beter dinge" is die lesers se liefde (10), hoop (11) en geloof (12).
Beter as wat is dit? Beter as die belewinge van v.4-5! Waarom? Omdat dit "saamhang met die saligheid" (v.9b, OAV). Die merktekens van ware redding - die enigste betroubare merktekens - is dus al lankal onmiskenbaar duidelik in hulle!
Kan ongeredde mense dit ervaar?
❏ Onmiddellik ontstaan daar nou 'n nuwe vraag. Is dit enigsins moontlik dat onwedergebore mense die belewinge van Hb 6:4-5 kan hê?
Inderdaad! Dink aan die res van die Skrif. Dink aan 'n Saul en 'n Bileam - die klassieke dwaalleraar volgens die Nuwe Testament (Num 24:15-19; 31:8, 16; 2Pt 2:15-16; Jud 11; Op 2:14). En dink aan 'n Judas Iskariot, 'n Simon die Towenaar; 'n Demas. Het hulle nie almal die Heilige Gees se werk proefondervindelik geken nie?
Wanneer mens se oë hiervoor oopgaan, is dit skokkend om in die Skrif te sien tot watter mate die Heilige Gees in en deur mense kan werk - alles duskant die wedergeboorte (vgl. Mt 7:21-23).
❏ Die vermaarde en regsinnige teoloog, John Murray, skryf:
"Die Skrif leer ons dat dit moontlik is om 'n opwindende, lewensveranderende, veredelende ervaring van die krag en waarheid van die evangelie te hê - sonder om werklik saligmakende geloof te hê. Dit is moontlik om so naby te kom aan die bonatuurlike kragte wat in God se koninkryk van genade werksaam is, dat dit effekte op jou het wat beswaarlik onderskeibaar is van dit wat God se wederbarende en heiligmakende genade voortbring - sonder om 'n deelgenoot van Christus en 'n erfgenaam van die ewige lewe te wees.
'n Leerstuk van geloofsvolharding wat nie deeglik rekening hou met die moontlikheid en realiteit van sulke gevalle nie, moedig 'n laksheid aan wat volharding alles behalwe bevorder. Trouens, dit is hoegenaamd nie die Bybelse leer van die volharding van die heiliges nie" (Redemption - accomplished and applied, p.153).
Wat is hierdie sonde dan?
❏ Ons moet die aard van hierdie sonde baie goed verstaan. Want baie opregte Christene word gefolter deur die misplaasde vermoede dat hulle skuldig is daaraan. Aan die ander kant glo duisende mense dat hulle finaal gered is as hulle eenmaal 'n sondaarsgebed gebid het. Hulle maak van "eenmaal gered, altyd gered" 'n vrypas hemel toe - ongeag hoe hulle ook al ná hulle "bekering" mag lewe.
❏ Die onvergeeflike sonde het drie fokuspunte:
Eerstens word hierdie sonde gepleeg deur mense wat diep in hulle harte waarlik weet dat Christus presies is wat die evangelie van Hom getuig. Hulle het rondom hulle onbetwisbare bewyse daarvan gesien. En innerlik het hulle 'n diep oortuigingswerk van die Gees daaroor ervaar. Meestal het hulle ook die Here se genadewerkinge in 'n lewende gemeente beleef.
Tweedens word hierdie sonde gepleeg deur mense wat, ten spyte van die Gees se bemoeienis in hulle verlede, Christus willens en wetens verwerp.
Derdens is dit onmoontlik om so 'n persoon weer tot bekering te bring. Sondevergiffenis is nie meer moontlik nie. Dit loop noodwendig uit op God se verskriklike oordele. Die Skrif bedoel nie dat dit vir die Gees onmoontlik is om so 'n persoon tot inkeer te bring nie. Maar diegene wat hom of haar probeer bearbei, vind dat hulle niks uitrig nie. Waarom? Die Here gee eenvoudig nie die nodige bekeringsgenade nie. Gevolglik het so 'n persoon geen begeerte na redding nie.
Wat dan van Esau wat onder trane begeer het om sy dwaasheid reg te stel (Hb 12:17)? Dit was nie egte berou nie, maar bloot hartseer oor die seën wat hy deur sy vingers laat glip het.
Wat is hierdie sonde dus nie?
❏ Hierdie sonde word nie onbewustelik gepleeg nie. In Lk 23:34 bid Jesus, "Vader, vergeef hulle, want hulle weet nie wat hulle doen nie." In 1Tm 1:13 skryf Paulus dat die Here hom in Sy diens gestel het, "al het ek Hom voorheen belaster, vervolg en beledig. Maar God was genadig ... omdat ek in my ongeloof nie geweet het wat ek gedoen het nie."
❏ Mense wat opreg begeer na vrede met God en sekerheid van saligheid, het vir seker nie hierdie sonde gepleeg nie. Nee, hierdie sonde lei tot 'n hardheid van hart en 'n ongeërgdheid oor die Here.
❏ Mense wat die evangelie hoor - selfs herhaaldelik en duidelik - maar Christus steeds nie aanneem nie, het nie sonder meer hierdie sonde gepleeg nie. Natuurlik leef diesulkes in sonde, maar as hulle nie 'n diep oortuigingswerk van die Gees ervaar het nie, is hulle nie aan híérdie sonde skuldig nie. Laat elkeen wat Christus tot nou toe verwerp het en bang is dat hy hierdie sonde gepleeg het, homself waarlik bekeer - en Hy sal sekerlik vind dat die Here hom aanneem.
❏ Mense wat in ongeloof, onkunde en dwaasheid onverantwoordelike, selfs lasterlike dinge teen die Gees gesê het, het verskriklik gesondig - maar dis nie die onvergeeflike sonde nie.
❏ Die Skrif waarsku dat ons met ons sonde die Heilige Gees bedroef (Ef 4:30), en dat ons Sy werk in ons midde kan uitblus (1Ts 5:19, OAV). Beide waarskuwings moet baie ernstig opgeneem word - maar ook dit is nie die onvergeeflike sonde nie.
Volharding van die heiliges
❏ Volgens die Skrif is dit 'n verskriklike moontlikheid om vir 'n lang tyd in die kring van die gemeente, en dus in die sfeer van God se genadewerkinge te beweeg - en tog uiteindelik vals blyk te wees. Dis waarom Johannes kan praat van mense wat eens in die gemeente was, maar hulle dan afgeskei het, omdat hulle nooit werklik deel van Christus se liggaam was nie (1Jh 2:19). Dis waarom Paulus gelowiges oproep om hulleself op die proef te stel of hulle in die geloof is (2Kor 13:5, OAV).
❏ Volharding van die heiliges is egter steeds 'n heerlike Bybelse waarheid. Maar dan moet dit reg verstaan word:
Diegene wat God vir Homself geheilig het (oftewel afgesonder het) sal Hy bekragtig om heilig te volhard tot die einde toe.
En 'n heilige lewe het maar één watermerk van egtheid: gehoorsaamheid aan God se Woord, vanuit 'n hart vol geloof in Christus, en gedring deur 'n hartstog vir Sy eer.
Nico van der Walt
Sunday, June 24, 2012
Saturday, June 23, 2012
E-PREEK No.218 - 2 SAMUEL 7 - GOD SE VERBOND MET DAWID
Die verbondsark is na vele omswerwinge en drama uiteindelik weer veilig in die tabernakel (h.6). Dawid is op die kruin van sy koningskap, al die vyande rondom sy landsgrense is verslaan, en hy en sy talle vrouens woon in 'n luukse paleis.
Een dag begin iets die koning egter pla. Hy woon in 'n luukse paleis, maar die Here in 'n tent. Die ark, simbool van God se teenwoordigheid in die midde van Sy volk, staan in die tabernakel. Iets moet dadelik daaraan gedoen word. Die profeet, Natan, dink ook dis 'n briljante idee. Dis so voor die hand liggend. Hulle moes lankal daaraan gedink het.
Wat nou volg, is God se verbondsluiting met Dawid. Die gedeelte bied ook vir ons wonderlike perspektiewe op God ‒ wie en wat Hy is.
Ons sien God die liefdevolle (5-7)
Eerstens sê die Here met Dawid deur die profeet: Het Ek ooit deur die eeue gemor omdat My volk My afskeep? Nee, Ek het nooit daarop aangedring om te vestig nie. Ek het kruis en dwars saam met My volk getrek. Solank Ek by My geliefde kinders is, is Ek vergenoegd.
Ons sien God die inisiatiefnemer (11)
Voorts sê die Here vir Dawid: Wil jý vir My 'n huis bou? Daar is so iets soos onvanpaste liefdesbetuiging teenoor God.
Ja, later kan daar wel 'n tempel gebou word, maar eers as sekere ononderhandelbare beginsels stewig vasgemessel is. Waaroor dit nou eers gaan, is dat God vir Dawid 'n huis sal bou (11). Altyd, altyd, altyd, sal Hy die inisiatiefnemer bly. Só is dit konsekwent regdeur die Skrif. Dis 'n beginsel wat in beton gegiet is.
Die huis wat die Here vir Dawid sal bou, sal 'n nageslag, 'n dinastie wees. Só word die begrip ook in die Bybel gebruik.
Ons sien God die genadige (8-11)
❏ Waarom dring die Here so kompromieloos daarop aan om altyd die inisiatief te behou? Dis omdat Hy by uitnemendheid 'n God van genade is, en per definisie is genade inisiatiefneming en nooit respons nie.
❏ Verse 8-11 onderstreep God se genadesinisiatief in die verlede en in die toekoms.
• Laat Dawid God se genade raaksien op sy pad tot hier toe. Die Here het hom verkies (8b). Die Here was altyd by hom (9a). Die Here het hom beskerm (9b).
• En laat Dawid verseker wees van die Here se genade in die toekoms. Die Here sal hom 'n groot naam gee op aarde (9c). Die Here sal hom rus gee van sy vyande (11b). Die Here sal vir hom 'n koningshuis vestig (11c).
• En, sentraal geplaas, word beklemtoon hoe goed God vorentoe vir Sy volk sal wees (10-11a).
Ons sien God die verbondsgetroue (12-16)
❏ Uiteindelik word dit glashelder duidelik dat, hoewel die woord self nie hier gebruik word nie, God besig is om 'n verbond met Dawid en sy nageslag te sluit. Dis die hart van wat hier aan 't gebeur is. Hierdie beloftes gaan nie deur die stormwinde van die geskiedenis weggewaai word nie. Nee, hulle staan vaster as die berge!
• Dawid se dood sal die beloftes nie ongedaan maak nie (12-13). Trouens, hierdie beloftes hou tot in ewigheid stand.
• Sonde sal die beloftes nie ongedaan maak nie (14-15). Ja, Dawid se nageslag gaan tragies misluk, maar, al is dit dan deur beproewing en loutering heen, sal die Here hulle terugbring. Mens sien dit in Salomo se lewe; mens sien dit in die volk se bestaan. Selfs 'n ballingskap is aangewend om die volk te suiwer.
