E-PREEK No.38 - LK 4:18-19 - DIE HERE SE GENADEJAAR

Na die Here Jesus se doop en versoeking (Lk 3:21-22; 4:1-13) begin Hy dadelik met Sy openbare bediening. Matteus en Markus beskryf Sy prediking in algemene terme soos volg: "Bekeer julle, want die koninkryk van die hemel het naby gekom" (Mt 4:17; vgl. ook Mk 1:15).

Lukas sê vir ons dat een van Sy eerste preke in Nasaret gepreek is. Hier haal die Here aan uit Jes 61:1-2 en maak aan die hand daarvan uitdruklik aanspraak daarop dat Hy die langverwagte Messias is: "Die Gees van die Here is op My omdat Hy My gesalf het om die evangelie aan armes te verkondig. Hy het My gestuur om vrylating vir gevangenes uit te roep en herstel van gesig vir blindes, om onderdruktes in vryheid uit te stuur, om die genadejaar van die Here aan te kondig ... Vandag is hierdie Skrifwoord ... vervul" (Lk 4:18-21).

Die twee verse plaas Jesus Christus se sending na hierdie wêreld toe in 'n neutedop. Dis waarvoor die Vader Hom gestuur het; dis waarvoor die Heilige Gees Hom toerus. Sy missie is dié van restorasie. En dit is wat Hy verkondig, dit is wat Hy sal doen.

Die laaste sinsnede van die twee verse is 'n verdere samevatting - 'n konsentraat van die voorafgaande. Christus se hele taak kan só opgesom word: Hy het die Here se genadejaar kom afkondig en verwerklik!

Wat beteken hierdie begrip, die Here se genadejaar? Dit word vandag algemeen aanvaar dat dit 'n sinspeling is op die Ou Testamentiese jubeljaar.[1]

DIE SABBAT- EN JUBELJAAR

Die Here God het deur Moses, omvattende voorkrifte vir die verbondsvolk se kalender gegee. Ses dae se werk moes deur 'n sewende dag van rus gevolg word - die sabbat. Maar benewens die week van dae, is 'n week van jare voorgeskryf. Na ses jaar se werk, was daar 'n sewende jaar van rus - die sabbatsjaar. Selfs dit was nie al nie. Na sewe sabbatsjaar-siklusse, oftewel die nege-en-veertigste jaar se sabbat, moes ook die vyftigste jaar 'n tyd van rus wees - die jubeljaar (Eks 21:1-6; 23:10-11; Lev 25:1-55; Dt 15:1-18).

Die sabbatsjaar het veral drie fokuspunte gehad:

• Die landerye moes onbewerk gelaat word. Die natuurlike opslag was vir die armes en die diere. God het belowe om die oes van die sesde jaar só te seën dat daar genoeg kos vir twee jaar sou wees.

• Alle onbetaalde skuld van die voorafgaande jare, moes kwytgeskeld word. Dit het selfs gegeld vir skuld wat in die sesde jaar gemaak is.

• Die slawe - diegene wat tydens die voorafgaande jare deur skuld die eiendom van hulle skuldeisers geword het - moes vrygelaat word. Nog meer, hulle base moes hulle materiëel weer op die voete help (Dt 15:13-14).

Die jubeljaar het benewens die sabbatsjaar se voorskrifte ook nog 'n verdere fokuspunt gehad:

Alle grond wat in die voorafgaande vyftig jaar vervreem is, omdat mense nie hulle skuld kon betaal nie, moes aan die oorspronklike eienaars teruggegee word. Sodoende het geen permanente verryking of verarming van families plaasgevind nie. Een maal elke geslag of twee het restorasie, oftewel gelykmaking, plaasgevind.

Hierdie reëling het ook gegeld vir grond wat gekoop is. Dis betekenisvol dat die koopprys vasgestel is volgens die aantal oeste wat oorgebly het tot en met die jubeljaar. Eintlik was dit dus nie 'n kooptransaksie nie, maar 'n huurooreenkoms.

Dis onseker tot watter mate sabbats- en jubeljare deur die volk onderhou is. Die Skrif is egter duidelik dat die volk se ernstige versuim in hierdie verband een van die ballingskap se oorsake was. Die ongeveer sewe dekades moes onder meer dien om die land die rus te gee wat dit a.g.v. die volk se ongehoorsaamheid verloor het (Lev 26:32-35, 43; 2Kron 36:21; Jer 34:13-14).

Een van Nehemia se hervormings was om die sabbatsjaar af te dwing (Neh 10:31). En buite-Bybelse bronne getuig dat die Jode die instelling gehandhaaf het ná die ballingskap. [2]

DIE SABBATS- EN JUBELJAAR SE BETEKENIS

Alles behoort aan die Here.

Waarom mag grond nie permanent verkoop word nie? Omdat dit die Here s'n is: "Geen grond mag permanent verkoop word nie, want die land behoort aan My. Julle is slegs vreemdelinge en bywoners by My" (Lev 25:23). Waarom mag mede-Israeliete nie permanent verslaaf word nie? Hulle behoort aan die Here: "Omdat Ek die Israeliete uit Egipte laat trek het, is hulle my dienaars. Daarom mag hulle nie as slawe aan iemand verkoop word nie" (Lev 25:42).