❏ Veral sien ons die verbondskarakter van die Here se beloftes in twee dinge:
• Eerstens: in v.14 maak God 'n belofte wat regdeur die Skrif aan die hart van Sy verbondsonderneminge is: "Ek sal vir hom 'n Vader wees en hy sal vir My 'n seun wees." Dis hier gerig op Salomo spesifiek, maar sekerlik geld dit ook vir Dawid se hele nageslag. Die belofte word immers in die komende eeue oor en oor aan hulle herhaal.
• Tweedens: in v.15 gebruik die Here 'n verbondswoord by uitnemendheid ‒ een van die heel kosbaarste woorde in die Bybel: "trou", "goedertierenheid" (Hb. chesed). Dit dui op God se getrouheid aan Sy verbondsbeloftes, op Sy onfeilbare liefde vir Sy volk ‒ op Sy ontfermingsgenade oor en vergewingsdeernis vir mense wat nie naastenby Sy volmaakte standaarde kan haal nie, maar Hom vasgryp om hulle uit hul hopelose toestand op te tel.
Ons sien God die ewige (13, 16)
God beklemtoon dat, hoewel die beloftes wat Hy so pas gemaak het veral op Salomo slaan, hulle meteen ook tot in alle ewigheid sal vasstaan.
Die uitdrukking "tot in ewigheid" word 3 keer herhaal (13, 16, 16, OAV). Ja, Dawid se troon sal nooit vergaan nie.
• Van Dawid se troonsbestyging tot en met die Babeloniese ballingskap was ongeveer 4 eeue. Geen ander dinastie in die antieke wêreld het naastenby so lank gehou nie. Die enigste ander een wat hiermee kan vergelyk, is die agtiende dinastie van Egipte, wat 250 jaar bestaan het.
Maar 4 eeue is nog nie die ewigheid nie. Hoe moet ons die kloutjie by die oor kry? Die Skrif bevestig oor en oor dat Dawid se regering en sy dinastie bloot 'n vooraf-skaduwee was van die regering van Jesus Christus. Soos die Levitiese priesterskap Sy ewige priesterskap geantisipeer het, en soos Moses en die profete Hom as groot en ewige Profeet voorafgegaan het, net so ook in die geval van Dawid en die konings uit sy nageslag. Dawid en sy troon het dus die liefdesregering van Christus geantisipeer.
Sonder enige twyfel het ons dus hier 'n Ou Testamentiese Messiaanse profesie.
• Dawid self het hierdie waarheid al verstaan. In Hd 2 se pinksterpreek haal Petrus aan uit Ps 16 om aan te toon dat Dawid geweet het dat die Messias uit sy nageslag gebore sou word en op sy troon sou sit. God het dit vir hom met 'n eed belowe (Hd 2:30). Of dit sinspeel op die gebeurtenis wat in ons teksgedeelte beskryf word, kan ons nie met sekerheid sê nie. Maar dat die belofte hier in 2Sam 7 die gewig van eedaflegging dra, en dat dit vooruit wys na die koms en ewige heerskappy van Christus, staan soos 'n paal bo water.
Wat sê hierdie gedeelte vir ons?
1. God stel nie in die eerste instansie in geboue of ander onpersoonlike voorwerpe belang nie; Hy stel in mense en verhoudinge belang.
"Die huis van die Here" is nie 'n tempel of ander gebou nie, maar 'n gemeente. Veeleerder is Hy waar twee of drie van Sy dissipels saam is en saamstem (Mt 18:19-20; Gr. sumfoneo), as in 'n weelderige katedraal.
As die Skrif sê God is liefde, bedoel dit persoonlike verhoudingsliefde.
2. Ons moet die allergrootste erns daarmee maak dat God altyd die Inisiatiefnemer is.
Hierop dring Hy kompromieloos aan. Al die godsdienste op aarde is net so gesteld op aanbidding van die Allerhoogste en op moraliteit en goeie werke soos die Christelike geloof. Maar daar is 'n wesensverskil tussen ons en hulle - en dis presies op hierdie punt.
Arminianisme, wat God se reddingsgenade afhanklik maak van menslike keuse, is nie maar 'n ongelukkige mistasting nie - dis Godonterende kettery.
3. Dat God 'n God van genade is, lê aan die hart van Sy selfopenbaring aan ons.
As Johannes in sy proloog skryf oor die feit dat Jesus Christus se menswording by uitnemendheid God se hoogste en finale selfopenbaring aan ons is, beklemtoon hy dat die Seun by uitnemendheid God se "genade en waarheid" aan ons kom toon het (Jh 1:14). Van al God se wonderlike attribute is dit meer as enigiets anders wat Hy wil hê ons van Hom moet verstaan en beleef en aanbid. Sy kinders ontvang dan inderdaad ook "genade op genade" (Jh 1:16). Dit breek dag na dag soos branders sonder ophou oor ons.
4. Uiteindelik was daar Een van Dawid se nageslag wat nie misluk het nie ‒ Een in wie hierdie belofte sy volle vervulling kry.
Hoe bevoorreg is ons nie. Hierdie onaantasbare en onverganklike Koningskap is 'n reeds bestaande werklikheid. Ons hoef nie daarop te hoop nie; ons kan vanuit die realiteit daarvan leef! En dit is vir enige mens moontlik om hom of haar by hierdie Koning van geregtigheid te skaar. Trouens, die evangelie roep alle mense met die grootste dringendheid op om "sonder geld en sonder prys" saan met hierdie Koning op Sy troon te kom sit.
Is jý deel van die ewige dinastie van Dawid?
Nico van der Walt
Een dag begin iets die koning egter pla. Hy woon in 'n luukse paleis, maar die Here in 'n tent. Die ark, simbool van God se teenwoordigheid in die midde van Sy volk, staan in die tabernakel. Iets moet dadelik daaraan gedoen word. Die profeet, Natan, dink ook dis 'n briljante idee. Dis so voor die hand liggend. Hulle moes lankal daaraan gedink het.
Wat nou volg, is God se verbondsluiting met Dawid. Die gedeelte bied ook vir ons wonderlike perspektiewe op God ‒ wie en wat Hy is.
Ons sien God die liefdevolle (5-7)
Eerstens sê die Here met Dawid deur die profeet: Het Ek ooit deur die eeue gemor omdat My volk My afskeep? Nee, Ek het nooit daarop aangedring om te vestig nie. Ek het kruis en dwars saam met My volk getrek. Solank Ek by My geliefde kinders is, is Ek vergenoegd.
Ons sien God die inisiatiefnemer (11)
Voorts sê die Here vir Dawid: Wil jý vir My 'n huis bou? Daar is so iets soos onvanpaste liefdesbetuiging teenoor God.
Ja, later kan daar wel 'n tempel gebou word, maar eers as sekere ononderhandelbare beginsels stewig vasgemessel is. Waaroor dit nou eers gaan, is dat God vir Dawid 'n huis sal bou (11). Altyd, altyd, altyd, sal Hy die inisiatiefnemer bly. Só is dit konsekwent regdeur die Skrif. Dis 'n beginsel wat in beton gegiet is.
Die huis wat die Here vir Dawid sal bou, sal 'n nageslag, 'n dinastie wees. Só word die begrip ook in die Bybel gebruik.
Ons sien God die genadige (8-11)
❏ Waarom dring die Here so kompromieloos daarop aan om altyd die inisiatief te behou? Dis omdat Hy by uitnemendheid 'n God van genade is, en per definisie is genade inisiatiefneming en nooit respons nie.
❏ Verse 8-11 onderstreep God se genadesinisiatief in die verlede en in die toekoms.
• Laat Dawid God se genade raaksien op sy pad tot hier toe. Die Here het hom verkies (8b). Die Here was altyd by hom (9a). Die Here het hom beskerm (9b).
• En laat Dawid verseker wees van die Here se genade in die toekoms. Die Here sal hom 'n groot naam gee op aarde (9c). Die Here sal hom rus gee van sy vyande (11b). Die Here sal vir hom 'n koningshuis vestig (11c).
• En, sentraal geplaas, word beklemtoon hoe goed God vorentoe vir Sy volk sal wees (10-11a).
Ons sien God die verbondsgetroue (12-16)
❏ Uiteindelik word dit glashelder duidelik dat, hoewel die woord self nie hier gebruik word nie, God besig is om 'n verbond met Dawid en sy nageslag te sluit. Dis die hart van wat hier aan 't gebeur is. Hierdie beloftes gaan nie deur die stormwinde van die geskiedenis weggewaai word nie. Nee, hulle staan vaster as die berge!
• Dawid se dood sal die beloftes nie ongedaan maak nie (12-13). Trouens, hierdie beloftes hou tot in ewigheid stand.
• Sonde sal die beloftes nie ongedaan maak nie (14-15). Ja, Dawid se nageslag gaan tragies misluk, maar, al is dit dan deur beproewing en loutering heen, sal die Here hulle terugbring. Mens sien dit in Salomo se lewe; mens sien dit in die volk se bestaan. Selfs 'n ballingskap is aangewend om die volk te suiwer.
❏ Veral sien ons die verbondskarakter van die Here se beloftes in twee dinge:
• Eerstens: in v.14 maak God 'n belofte wat regdeur die Skrif aan die hart van Sy verbondsonderneminge is: "Ek sal vir hom 'n Vader wees en hy sal vir My 'n seun wees." Dis hier gerig op Salomo spesifiek, maar sekerlik geld dit ook vir Dawid se hele nageslag. Die belofte word immers in die komende eeue oor en oor aan hulle herhaal.
• Tweedens: in v.15 gebruik die Here 'n verbondswoord by uitnemendheid ‒ een van die heel kosbaarste woorde in die Bybel: "trou", "goedertierenheid" (Hb. chesed). Dit dui op God se getrouheid aan Sy verbondsbeloftes, op Sy onfeilbare liefde vir Sy volk ‒ op Sy ontfermingsgenade oor en vergewingsdeernis vir mense wat nie naastenby Sy volmaakte standaarde kan haal nie, maar Hom vasgryp om hulle uit hul hopelose toestand op te tel.
Ons sien God die ewige (13, 16)
God beklemtoon dat, hoewel die beloftes wat Hy so pas gemaak het veral op Salomo slaan, hulle meteen ook tot in alle ewigheid sal vasstaan.
Die uitdrukking "tot in ewigheid" word 3 keer herhaal (13, 16, 16, OAV). Ja, Dawid se troon sal nooit vergaan nie.
• Van Dawid se troonsbestyging tot en met die Babeloniese ballingskap was ongeveer 4 eeue. Geen ander dinastie in die antieke wêreld het naastenby so lank gehou nie. Die enigste ander een wat hiermee kan vergelyk, is die agtiende dinastie van Egipte, wat 250 jaar bestaan het.
Maar 4 eeue is nog nie die ewigheid nie. Hoe moet ons die kloutjie by die oor kry? Die Skrif bevestig oor en oor dat Dawid se regering en sy dinastie bloot 'n vooraf-skaduwee was van die regering van Jesus Christus. Soos die Levitiese priesterskap Sy ewige priesterskap geantisipeer het, en soos Moses en die profete Hom as groot en ewige Profeet voorafgegaan het, net so ook in die geval van Dawid en die konings uit sy nageslag. Dawid en sy troon het dus die liefdesregering van Christus geantisipeer.
Sonder enige twyfel het ons dus hier 'n Ou Testamentiese Messiaanse profesie.
• Dawid self het hierdie waarheid al verstaan. In Hd 2 se pinksterpreek haal Petrus aan uit Ps 16 om aan te toon dat Dawid geweet het dat die Messias uit sy nageslag gebore sou word en op sy troon sou sit. God het dit vir hom met 'n eed belowe (Hd 2:30). Of dit sinspeel op die gebeurtenis wat in ons teksgedeelte beskryf word, kan ons nie met sekerheid sê nie. Maar dat die belofte hier in 2Sam 7 die gewig van eedaflegging dra, en dat dit vooruit wys na die koms en ewige heerskappy van Christus, staan soos 'n paal bo water.
Wat sê hierdie gedeelte vir ons?
1. God stel nie in die eerste instansie in geboue of ander onpersoonlike voorwerpe belang nie; Hy stel in mense en verhoudinge belang.
"Die huis van die Here" is nie 'n tempel of ander gebou nie, maar 'n gemeente. Veeleerder is Hy waar twee of drie van Sy dissipels saam is en saamstem (Mt 18:19-20; Gr. sumfoneo), as in 'n weelderige katedraal.
As die Skrif sê God is liefde, bedoel dit persoonlike verhoudingsliefde.
2. Ons moet die allergrootste erns daarmee maak dat God altyd die Inisiatiefnemer is.
Hierop dring Hy kompromieloos aan. Al die godsdienste op aarde is net so gesteld op aanbidding van die Allerhoogste en op moraliteit en goeie werke soos die Christelike geloof. Maar daar is 'n wesensverskil tussen ons en hulle - en dis presies op hierdie punt.
Arminianisme, wat God se reddingsgenade afhanklik maak van menslike keuse, is nie maar 'n ongelukkige mistasting nie - dis Godonterende kettery.
3. Dat God 'n God van genade is, lê aan die hart van Sy selfopenbaring aan ons.
As Johannes in sy proloog skryf oor die feit dat Jesus Christus se menswording by uitnemendheid God se hoogste en finale selfopenbaring aan ons is, beklemtoon hy dat die Seun by uitnemendheid God se "genade en waarheid" aan ons kom toon het (Jh 1:14). Van al God se wonderlike attribute is dit meer as enigiets anders wat Hy wil hê ons van Hom moet verstaan en beleef en aanbid. Sy kinders ontvang dan inderdaad ook "genade op genade" (Jh 1:16). Dit breek dag na dag soos branders sonder ophou oor ons.
4. Uiteindelik was daar Een van Dawid se nageslag wat nie misluk het nie ‒ Een in wie hierdie belofte sy volle vervulling kry.
Hoe bevoorreg is ons nie. Hierdie onaantasbare en onverganklike Koningskap is 'n reeds bestaande werklikheid. Ons hoef nie daarop te hoop nie; ons kan vanuit die realiteit daarvan leef! En dit is vir enige mens moontlik om hom of haar by hierdie Koning van geregtigheid te skaar. Trouens, die evangelie roep alle mense met die grootste dringendheid op om "sonder geld en sonder prys" saan met hierdie Koning op Sy troon te kom sit.
Is jý deel van die ewige dinastie van Dawid?
Nico van der Walt
E-PREEK No.219 - 2 SAMUEL 7:18-29 - DAWID SE GEBED
As die Here Sy planne aan ons bekend maak, dan is die veronderstelling dat ons nie net daarvan sal kennis neem nie, maar daarop sal reageer. Dit geld vir alle toekomsprofesieë in die Bybel. Ons moet ons daarin verlustig en die Here daarvoor dank, skouer aan die wiel sit om mee te werk aan die vervulling daarvan, en bid dat dit sal realiseer.
Dawid het dit verstaan. Daarom is sy eerste reaksie op God se verbysterende beloftes om in sy binnekamer in te gaan (18a).
Dit is meer as die moeite werd om nader na hierdie aangrypende gebed te kyk.
Dawid se verwondering (7:18-22)
Dis belangrik om raak te sien hoe Dawid begin ‒ met ekstatiese verwondering en lofprysing oor God se onuitspreeklike genade. En, onthou, genade is altyd die allerhoogste, algenoegsame, algeheel soewereine God se afbuig in liefdesguns na mense wat hoegenaamd nie Sy goedheid verdien nie; trouens, wat net Sy oordele verdien.
En presies hierdie wete oorheers Dawid se emosies op hierdie oomblik: "Wie is ek ... wie is my nageslag?" En presies hierdie belewing lê altyd aan die hart van 'n egte verhouding met die Here.
Niks is 'n meer noodwendige uitvloeisel van ware geloof as nederigheid nie; en niks is meer onversoenbaar daarmee as trots nie.
God se genade in die verlede (18)
Ware dankbaarheid vergeet nooit nie. Kyk net hoe het U my en die volk tot hier toe gedra, sê Dawid. Nooit het hy vergeet dat die Here hom agter die skape gaan haal het nie (8). Was dit nie daarvoor nie, was hy steeds een van die brandarm kleinboere van destyds. En hoe vol drama en lewensgevaar was sy lewe nie in die jare wat daarop gevolg het nie! Maar deur dit alles was die Here se beskermende en versorgende hand steeds op en onder en om hom.
God se beloofde genade (19)
Heerlik soos Dawid se verlede is, is dit soos niks nie in vergelyking met God se duiselingwekkende beloftes vir Dawid se nageslag ‒ tot in die verre toekoms. En veral dít maak Dawid opgewonde.
• Die laaste sin van v.19 is eksegeties baie moeilik. Letterlik staan daar: en dis die torah (of wet) van die mens (vgl. OAV). Wat bedoel Dawid?
As mens eenmaal deur al die vertolkingsmoontlikhede gewaad het, lyk dit asof Dawid bedoel dat hierdie plan van God alle mense se lewens gaan raak. Dalk dink Dawid hier aan God se soortgelyke belofte aan Abraham dat hy en sy nageslag tot seën sal wees vir alle nasies (Gn 12:1-3). Dawid is immers 'n nakomeling van Abraham.
En is dit nie so nie? Hier leef ons 4000 jaar ná Abraham en 3000 jaar ná Dawid aan die suidpunt van Afrika, en hierdie beloftes van God het ook op ons 'n diep-ingrypende invloed. Trouens, waarskynlik is daar niks belangriker in ons lewens as die vervulling daarvan nie. En dit geld nie net vir ons nie, maar vir dermiljoene dwarsdeur die geskiedenis en regoor die aarde.
God se soewereine genade (20-22)
Dawid se hart wil steeds bars van dankbaarheid en verwondering, maar sy woorde het opgedroog. Wat kan hy nog verder sê? Maar hy het darem díé troos, die Here weet wat in sy hart lewe.
Die mees geheimenisvolle van God se raadsplan en verlossingsgenade lê in die soewereine aard daarvan. Op die vraag waarom God besluit het om Dawid en sy nageslag so ryklik te begenadig, kan mens net een antwoord gee: dit was Sy wil! Net soos ons, as dit oor die genade gaan wat God se gunsgenote ontvang, kan ook Dawid niks verder kom met 'n verduideliking nie.
En uiteindelik is daar maar één slotsom: God is groot en uniek. Daar is niemand bo of selfs naas Hom nie. Allermins kan die ander nasies se gode met Hom meeding. Hy is die Gansandere.
God se begenadigdes (23-24)
Nie alleen is God algeheel uniek nie, ook Sy begenadigde volk is uniek. Nie dat dit altyd so was nie, inteendeel ‒ maar dis die Here se genade wat hulle anders as elke ander volk gemaak het. Waarin dan lê Israel se uniekheid?
Eerstens lê die volk se uniekheid in die feit dat hulle 'n verloste volk is (23b) ‒ in húlle geval uit Egipte. Maar die Here het hulle nie net uit slawerny verlos nie, Hy het hulle vir Homself verlos. By Sinai stel Hy dit só: Ek het julle op arendsvlerke na Mý toe gebring, en julle sal Mý eiendom uit al die volkere wees (Eks 19:4-6). Let op, die Here maak vry, maar nooit onafhanklik nie. Hy red ons nie bloot omdat Hy jammer voel vir ons nie. Hy los ons nie bloot in 'n vakuum nie. Nee, Hy red ons omdat Hy ons wil hê. God is nie 'n onpersoonlike krag nie. Hy is iemand wat liefhet en wil versorg. Hy het innige vreugde in Sy groot verlossingsdade en die liefdesgemeenskap van Sy verlostes. En Hy wil liefgehê word.
Tweedens lê die volk se uniekheid in die feit van hulle onwankelbare permanensie (24a). Hulle is "bevestig" (OAV), oftewel "gevestig" (NAV). Die begrip beteken om veranker te wees. En só sal dit wees tot in ewigheid. Dis nie omdat hulle self so sterk is nie; dis omdat hulle deur God geplant is, en deur Hom in stand gehou word.
Derdens is die volk onbeskryflik bevoorreg (24b). Hulle God is Jahweh. Watter heerliker voorreg kán daar wees! Hierdie woorde is deel van die tipiese verbondsformule wat ons regdeur die Skrif kry: Ek sal vir julle 'n God wees, en julle sal vir My 'n volk wees." Hierdie is die woorde van 'n huwelikstoewyding: ons sal aan mekaar behoort ‒ ek sal joune wees, en jy myne. En onthou, God is geen mens wat môre, oormôre Sy verbondstoewyding vergeet nie. Hy skei nie!
Dawid se pleitdooi (7:25-29)
Nou eers begin Dawid met Sy versoeke. En dis alles behalwe 'n inkopielys. Trouens, hierdie kort en kragtige petisie bevat 'n paar gebedsbeginsels wat vir ons van groot belang is.
1. Die waarborg dat hierdie duiselingwekkende beloftes in vervulling kan en sal gaan, is die feit dat die Here niemand minder as God self is nie (28a).
Dawid is nie benoud dat die beloftes nie in vervulling sal gaan nie: "... Here, U is God. U woorde sal bewaarheid word. U het hierdie ... belofte ... gemaak." Dis immers die ewige, almagtige en soewereine God wat beloof het.
Laat ons onthou met wie ons te doen het. Hy is geen mens wat vandag daar is, maar môre weg nie. Hy stuur alles volgens die raadsplan van Sy wil. Hy wat die hemel en die aarde met die spreke van Sy mond gemaak het, kán alles wat Hy besluit het tot stand bring - en Hy sál dit ook doen. En niks gee Hom groter vreugde as om te seën nie.
Daarom kan Dawid só afsluit: "Here my God, U het gepraat en omdat U seën, is die koningshuis van u dienaar vir altyd geseën" (29b). Hieroor het Dawid geen twyfel nie; dis vaster as die berge.
2. God se beloftes wil ons egter nie ontmoedig om te bid nie; veeleerder wil dit die wegwysers wees vir ons versoeke en versugtinge.
Dawid sit nie maar selftevrede agteroor nie - met 'n wag-en-sien houding. Die teendeel is waar: God se beloftes beteken harde gebedsarbeid vir hom. Hy vra dat God se verstommende beloftes historiese werklikheid sal word. Hy begin dan ook só (Hb. lett.): En nou, o Here God, die woord wat U gespreek het, oor U dienskneg en sy huis, bevestig dit vir ewig, en doen soos U gespreek het.
Ons sien dit ook in v.27b: "U het ... gesê ... daarom het U dienaar die vrymoedigheid ... om hierdie gebed tot U te rig."
God se beloftes is dus die basis van sy gebed ‒ sy uitgangspunt, sy inspirasie en sy riglyn. Hier is dus die beginsel: Gebed bepleit beloftes!
3. Ware gebed word voortgestu deur 'n hartstog vir God se eer (25b-26a).
Uitdruklik motiveer Dawid sy pleitdooie só: "Doen tog soos U belowe het, sodat u Naam vir altyd groot kan wees as daar gesê word: 'Die Here, die Almagtige, is God van Israel'".
Laat ons nie verwag dat ons selfsugtige gebede verhoor sal word nie. Ja, die Here het vir ons baie beloftes gegee, en vir die vervulling daarvan móét ons bid. Maar laat ons onthou, selfs dan gaan dit ten diepste altyd oor Sý eer.
Die reeds en nog nie van die vervulling
Presies hier lê ons gebedstaak vandag nog. Ons moet as die Here se medewerkers as 't ware Sy beloftes in vervulling in bid. Maar dan moet ons reg bid. Ons moet seker maak dat die beloftes inderdaad op ons betrekking het. Van die beloftes wat in hierdie hoofstuk aan Dawid gemaak word, kan ons egter sonder voorbehoud sê dat hulle vuurwarm relevant is in ons dag. Laat ons dus met ywer bid dat die koninkryk van Dawid se Messiaanse Seun in elke nasie, stam, volk en taal sal kom. Ja, Hy hét gekom en Sy koningskap is 'n werklikheid in miljoene lewens wêreldwyd, maar Sy regering is nog nie so volkome, publiek en universeel soos dit moet nie. In die realisering hiervan het ons as Sy medewerkers 'n groot rol om te speel. En dit sluit onder meer jou en my volhardende gebedsarbeid in.
Ten slotte, hoe bevoorreg is ons nie! Net in die geloof kon Dawid God se beloftes vashou. Maar ons hoef bloot terug te kyk om te sien dat die finale Koning van Dawid se dinastie inderdaad gekom het presies soos God belowe het. En dag na dag beleef ons Sy aktiewe heerskappy.
Nico van der Walt
Dawid het dit verstaan. Daarom is sy eerste reaksie op God se verbysterende beloftes om in sy binnekamer in te gaan (18a).
Dit is meer as die moeite werd om nader na hierdie aangrypende gebed te kyk.
Dawid se verwondering (7:18-22)
Dis belangrik om raak te sien hoe Dawid begin ‒ met ekstatiese verwondering en lofprysing oor God se onuitspreeklike genade. En, onthou, genade is altyd die allerhoogste, algenoegsame, algeheel soewereine God se afbuig in liefdesguns na mense wat hoegenaamd nie Sy goedheid verdien nie; trouens, wat net Sy oordele verdien.
En presies hierdie wete oorheers Dawid se emosies op hierdie oomblik: "Wie is ek ... wie is my nageslag?" En presies hierdie belewing lê altyd aan die hart van 'n egte verhouding met die Here.
Niks is 'n meer noodwendige uitvloeisel van ware geloof as nederigheid nie; en niks is meer onversoenbaar daarmee as trots nie.
God se genade in die verlede (18)
Ware dankbaarheid vergeet nooit nie. Kyk net hoe het U my en die volk tot hier toe gedra, sê Dawid. Nooit het hy vergeet dat die Here hom agter die skape gaan haal het nie (8). Was dit nie daarvoor nie, was hy steeds een van die brandarm kleinboere van destyds. En hoe vol drama en lewensgevaar was sy lewe nie in die jare wat daarop gevolg het nie! Maar deur dit alles was die Here se beskermende en versorgende hand steeds op en onder en om hom.
God se beloofde genade (19)
Heerlik soos Dawid se verlede is, is dit soos niks nie in vergelyking met God se duiselingwekkende beloftes vir Dawid se nageslag ‒ tot in die verre toekoms. En veral dít maak Dawid opgewonde.
• Die laaste sin van v.19 is eksegeties baie moeilik. Letterlik staan daar: en dis die torah (of wet) van die mens (vgl. OAV). Wat bedoel Dawid?
As mens eenmaal deur al die vertolkingsmoontlikhede gewaad het, lyk dit asof Dawid bedoel dat hierdie plan van God alle mense se lewens gaan raak. Dalk dink Dawid hier aan God se soortgelyke belofte aan Abraham dat hy en sy nageslag tot seën sal wees vir alle nasies (Gn 12:1-3). Dawid is immers 'n nakomeling van Abraham.
En is dit nie so nie? Hier leef ons 4000 jaar ná Abraham en 3000 jaar ná Dawid aan die suidpunt van Afrika, en hierdie beloftes van God het ook op ons 'n diep-ingrypende invloed. Trouens, waarskynlik is daar niks belangriker in ons lewens as die vervulling daarvan nie. En dit geld nie net vir ons nie, maar vir dermiljoene dwarsdeur die geskiedenis en regoor die aarde.
God se soewereine genade (20-22)
Dawid se hart wil steeds bars van dankbaarheid en verwondering, maar sy woorde het opgedroog. Wat kan hy nog verder sê? Maar hy het darem díé troos, die Here weet wat in sy hart lewe.
Die mees geheimenisvolle van God se raadsplan en verlossingsgenade lê in die soewereine aard daarvan. Op die vraag waarom God besluit het om Dawid en sy nageslag so ryklik te begenadig, kan mens net een antwoord gee: dit was Sy wil! Net soos ons, as dit oor die genade gaan wat God se gunsgenote ontvang, kan ook Dawid niks verder kom met 'n verduideliking nie.
En uiteindelik is daar maar één slotsom: God is groot en uniek. Daar is niemand bo of selfs naas Hom nie. Allermins kan die ander nasies se gode met Hom meeding. Hy is die Gansandere.
God se begenadigdes (23-24)
Nie alleen is God algeheel uniek nie, ook Sy begenadigde volk is uniek. Nie dat dit altyd so was nie, inteendeel ‒ maar dis die Here se genade wat hulle anders as elke ander volk gemaak het. Waarin dan lê Israel se uniekheid?
Eerstens lê die volk se uniekheid in die feit dat hulle 'n verloste volk is (23b) ‒ in húlle geval uit Egipte. Maar die Here het hulle nie net uit slawerny verlos nie, Hy het hulle vir Homself verlos. By Sinai stel Hy dit só: Ek het julle op arendsvlerke na Mý toe gebring, en julle sal Mý eiendom uit al die volkere wees (Eks 19:4-6). Let op, die Here maak vry, maar nooit onafhanklik nie. Hy red ons nie bloot omdat Hy jammer voel vir ons nie. Hy los ons nie bloot in 'n vakuum nie. Nee, Hy red ons omdat Hy ons wil hê. God is nie 'n onpersoonlike krag nie. Hy is iemand wat liefhet en wil versorg. Hy het innige vreugde in Sy groot verlossingsdade en die liefdesgemeenskap van Sy verlostes. En Hy wil liefgehê word.
Tweedens lê die volk se uniekheid in die feit van hulle onwankelbare permanensie (24a). Hulle is "bevestig" (OAV), oftewel "gevestig" (NAV). Die begrip beteken om veranker te wees. En só sal dit wees tot in ewigheid. Dis nie omdat hulle self so sterk is nie; dis omdat hulle deur God geplant is, en deur Hom in stand gehou word.
Derdens is die volk onbeskryflik bevoorreg (24b). Hulle God is Jahweh. Watter heerliker voorreg kán daar wees! Hierdie woorde is deel van die tipiese verbondsformule wat ons regdeur die Skrif kry: Ek sal vir julle 'n God wees, en julle sal vir My 'n volk wees." Hierdie is die woorde van 'n huwelikstoewyding: ons sal aan mekaar behoort ‒ ek sal joune wees, en jy myne. En onthou, God is geen mens wat môre, oormôre Sy verbondstoewyding vergeet nie. Hy skei nie!
Dawid se pleitdooi (7:25-29)
Nou eers begin Dawid met Sy versoeke. En dis alles behalwe 'n inkopielys. Trouens, hierdie kort en kragtige petisie bevat 'n paar gebedsbeginsels wat vir ons van groot belang is.
1. Die waarborg dat hierdie duiselingwekkende beloftes in vervulling kan en sal gaan, is die feit dat die Here niemand minder as God self is nie (28a).
Dawid is nie benoud dat die beloftes nie in vervulling sal gaan nie: "... Here, U is God. U woorde sal bewaarheid word. U het hierdie ... belofte ... gemaak." Dis immers die ewige, almagtige en soewereine God wat beloof het.
Laat ons onthou met wie ons te doen het. Hy is geen mens wat vandag daar is, maar môre weg nie. Hy stuur alles volgens die raadsplan van Sy wil. Hy wat die hemel en die aarde met die spreke van Sy mond gemaak het, kán alles wat Hy besluit het tot stand bring - en Hy sál dit ook doen. En niks gee Hom groter vreugde as om te seën nie.
Daarom kan Dawid só afsluit: "Here my God, U het gepraat en omdat U seën, is die koningshuis van u dienaar vir altyd geseën" (29b). Hieroor het Dawid geen twyfel nie; dis vaster as die berge.
2. God se beloftes wil ons egter nie ontmoedig om te bid nie; veeleerder wil dit die wegwysers wees vir ons versoeke en versugtinge.
Dawid sit nie maar selftevrede agteroor nie - met 'n wag-en-sien houding. Die teendeel is waar: God se beloftes beteken harde gebedsarbeid vir hom. Hy vra dat God se verstommende beloftes historiese werklikheid sal word. Hy begin dan ook só (Hb. lett.): En nou, o Here God, die woord wat U gespreek het, oor U dienskneg en sy huis, bevestig dit vir ewig, en doen soos U gespreek het.
Ons sien dit ook in v.27b: "U het ... gesê ... daarom het U dienaar die vrymoedigheid ... om hierdie gebed tot U te rig."
God se beloftes is dus die basis van sy gebed ‒ sy uitgangspunt, sy inspirasie en sy riglyn. Hier is dus die beginsel: Gebed bepleit beloftes!
3. Ware gebed word voortgestu deur 'n hartstog vir God se eer (25b-26a).
Uitdruklik motiveer Dawid sy pleitdooie só: "Doen tog soos U belowe het, sodat u Naam vir altyd groot kan wees as daar gesê word: 'Die Here, die Almagtige, is God van Israel'".
Laat ons nie verwag dat ons selfsugtige gebede verhoor sal word nie. Ja, die Here het vir ons baie beloftes gegee, en vir die vervulling daarvan móét ons bid. Maar laat ons onthou, selfs dan gaan dit ten diepste altyd oor Sý eer.
Die reeds en nog nie van die vervulling
Presies hier lê ons gebedstaak vandag nog. Ons moet as die Here se medewerkers as 't ware Sy beloftes in vervulling in bid. Maar dan moet ons reg bid. Ons moet seker maak dat die beloftes inderdaad op ons betrekking het. Van die beloftes wat in hierdie hoofstuk aan Dawid gemaak word, kan ons egter sonder voorbehoud sê dat hulle vuurwarm relevant is in ons dag. Laat ons dus met ywer bid dat die koninkryk van Dawid se Messiaanse Seun in elke nasie, stam, volk en taal sal kom. Ja, Hy hét gekom en Sy koningskap is 'n werklikheid in miljoene lewens wêreldwyd, maar Sy regering is nog nie so volkome, publiek en universeel soos dit moet nie. In die realisering hiervan het ons as Sy medewerkers 'n groot rol om te speel. En dit sluit onder meer jou en my volhardende gebedsarbeid in.
Ten slotte, hoe bevoorreg is ons nie! Net in die geloof kon Dawid God se beloftes vashou. Maar ons hoef bloot terug te kyk om te sien dat die finale Koning van Dawid se dinastie inderdaad gekom het presies soos God belowe het. En dag na dag beleef ons Sy aktiewe heerskappy.
Nico van der Walt
E-PREEK No.214 - EF 1:15 - 2:10 - DUISELINGWEKKEND IS 'N WARE CHRISTEN SE ERFENIS
In Ef 1:3-14 skryf Paulus oor verstommende waarhede: God se ewige plan, vasgemaak voor die skepping van die aarde, om in Christus sondegevalle mense vir Homself as kinders uit te kies en aan te neem, en om hulle uiteindelik saam met die res van die skepping onder die hoofskap van Sy Seun te verenig - alles ten einde Homself te verheerlik (Ef 1:6,12,14, OAV).
Dan, vanaf v.15, skryf die apostel dat en wat hy vir die gemeente in Efese bid en aanhou bid. Hieraan moet nou meer aandag gegee word.
Paulus se gebed en wat daaruit vloei
# Kyk mens mooi na die gebed, sien jy dat Paulus ten diepste eintlik net één ding van die Vader vra - dat Hy aan die Efesiërs "die Gees van wysheid en openbaring" sal gee (17).
Waarom is dít sy versoek? Sodat hulle, in die eerste instansie, die Vader beter mag ken! (17). Maar ook, in die tweede instansie, dat die "oë van hulle harte" verlig mag word. Waarom? Sodat hulle sal "wéét". Wat moet hulle weet? Hulle moet hulle erfenis in Christus verstaan! (18, 19).
• Dit is interessant en betekenisvol dat Paulus, elke keer as hy vir die gemeentes bid, vir hulle pleit om begrip, kennis, insig, wysheid! (vgl. 3:18; Fl 1:9-11; Kol 1:9-10a). Maar hy vra nie sommer maar enige begrip en wysheid nie. Waarvoor hy bid, is dat hulle 'n baie spesifieke soort kennis sal hê - dat hulle die Drie-enige God sal ken; sal begryp wat hulle erfenis in Christus is; en sal verstaan hoe hulle voor Sy aangesig moet leef.
# Nou brei die apostel uit op dit waarvoor hy vir die Efesiërs bid. Hieroor moet hulle 3 dinge weet.
• Eerstens, die hoop waartoe Hy hulle geroep het (18).
• Tweedens, die rykdom van hierdie heerlike erfenis (18).
• Derdens, die grootheid van Sy krag wat nou reeds in hulle aan't werk is, en wat meteen die vervulling van die hoop en die finale inbesitname van die rykdomme waarborg (19). Só opgewonde is hy oor hierdie krag ('dunamis'), dat hy nóg 3 amperse sinonieme, gebruik om dit te beklemtoon: energeia - aktiwiteit, werking; kratos - uitgeoefende krag; ischus - groot inherente mag (19b).
# Op die derde punt van hulle erfenis, God se krag in en vir hulle, brei hy nou verder uit (20vv). Hierdie krag is presies dieselfde krag wat in Christus na die kruisiging gewerk het. Paulus droom dus nie drome nie; hy praat van iets wat reeds gedemonstreer is. Kyk net waartoe was dit nie in God se Seun in staat nie! Hy gebruik drie werkwoorde om dit uit te lig (20).
• Hy het hierdie krag in Christus "uitgeoefen" (om iets effektief te bewerkstellig) - en sodoende lewe in Hom geskep.
• Met hierdie krag het Hy Christus "opgewek".
• Met hierdie krag het Hy Christus aan Sy regterhand in die hemele "laat sit" - en Hom in die proses oor alle "owerheid en mag en krag en heerskappy" (21, OAV) gestel; trouens, oor elke "vorm van gesag waarvan daar sprake mag wees, nie net in hierdie bedeling nie, maar ook in die bedeling wat kom." (NAV).
# Die apostel kan egter nie van die verhewe Here Jesus Christus praat, sonder om ook meteen aan Sy gemeente te dink nie. Waarom? Dis omdat daar 'n organiese lewenseenheid tussen die Hoof en die liggaam bestaan - iets waarvan Paulus intens bewus was (22-23)! Vanuit hierdie waarheid kan dit eenvoudig nie anders nie - Christus se posisie van onaantasbare en universele gesag (22) móét eenvoudig enorme implikasies inhou vir Sy gemeente.
En hieroor skryf die apostel in hoofstuk 2 - in duiselingwekkende terme!
Wat 'n verlossing!
# Die fokus verskuif nou van wat God vir Jesus Christus gedoen het, na wat Hy vir Sy liggaam, Sy gemeente doen in hulle verbondenheid met Hom.
Om die heerlikheid van wat God vir mense in Christus doen, des te beter uit te lig, skets die apostel eers die patetiese ellende waarin hulle vooraf verkeer het (2:1-3).
# Ef 2:1-3 bevat waarhede van die allergrootste teologiese belang. Drie dinge is hiervolgens waar van die ongeredde mens, die mens in Adam.
• Hy is geestelik dood in sy oortredings (die positiewe oorsteek van 'n grens; rebellie) en sondes (die negatiewe 'mis van 'n kol'; dus mislukking). (1)
• Hy is 'n slaaf van die wêreld, die duiwel en die vlees (2-3).
• Hy is van nature (vanuit geboorte) onder die toorn van God (3. Gr lett; vgl. OAV).
# Ef 2:4 is musiek in verlostes se ore. Dit begin met woorde waarop hulle ewige lotsbestemming skarnier: "Maar God ... " (vgl. ook Rom 3:21; Kol 1:22; Tit 3:4).
Toe hulle nog magteloos vasgevang was in die lot van Adam se nageslag, het God in barmhartigheid en liefde 3 dinge vir hulle gedoen:
• Hy het hulle (wat dood was) saam met Christus lewend gemaak (5).
• Hy het hulle (wat onder Sy toorn was) saam met Christus opgewek (6a).
Die verband tussen "toorn" en "opgewek" moet soos volg verstaan word: toe die Vader Sy Seun opgewek het, het Hy daarmee verklaar dat Hy Sy versoeningsoffer aanvaar het en dat Sy toorn oor die sonde van diegene vir wie Hy gesterf het gevolglik bevredig is. In Christus se opstanding sit dus die waarborg dat ons van ons grootste probleem - die toorn van God - bevry is (Rm 1:18).
• Hy het hulle saam met Christus in die hemele laat sit (6b).
# Met betrekking tot bg. moet sekere dinge nie misgekyk word nie.
• Paulus skep 3 nuwe Griekse werkwoorde deur die voorsetsel, 'saam met', te kombineer met 'n bestaande werkwoord. Sodoende beklemtoon hy dat hierdie 3 dinge wat met gelowiges gebeur, uit en uit te danke is aan hulle lewenseenheid met Jesus Christus. Hierdie is een van die mees fundamentele aksente van die NT.
• Al 3 hierdie werkwoorde is in die verlede tyd. Hulle beskryf eens en vir altyd afgehandelde feite m.b.t. diegene in Christus. Dit kan net verstaan word i.t.v. die verbondenheid met Christus - wat histories lewend gemaak is, opgewek is uit die graf en na die hemel opgevaar het.
# Dit alles vloei vanuit God se genade (5, 8), met die doel dat Hý vir altyd daardeur verheerlik sal word (7).
• "Genade" dui op die verlossingsguns wat 'n sondaar van God ontvang, ten spyte van die feit dat God op geen wyse onder verpligting staan om dit aan hom te betoon nie. Hy het gevolglik geen aanspraak daarop het nie - inteendeel. Daarom kan niemand roem nie (9).
• Die werkwoord, "gered" (5,8), is passief. Die sondaar ondergaan dit dus, sonder enige aandeel van sy kant (9a). Dit beteken nie dat hy na redding passief bly nie; inteendeel, hy is juis herskep met die oog op "goeie werke" (10).
• Dit is voorts in 'n werkwoordstyd wat dui op 'n huidige realiteit o.g.v. 'n gebeurtenis in die verlede (die Perfektum = "Present Perfect"). Redding is dus blywend.
# Paulus se beredeneringslyn is nou duidelik. Dit sluit die hele gedeelte oop.
Soos Christus lewend gemaak is (1:20),
só is ons saam met Hom lewend gemaak (2:5);
en dit was nodig omdat ons geestelik dood was (2:1).
Soos Christus opgewek is uit die dood (1:20),
só is ons saam met Hom opgewek (2:6a);
en dit was nodig omdat ons onder God se toorn was (2:3).
Soos Christus laat sit is aan die regterhand van die Vader (1:20),
só is ons saam met Hom in die hemele laat sit (2:6);
en dit was nodig omdat ons in slawerny was (2:2-3).
# Uit bg. is dit nou duidelik hoe Ef 2:5-6 verstaan moet word: toe ons lewend gemaak is uit ons geestelike dood, is ons wedergebore; toe ons opgewek is onder die toorn van God uit, is ons geregverdig.
Maar waarop dui dit dat ons in die hemele saam met Christus laat sit is? In 1:21vv beklemtoon die apostel dat Hy in 'n posisie van gesag oor die bose magte geplaas is. Sonder twyfel wil hy dus sê dat toe ons saam met Christus in die hemele laat sit is, is ons in 'n posisie van gesag geplaas - oor die vlees, die wêreld en die duiwel en sy bose magte!
Slot
# Hierdie komplekse stuk Skrifuitleg laat ons beswaarlik tyd vir enige praktiese toepassing. Daar is bloot ruimte vir 'n opmerking of twee.
• Hoewel dit wat hier oor 'n Christen geopenbaar word nie in die eerste instansie belewingswaarheid is nie, moet ons dit, soos alle geopenbaarde wesenswaarheid, of ons dit beleef of nie, in die geloof omhels.
• Indien jy weet dat jy weet dat die ou dinge vir jou verbygegaan het en dat alles nuut geword het (2Kor 5:17) - dat die Here jou dus in Sy genade wederbaar het - herinner jouself weer en weer aan jou verhewe posisie in Christus. Natuurlik is daar geen plek vir arrogansie in 'n Christen se lewe nie, maar die stryd teen die sonde moet ons op die voorvoet veg, in die wete dat ek nie nodig het om voor enige versoeking te swig nie. Laat die waarheid, nl. dat jy in 'n posisie van gesag in Christus leef, deel word van jou nuwe bewussyn, en jy sal verbaas wees oor die praktiese effekte daarvan.
Nico van der Walt
Dan, vanaf v.15, skryf die apostel dat en wat hy vir die gemeente in Efese bid en aanhou bid. Hieraan moet nou meer aandag gegee word.
Paulus se gebed en wat daaruit vloei
# Kyk mens mooi na die gebed, sien jy dat Paulus ten diepste eintlik net één ding van die Vader vra - dat Hy aan die Efesiërs "die Gees van wysheid en openbaring" sal gee (17).
Waarom is dít sy versoek? Sodat hulle, in die eerste instansie, die Vader beter mag ken! (17). Maar ook, in die tweede instansie, dat die "oë van hulle harte" verlig mag word. Waarom? Sodat hulle sal "wéét". Wat moet hulle weet? Hulle moet hulle erfenis in Christus verstaan! (18, 19).
• Dit is interessant en betekenisvol dat Paulus, elke keer as hy vir die gemeentes bid, vir hulle pleit om begrip, kennis, insig, wysheid! (vgl. 3:18; Fl 1:9-11; Kol 1:9-10a). Maar hy vra nie sommer maar enige begrip en wysheid nie. Waarvoor hy bid, is dat hulle 'n baie spesifieke soort kennis sal hê - dat hulle die Drie-enige God sal ken; sal begryp wat hulle erfenis in Christus is; en sal verstaan hoe hulle voor Sy aangesig moet leef.
# Nou brei die apostel uit op dit waarvoor hy vir die Efesiërs bid. Hieroor moet hulle 3 dinge weet.
• Eerstens, die hoop waartoe Hy hulle geroep het (18).
• Tweedens, die rykdom van hierdie heerlike erfenis (18).
• Derdens, die grootheid van Sy krag wat nou reeds in hulle aan't werk is, en wat meteen die vervulling van die hoop en die finale inbesitname van die rykdomme waarborg (19). Só opgewonde is hy oor hierdie krag ('dunamis'), dat hy nóg 3 amperse sinonieme, gebruik om dit te beklemtoon: energeia - aktiwiteit, werking; kratos - uitgeoefende krag; ischus - groot inherente mag (19b).
# Op die derde punt van hulle erfenis, God se krag in en vir hulle, brei hy nou verder uit (20vv). Hierdie krag is presies dieselfde krag wat in Christus na die kruisiging gewerk het. Paulus droom dus nie drome nie; hy praat van iets wat reeds gedemonstreer is. Kyk net waartoe was dit nie in God se Seun in staat nie! Hy gebruik drie werkwoorde om dit uit te lig (20).
• Hy het hierdie krag in Christus "uitgeoefen" (om iets effektief te bewerkstellig) - en sodoende lewe in Hom geskep.
• Met hierdie krag het Hy Christus "opgewek".
• Met hierdie krag het Hy Christus aan Sy regterhand in die hemele "laat sit" - en Hom in die proses oor alle "owerheid en mag en krag en heerskappy" (21, OAV) gestel; trouens, oor elke "vorm van gesag waarvan daar sprake mag wees, nie net in hierdie bedeling nie, maar ook in die bedeling wat kom." (NAV).
# Die apostel kan egter nie van die verhewe Here Jesus Christus praat, sonder om ook meteen aan Sy gemeente te dink nie. Waarom? Dis omdat daar 'n organiese lewenseenheid tussen die Hoof en die liggaam bestaan - iets waarvan Paulus intens bewus was (22-23)! Vanuit hierdie waarheid kan dit eenvoudig nie anders nie - Christus se posisie van onaantasbare en universele gesag (22) móét eenvoudig enorme implikasies inhou vir Sy gemeente.
En hieroor skryf die apostel in hoofstuk 2 - in duiselingwekkende terme!
Wat 'n verlossing!
# Die fokus verskuif nou van wat God vir Jesus Christus gedoen het, na wat Hy vir Sy liggaam, Sy gemeente doen in hulle verbondenheid met Hom.
Om die heerlikheid van wat God vir mense in Christus doen, des te beter uit te lig, skets die apostel eers die patetiese ellende waarin hulle vooraf verkeer het (2:1-3).
# Ef 2:1-3 bevat waarhede van die allergrootste teologiese belang. Drie dinge is hiervolgens waar van die ongeredde mens, die mens in Adam.
• Hy is geestelik dood in sy oortredings (die positiewe oorsteek van 'n grens; rebellie) en sondes (die negatiewe 'mis van 'n kol'; dus mislukking). (1)
• Hy is 'n slaaf van die wêreld, die duiwel en die vlees (2-3).
• Hy is van nature (vanuit geboorte) onder die toorn van God (3. Gr lett; vgl. OAV).
# Ef 2:4 is musiek in verlostes se ore. Dit begin met woorde waarop hulle ewige lotsbestemming skarnier: "Maar God ... " (vgl. ook Rom 3:21; Kol 1:22; Tit 3:4).
Toe hulle nog magteloos vasgevang was in die lot van Adam se nageslag, het God in barmhartigheid en liefde 3 dinge vir hulle gedoen:
• Hy het hulle (wat dood was) saam met Christus lewend gemaak (5).
• Hy het hulle (wat onder Sy toorn was) saam met Christus opgewek (6a).
Die verband tussen "toorn" en "opgewek" moet soos volg verstaan word: toe die Vader Sy Seun opgewek het, het Hy daarmee verklaar dat Hy Sy versoeningsoffer aanvaar het en dat Sy toorn oor die sonde van diegene vir wie Hy gesterf het gevolglik bevredig is. In Christus se opstanding sit dus die waarborg dat ons van ons grootste probleem - die toorn van God - bevry is (Rm 1:18).
• Hy het hulle saam met Christus in die hemele laat sit (6b).
# Met betrekking tot bg. moet sekere dinge nie misgekyk word nie.
• Paulus skep 3 nuwe Griekse werkwoorde deur die voorsetsel, 'saam met', te kombineer met 'n bestaande werkwoord. Sodoende beklemtoon hy dat hierdie 3 dinge wat met gelowiges gebeur, uit en uit te danke is aan hulle lewenseenheid met Jesus Christus. Hierdie is een van die mees fundamentele aksente van die NT.
• Al 3 hierdie werkwoorde is in die verlede tyd. Hulle beskryf eens en vir altyd afgehandelde feite m.b.t. diegene in Christus. Dit kan net verstaan word i.t.v. die verbondenheid met Christus - wat histories lewend gemaak is, opgewek is uit die graf en na die hemel opgevaar het.
# Dit alles vloei vanuit God se genade (5, 8), met die doel dat Hý vir altyd daardeur verheerlik sal word (7).
• "Genade" dui op die verlossingsguns wat 'n sondaar van God ontvang, ten spyte van die feit dat God op geen wyse onder verpligting staan om dit aan hom te betoon nie. Hy het gevolglik geen aanspraak daarop het nie - inteendeel. Daarom kan niemand roem nie (9).
• Die werkwoord, "gered" (5,8), is passief. Die sondaar ondergaan dit dus, sonder enige aandeel van sy kant (9a). Dit beteken nie dat hy na redding passief bly nie; inteendeel, hy is juis herskep met die oog op "goeie werke" (10).
• Dit is voorts in 'n werkwoordstyd wat dui op 'n huidige realiteit o.g.v. 'n gebeurtenis in die verlede (die Perfektum = "Present Perfect"). Redding is dus blywend.
# Paulus se beredeneringslyn is nou duidelik. Dit sluit die hele gedeelte oop.
Soos Christus lewend gemaak is (1:20),
só is ons saam met Hom lewend gemaak (2:5);
en dit was nodig omdat ons geestelik dood was (2:1).
Soos Christus opgewek is uit die dood (1:20),
só is ons saam met Hom opgewek (2:6a);
en dit was nodig omdat ons onder God se toorn was (2:3).
Soos Christus laat sit is aan die regterhand van die Vader (1:20),
só is ons saam met Hom in die hemele laat sit (2:6);
en dit was nodig omdat ons in slawerny was (2:2-3).
# Uit bg. is dit nou duidelik hoe Ef 2:5-6 verstaan moet word: toe ons lewend gemaak is uit ons geestelike dood, is ons wedergebore; toe ons opgewek is onder die toorn van God uit, is ons geregverdig.
Maar waarop dui dit dat ons in die hemele saam met Christus laat sit is? In 1:21vv beklemtoon die apostel dat Hy in 'n posisie van gesag oor die bose magte geplaas is. Sonder twyfel wil hy dus sê dat toe ons saam met Christus in die hemele laat sit is, is ons in 'n posisie van gesag geplaas - oor die vlees, die wêreld en die duiwel en sy bose magte!
Slot
# Hierdie komplekse stuk Skrifuitleg laat ons beswaarlik tyd vir enige praktiese toepassing. Daar is bloot ruimte vir 'n opmerking of twee.
• Hoewel dit wat hier oor 'n Christen geopenbaar word nie in die eerste instansie belewingswaarheid is nie, moet ons dit, soos alle geopenbaarde wesenswaarheid, of ons dit beleef of nie, in die geloof omhels.
• Indien jy weet dat jy weet dat die ou dinge vir jou verbygegaan het en dat alles nuut geword het (2Kor 5:17) - dat die Here jou dus in Sy genade wederbaar het - herinner jouself weer en weer aan jou verhewe posisie in Christus. Natuurlik is daar geen plek vir arrogansie in 'n Christen se lewe nie, maar die stryd teen die sonde moet ons op die voorvoet veg, in die wete dat ek nie nodig het om voor enige versoeking te swig nie. Laat die waarheid, nl. dat jy in 'n posisie van gesag in Christus leef, deel word van jou nuwe bewussyn, en jy sal verbaas wees oor die praktiese effekte daarvan.
Nico van der Walt
E-PREEK No.223 - JH 13:34-35 - 'N UITNEMENDE MERKTEKEN VAN KERKWEES
Met hierdie verse gaan dit soos met meeste van die bekende Skrifgedeeltes: kindertjies kan dit opsê, maar onder die grootmense is uitlewing daarvan baie skaars.
Die gewigtigheid van hierdie opdrag kan ons beswaarlik oorbeklemtoon. Ons móét dit eenvoudig goed verstaan en die ononderhandelbaarheid van gehoorsaamheid daaraan op ons harte grafeer.
Inleiding
Jesus en Sy dissipels is in die bovertrek. Net Sy geliefde binnekring is saam met Hom. Selfs Judas Iskariot het so pas finaal vertrek (13:30).
Vroeër, met die opklim na die bovertrek toe, het die dissipels onder mekaar gestry oor wie van hulle die belangrikste is (Lk 22:24-30). Toe het Jesus tot hulle konsternasie en skaamte soos 'n nederige slaaf almal se voete gewas - om simbolies vir hulle te wys hoe Hy hulle gaan dien in die aflegging van Sy lewe vir hulle.
En nou kom Hy met hierdie uitspraak. Daarin verdien ten minste 4 dinge ons aandag en ons sal agtereenvolgens daarna kyk.
Wat bedoel Jesus as hy van 'n nuwe gebod praat?
Van die vroegste tye af het die Here se volk al Sy liefdesgebod: mens moet jou naaste liefhê soos jouself (Lev 19:18).
Die nuutheid híér in die Nuwe Testament sit in die kwalifikasie: "... soos Ék julle lief gehad het ...".
Jesus roep Sy dissipels dus hier tot 'n selfs dieper liefde as die Ou Testament - nie bloot 'n liefde soos vir jouself nie, maar 'n lewensafleggende liefde, soos Hy net die volgende dag sou demonstreer.
Daar is twee woorde in Grieks wat ons met "nuut" vertaal. Die een dra die idee van resentheid (Gr. neos) - soos 'n splinternuwe pak klere wat jy gister gekoop het. Maar die woord wat Jesus hier gebruik, dra die idee van varsheid (Gr. kainos) - soos 'n pak klere wat jy laat droogskoonmaak het.
Jesus bedoel dus nie hier dat dit 'n gebod is wat nog nooit vantevore gegee is nie. Wat Hy sê, is dat Hy 'n vars en dieper kwaliteit en dimensie daaraan verleen.
Die dissipels se onderlinge liefde
Dis uiters belangrik om raak te sien dat hierdie nie 'n ongekwalifiseerde oproep is nie. Inderdaad moet ons ons naaste - dus alle mense met wie ons te doen kry - soos onsself liefhê, maar híérdie lewensafleggende liefde is bedoel vir die onderlinge verhoudinge van Jesus se dissipels. Onthou, dis net die intieme dissipelkring wat hier saam met Jesus is. Hulle moet "mekaar" so liefhê. Presies hieroor kan dit dien as onderskeidende karaktertrek. Hieraan kan mens Jesus se dissipels herken.
Heeltemal tereg beklemtoon ons weer en weer dat ons as gemeente nie van ons roeping teenoor die wêreld om ons moet vergeet nie. Maar daar is ook so iets soos 'n heilige na-binne-gekeerdheid, wat ons nooit mag verwaarloos nie. My broers en susters geniet voorrang bo alles en almal daarbuite! (Gl 6:10: "Solank ons die geleentheid het, moet ons dus aan almal goed doen, veral aan ons medegelowiges.")
Die liefde waarvan die Here Jesus hier praat, skep dus 'n gespierde onderlinge lojaliteit en verknogtheid in 'n gemeente.
'n Baie spesifieke soort liefde
In die Griekse taal was daar destyds verskeie woorde wat ons met "liefde" sou kon vertaal. Die woord in ons teks is skaars in buite-Bybelse Grieks (Gr. agape, die selfstandige naamwoord; en agapao, die werkwoord).
Mens sou verbaas kon wees oor die begrip wat Johannes in Jesus se mond lê (die Here en Sy dissipels het natuurlik Aramees met mekaar gepraat). Die woord philia (snw.) was dalk die mees voor die hand liggende begrip. Dit was immers 'n woord met 'n pragtige betekenis: die liefde van toegeneentheid, verknogtheid en kameraadskap - van 'n innige vreugde in die persoon wat jy liefhet. Dit word byvoorbeeld gebruik vir die liefde tussen ouers en kinders (Mt 10:37), vir Jesus se liefde vir Lasarus (Jh 11:3, 36) en ook vir die Here se aangetrokkenheid tot die geliefde dissipel, Johannes (Jh 20:2).
Die begrip in ons teks adem egter nie hierdie warmte nie. Omdat die Nuwe Testament hierdie woord grootliks gebruik, het dit sedertdien wonderlik veredel, maar in die eerste eeu was die gebruik daarvan baie verrassend. Waarom hierdie woord? Die antwoord is hoogs betekenisvol.
Die ander Griekse woorde het almal op een of ander manier te doen met hartsbelewing. Maar agape het primêr te doen met die verstand. Dis nie 'n opwelling van gevoel nie, maar 'n besluit van die wil.
Om jou vriende oor wie jy mal is, lief te hê, is hoegenaamd nie verkeerd nie. Dit het, trouens, Nuwe Testamentiese mandaat. Jesus het so liefgehad. Maar so 'n liefde is op sigself nie agape nie; dis philia.
Agape gebeur wanneer ek 'n wilsbesluit neem - soos die Here Jesus as Hy Homself aan die kruis oorgee - om myself te verloën en in belang van ander op te tree, ongeag enige liefdesemosies of voordeel vir my.
My emosionele belewing - wat daar mag wees, maar nie hoef te wees nie - is glad nie ter sake nie. Natuurlik is philia en agape gewoonlik saam teenwoordig in 'n liefdesdaad - maar agape het nie nodig dat philia sy hand vashou as hy sy ding doen nie. In navolging van Jesus doen agape sonder meer wat reg is. Hy omarm onaangename, selfs afstootlike broers en susters in die Here; hy bemoedig, ondersteun en vergewe; hy wend sy vermoëns en bronne aan om mede-dissipels voort te help in hulle navolging van die Here.
Binne die gemeente word elke dissipel dus 'n slaaf wat sy lewe neerlê vir Jesus se bemindes - omdat dit reg is, nie omdat dit lekker is nie.
By die beoefening van agape is my hele menswees betrokke - nie net my emosies, soos in die geval van philia nie. My hart brand in my - nie noodwendig vir die betrokke broer of suster nie, maar vir die Here wat Sy lewe vir my neergelê het. Hóm wil ek behaag en verheerlik. My rede beoordeel die situasie en kom tot 'n slotsom met betrekking tot my mede-dissipel se beswil. My wil neem 'n kwaliteitsbesluit en gaan dan deur daarmee ongeag die implikasies vir my.
As mens só dink oor Christelike liefde, strooi dit sout op drie slakke wat gedurig kop uitsteek oor hierdie saak.
• Anders as wat baie mense dink, is agape-liefde onmoontlik vir ongelowiges. Slegs mense wat deur die Heilige Gees beheers word, kan hoegenaamd iets daarvan in hulle lewens tot uitdrukking bring. Ware agape is totaal onnatuurlik. Net Goddelike bekragtiging kan jou daartoe in staat stel.
Dis waarom ons hier 'n onfeilbare watermerk van dissipelskap-egtheid het - dit kan nie geveins word nie.
• Agape maak dit onmoontlik vir huigelaars om lank in 'n ware gemeente uit te hou. Hierdie liefde is hoegenaamd nie sentimenteel nie. Dit beoordeel elke situasie en tree nugter op in 'n betrokkene se belang. Dis waarom die Skrif byvoorbeeld sê as iemand nie wil werk nie, moet hy ook nie eet nie (2Ts 3:10) - want agape weier om 'n oortreder van die vierde gebod in sy kwaad te sterk en hom só verder die afgrond in te help (Eks 20:9).
• Dis onnodig om veroordeel te voel as my hart nie oorloop van emosie en welwillendheid en toegeneentheid wanneer ek agape-liefde teenoor 'n broer of suster betoon nie (wenslik soos dit is). Of my hart brandende is om die Hére te behaag en te verheerlik, is die eintlike vraag Natuurlik praat ons nie van morrende en iesegrimmige dienswerk nie. Dit sou noodwendig 'n simptoom wees van 'n onaanvaarbare hartsgesteldheid voor die Here - en as sodanig van my 'n huigelaar maak. Maar vir die ontvanger van my agape-liefde hoef my hart nie altyd van empatie en hartstog te smelt nie.
Die uitnemende watermerk van egtheid
In die ure voor die kruisiging was die voortgaande liefdeswelsyn van Sy dissipels kennelik voorop in die Here Jesus se gedagtes.
In Sy hoëpriesterlike gebed bid Hy: "Ek bid dat hulle almal een mag wees, ... sodat die wêreld kan glo dat U My gestuur het. ... Ek in hulle en U in My, sodat hulle volkome een kan wees, sodat die wêreld kan weet dat U My gestuur het ..." (Jh 17:21; 23).
Die eenheid waarvoor Jesus hier bid, is nie die gejaag na wind van die ekumeniese beweging nie. Nee, Hy bid vir die eenheid van onderlinge agape-liefde en diensbaarheid. Dít - anders as bloot organisatoriese eenheid - kan ongelowiges nie namaak nie. Dít beïndruk 'n selfsugtige wêreld. Dít oortuig dat die Seun deur die Vader gestuur is.
Presies dit is wat die Here Jesus vroeër daardie aand op Sy dissipels se harte gedruk het.
Talle dinge is natuurlik waar van 'n ware Christen. Baie daarvan kan deur die wêreld nagemaak word. Maar as daar één watermerk van egtheid is wat geen swendelaar in die gemeente kan namaak nie, dan is dit agape-liefde. Het jy dit, is jy 'n dissipel; het jy dit nie, is jy 'n huigelaar. As die Woord ons oproep om onsself te ondersoek of ons waarlik in die geloof is, is hierdie een van die heel belangrikste lakmoestoetse wat ons moet aanlê.
Hier, presies net hier, lê die verskil tussen diegene wat aan die linkerkant, en diegene wat aan die regterkant van die hemelse Regter gaan staan.
"Dan sal dié wat die wil van God gedoen het, Hom vra: 'Here, wanneer het ons U honger gesien en U gevoed, of dors en U iets gegee om te drink? En wanneer het ons U ’n vreemdeling gesien en U gehuisves, of sonder klere, en vir U klere gegee? Wanneer het ons U siek gesien of in die tronk en U besoek?' En die Koning sal hulle antwoord: 'Dit verseker Ek julle: Vir sover julle dit aan een van die geringste van hierdie broers van My gedoen het, het julle dit aan My gedoen.'" (Mt 25:37-40).
Ongelowiges wat die kerk van die Here probeer afkraak op grond van die liefdeloosheid van lidmate, het nie grond onder hulle voete nie. Volgens ons teks is sulke liefdelose mense nie regtig deel van die Here se gemeente nie - en Hyself distansiëer Hom van hulle. Hulle is nie Sy dissipels nie. Ja, hulle mag deel wees van die institusionele kerk, maar ware kerk het jy net dáár waar die lidmate hulle lewens in onderlinge agape-liefde vir mekaar neerlê.
Slot
Wat sê buitestaanders oor my en jou gemeentes? - sê maar kritiese wêreldlinge? Onthou, hulle het mandaat van die Here om nie net ons filia-liefde te beoordeel nie, maar veral ook ons agape-liefde. Is hulle slotsom dat ons ware dissipels van Jesus is?
Ek glo ons het baie filia-liefde. Maar wat agape-liefde betref, is daar gewis baie ruimte vir groei, nie waar nie! Ja, ons kan nooit Jesus se volmaakte standaard bereik nie, maar Hy bly ons norm. Hier het ons 'n lewenslange uitdaging! Mag die Here ons help om toenemend te wys dat ons Sy dissipels is!
Nico van der Walt
Die gewigtigheid van hierdie opdrag kan ons beswaarlik oorbeklemtoon. Ons móét dit eenvoudig goed verstaan en die ononderhandelbaarheid van gehoorsaamheid daaraan op ons harte grafeer.
Inleiding
Jesus en Sy dissipels is in die bovertrek. Net Sy geliefde binnekring is saam met Hom. Selfs Judas Iskariot het so pas finaal vertrek (13:30).
Vroeër, met die opklim na die bovertrek toe, het die dissipels onder mekaar gestry oor wie van hulle die belangrikste is (Lk 22:24-30). Toe het Jesus tot hulle konsternasie en skaamte soos 'n nederige slaaf almal se voete gewas - om simbolies vir hulle te wys hoe Hy hulle gaan dien in die aflegging van Sy lewe vir hulle.
En nou kom Hy met hierdie uitspraak. Daarin verdien ten minste 4 dinge ons aandag en ons sal agtereenvolgens daarna kyk.
Wat bedoel Jesus as hy van 'n nuwe gebod praat?
Van die vroegste tye af het die Here se volk al Sy liefdesgebod: mens moet jou naaste liefhê soos jouself (Lev 19:18).
Die nuutheid híér in die Nuwe Testament sit in die kwalifikasie: "... soos Ék julle lief gehad het ...".
Jesus roep Sy dissipels dus hier tot 'n selfs dieper liefde as die Ou Testament - nie bloot 'n liefde soos vir jouself nie, maar 'n lewensafleggende liefde, soos Hy net die volgende dag sou demonstreer.
Daar is twee woorde in Grieks wat ons met "nuut" vertaal. Die een dra die idee van resentheid (Gr. neos) - soos 'n splinternuwe pak klere wat jy gister gekoop het. Maar die woord wat Jesus hier gebruik, dra die idee van varsheid (Gr. kainos) - soos 'n pak klere wat jy laat droogskoonmaak het.
Jesus bedoel dus nie hier dat dit 'n gebod is wat nog nooit vantevore gegee is nie. Wat Hy sê, is dat Hy 'n vars en dieper kwaliteit en dimensie daaraan verleen.
Die dissipels se onderlinge liefde
Dis uiters belangrik om raak te sien dat hierdie nie 'n ongekwalifiseerde oproep is nie. Inderdaad moet ons ons naaste - dus alle mense met wie ons te doen kry - soos onsself liefhê, maar híérdie lewensafleggende liefde is bedoel vir die onderlinge verhoudinge van Jesus se dissipels. Onthou, dis net die intieme dissipelkring wat hier saam met Jesus is. Hulle moet "mekaar" so liefhê. Presies hieroor kan dit dien as onderskeidende karaktertrek. Hieraan kan mens Jesus se dissipels herken.
Heeltemal tereg beklemtoon ons weer en weer dat ons as gemeente nie van ons roeping teenoor die wêreld om ons moet vergeet nie. Maar daar is ook so iets soos 'n heilige na-binne-gekeerdheid, wat ons nooit mag verwaarloos nie. My broers en susters geniet voorrang bo alles en almal daarbuite! (Gl 6:10: "Solank ons die geleentheid het, moet ons dus aan almal goed doen, veral aan ons medegelowiges.")
Die liefde waarvan die Here Jesus hier praat, skep dus 'n gespierde onderlinge lojaliteit en verknogtheid in 'n gemeente.
'n Baie spesifieke soort liefde
In die Griekse taal was daar destyds verskeie woorde wat ons met "liefde" sou kon vertaal. Die woord in ons teks is skaars in buite-Bybelse Grieks (Gr. agape, die selfstandige naamwoord; en agapao, die werkwoord).
Mens sou verbaas kon wees oor die begrip wat Johannes in Jesus se mond lê (die Here en Sy dissipels het natuurlik Aramees met mekaar gepraat). Die woord philia (snw.) was dalk die mees voor die hand liggende begrip. Dit was immers 'n woord met 'n pragtige betekenis: die liefde van toegeneentheid, verknogtheid en kameraadskap - van 'n innige vreugde in die persoon wat jy liefhet. Dit word byvoorbeeld gebruik vir die liefde tussen ouers en kinders (Mt 10:37), vir Jesus se liefde vir Lasarus (Jh 11:3, 36) en ook vir die Here se aangetrokkenheid tot die geliefde dissipel, Johannes (Jh 20:2).
Die begrip in ons teks adem egter nie hierdie warmte nie. Omdat die Nuwe Testament hierdie woord grootliks gebruik, het dit sedertdien wonderlik veredel, maar in die eerste eeu was die gebruik daarvan baie verrassend. Waarom hierdie woord? Die antwoord is hoogs betekenisvol.
Die ander Griekse woorde het almal op een of ander manier te doen met hartsbelewing. Maar agape het primêr te doen met die verstand. Dis nie 'n opwelling van gevoel nie, maar 'n besluit van die wil.
Om jou vriende oor wie jy mal is, lief te hê, is hoegenaamd nie verkeerd nie. Dit het, trouens, Nuwe Testamentiese mandaat. Jesus het so liefgehad. Maar so 'n liefde is op sigself nie agape nie; dis philia.
Agape gebeur wanneer ek 'n wilsbesluit neem - soos die Here Jesus as Hy Homself aan die kruis oorgee - om myself te verloën en in belang van ander op te tree, ongeag enige liefdesemosies of voordeel vir my.
My emosionele belewing - wat daar mag wees, maar nie hoef te wees nie - is glad nie ter sake nie. Natuurlik is philia en agape gewoonlik saam teenwoordig in 'n liefdesdaad - maar agape het nie nodig dat philia sy hand vashou as hy sy ding doen nie. In navolging van Jesus doen agape sonder meer wat reg is. Hy omarm onaangename, selfs afstootlike broers en susters in die Here; hy bemoedig, ondersteun en vergewe; hy wend sy vermoëns en bronne aan om mede-dissipels voort te help in hulle navolging van die Here.
Binne die gemeente word elke dissipel dus 'n slaaf wat sy lewe neerlê vir Jesus se bemindes - omdat dit reg is, nie omdat dit lekker is nie.
By die beoefening van agape is my hele menswees betrokke - nie net my emosies, soos in die geval van philia nie. My hart brand in my - nie noodwendig vir die betrokke broer of suster nie, maar vir die Here wat Sy lewe vir my neergelê het. Hóm wil ek behaag en verheerlik. My rede beoordeel die situasie en kom tot 'n slotsom met betrekking tot my mede-dissipel se beswil. My wil neem 'n kwaliteitsbesluit en gaan dan deur daarmee ongeag die implikasies vir my.
As mens só dink oor Christelike liefde, strooi dit sout op drie slakke wat gedurig kop uitsteek oor hierdie saak.
• Anders as wat baie mense dink, is agape-liefde onmoontlik vir ongelowiges. Slegs mense wat deur die Heilige Gees beheers word, kan hoegenaamd iets daarvan in hulle lewens tot uitdrukking bring. Ware agape is totaal onnatuurlik. Net Goddelike bekragtiging kan jou daartoe in staat stel.
Dis waarom ons hier 'n onfeilbare watermerk van dissipelskap-egtheid het - dit kan nie geveins word nie.
• Agape maak dit onmoontlik vir huigelaars om lank in 'n ware gemeente uit te hou. Hierdie liefde is hoegenaamd nie sentimenteel nie. Dit beoordeel elke situasie en tree nugter op in 'n betrokkene se belang. Dis waarom die Skrif byvoorbeeld sê as iemand nie wil werk nie, moet hy ook nie eet nie (2Ts 3:10) - want agape weier om 'n oortreder van die vierde gebod in sy kwaad te sterk en hom só verder die afgrond in te help (Eks 20:9).
• Dis onnodig om veroordeel te voel as my hart nie oorloop van emosie en welwillendheid en toegeneentheid wanneer ek agape-liefde teenoor 'n broer of suster betoon nie (wenslik soos dit is). Of my hart brandende is om die Hére te behaag en te verheerlik, is die eintlike vraag Natuurlik praat ons nie van morrende en iesegrimmige dienswerk nie. Dit sou noodwendig 'n simptoom wees van 'n onaanvaarbare hartsgesteldheid voor die Here - en as sodanig van my 'n huigelaar maak. Maar vir die ontvanger van my agape-liefde hoef my hart nie altyd van empatie en hartstog te smelt nie.
Die uitnemende watermerk van egtheid
In die ure voor die kruisiging was die voortgaande liefdeswelsyn van Sy dissipels kennelik voorop in die Here Jesus se gedagtes.
In Sy hoëpriesterlike gebed bid Hy: "Ek bid dat hulle almal een mag wees, ... sodat die wêreld kan glo dat U My gestuur het. ... Ek in hulle en U in My, sodat hulle volkome een kan wees, sodat die wêreld kan weet dat U My gestuur het ..." (Jh 17:21; 23).
Die eenheid waarvoor Jesus hier bid, is nie die gejaag na wind van die ekumeniese beweging nie. Nee, Hy bid vir die eenheid van onderlinge agape-liefde en diensbaarheid. Dít - anders as bloot organisatoriese eenheid - kan ongelowiges nie namaak nie. Dít beïndruk 'n selfsugtige wêreld. Dít oortuig dat die Seun deur die Vader gestuur is.
Presies dit is wat die Here Jesus vroeër daardie aand op Sy dissipels se harte gedruk het.
Talle dinge is natuurlik waar van 'n ware Christen. Baie daarvan kan deur die wêreld nagemaak word. Maar as daar één watermerk van egtheid is wat geen swendelaar in die gemeente kan namaak nie, dan is dit agape-liefde. Het jy dit, is jy 'n dissipel; het jy dit nie, is jy 'n huigelaar. As die Woord ons oproep om onsself te ondersoek of ons waarlik in die geloof is, is hierdie een van die heel belangrikste lakmoestoetse wat ons moet aanlê.
Hier, presies net hier, lê die verskil tussen diegene wat aan die linkerkant, en diegene wat aan die regterkant van die hemelse Regter gaan staan.
"Dan sal dié wat die wil van God gedoen het, Hom vra: 'Here, wanneer het ons U honger gesien en U gevoed, of dors en U iets gegee om te drink? En wanneer het ons U ’n vreemdeling gesien en U gehuisves, of sonder klere, en vir U klere gegee? Wanneer het ons U siek gesien of in die tronk en U besoek?' En die Koning sal hulle antwoord: 'Dit verseker Ek julle: Vir sover julle dit aan een van die geringste van hierdie broers van My gedoen het, het julle dit aan My gedoen.'" (Mt 25:37-40).
Ongelowiges wat die kerk van die Here probeer afkraak op grond van die liefdeloosheid van lidmate, het nie grond onder hulle voete nie. Volgens ons teks is sulke liefdelose mense nie regtig deel van die Here se gemeente nie - en Hyself distansiëer Hom van hulle. Hulle is nie Sy dissipels nie. Ja, hulle mag deel wees van die institusionele kerk, maar ware kerk het jy net dáár waar die lidmate hulle lewens in onderlinge agape-liefde vir mekaar neerlê.
Slot
Wat sê buitestaanders oor my en jou gemeentes? - sê maar kritiese wêreldlinge? Onthou, hulle het mandaat van die Here om nie net ons filia-liefde te beoordeel nie, maar veral ook ons agape-liefde. Is hulle slotsom dat ons ware dissipels van Jesus is?
Ek glo ons het baie filia-liefde. Maar wat agape-liefde betref, is daar gewis baie ruimte vir groei, nie waar nie! Ja, ons kan nooit Jesus se volmaakte standaard bereik nie, maar Hy bly ons norm. Hier het ons 'n lewenslange uitdaging! Mag die Here ons help om toenemend te wys dat ons Sy dissipels is!
Nico van der Walt
Subscribe to:
Posts (Atom)