Mense, alle mense, selfs die rykstes, is net rentmeesters, bestuurders - nooit eienaars in die ware sin van die woord nie.

God is wonderlik barmhartig - veral teenoor die swakkes en die armes.

Die jubel-beginsels spreek die drie belangrikste faktore in sosio-ekonomiese onreg aan: natuurlike hulpbronne (die land); menslike hulpbronne (die slawe); ekonomie (die skuld). Misbruik van hierdie dinge het aanleiding gegee tot feitlik alle rewolusies in die geskiedenis. Daarenteen wou God se instelling gereeld 'n normalisering en ontspanning hiervan in Sy volk te weeg bring. Die speelveld moes op 'n gereelde basis gelyk gemaak word. Die armes moes nie te min hê nie, die rykes nie te veel.

Die Here se volk moet Hom in Sy barmhartigheid navolg.

Veral die rykes en magtiges was verantwoordelik om die speelveld gelyk te maak. Politieke rewolusies begin altyd onder in die sosiale piramiede. Die oomblik as getalle opweeg teen mag, bars die geweld los. Maar in die Here se volk moet die normaliseringsproses andersom geskied - van bo af onder toe. Dan geskied dit altyd vreedsaam! Dan bring dit altyd waardering en harmonie!

Die jubelbeginsel se oproep tot vrymaking is begrond in Gos se groot verlossingsdade.

Lev 25:55 spel dit uit: "Dit moet gedoen word omdat die Israeliete my dienaars is. Hulle is my dienaars omdat Ek hulle uit Egipte laat trek het. Ek is die Here julle God." En Dt 15:15: "Jy moet onthou jy was self 'n slaaf in Egipte en die Here jou God het jou bevry. Dit is daarom dat ek jou vandag hierdie bevel gee." Vrymaking, kwytskelding en herstel moes dus blymoedige dankbaarheidsrespons wees. Dis betekenisvol dat sowel die sabbats- as jubeljare begin het op die Groot Versoendag - die dag van sondevergiffenis en -verwydering.

Die Here sorg vir Sy gunsgenote.

Nie alleen was die opslag van die onbewerkte lande tot armes se beskikking nie; ook gehoorsame rykes is van God se versorging verseker. Die laaste oes van elke jaarweek sou genoeg oplewer om twee jaar te oorleef (Lev 25:20-21). Die Here het selfs méér belowe. Hy het gehoorsames van welvaart verseker: "Gee vryelik aan jou broer wat arm is, en moenie sleg voel omdat jy vir hom gegee het nie, want juis omdat jy vir hom gee, sal die Here jou God jou voorspoedig maak in alles wat jy doen en aanpak" (Dt 15:10; vgl ook v.4-5).

DIE HERE SE GENADEJAAR

In Nasaret sê Christus dat die beginsels van die sabbats- en jubeljaar Sy Messiaanse koninkryk sal karakteriseer. Dit sal nie net vir 'n jaar so wees nie, ook nie net vir Sy tyd hier op aarde nie. Sy koninkryk het vir ewig gekom - en hierdie beginsels sal tot in ewigheid daarin geld.

Hierdie waarheid laat talle Nuwe Testamentiese uitsprake in plek val en het grootse implikasies vir die burgers van die koninkryk van die hemele.

Diegene in Christus is vrygemaak.
 

Hulle is nie meer slawe van die vlees, die wêreld en die Satan nie (Ef 2:1-10). Hulle is vry! Hulle swoeg nie meer op die trapmeul van wettisisme nie, is nie meer magteloos in 'n sondegreep nie, word nie meer deur die vrees vir die dood geïntimideer nie.

Verlostes in Christus moet dit wat hulle ontvang het jubelend aangee na andere.

Ons moet mense wees wat blymoedig vrymaak en kwytskeld en uitdeel. Niks behoort immers in die absolute sin aan ons nie. Dis ons Vader s'n.

Aangrypend skets die Here Jesus in Lk 6:27-36 hoe die praktiese uitlewing van die jubelbeginsels tot uitdrukking kom. Só moet Sy dissipels wees en leef! Hulle moet uitbundige uitdelers wees - van hulp en aanvaarding en vergiffenis en stoflike gawes. Selfs vyande moet toegegooi word met barmhartigheid!

Hierdie jubelbeginsels geld wêreldwyd.

Nasaret wil opgewonde die Wonderseun uit hulle midde vir hulleself opeis. Maar hulle stel net vir eie gewin in Hom belang (23). Hy het egter vir alle nasies gekom (24-27). Trouens, wie die jubel-voordele net vir hulleself wil hou, sal die seën daarvan misloop. Só het dit met die Jode gegaan.

Die Messiaanse koninkryk bring volkome herstel van alles wat die sondeval vernietig het.

Aan die hart van die Ou Testamentiese sabbats- en jubeljare was die beginsel van restorasie.

Christus, God se Laaste Adam (1Kor 15:45, 47), het gekom om dit wat Adam en Eva verloor het, te herwin. Trouens, Hy het die loon wat Adam sou kry vir volgehoue gehoorsaamheid, reeds finaal verwerf. En Hy sal dit uiteindelik volkome verwerklik. Daarom sal almal wat met Hom verenig is, vrylik toegang hê tot die Boom van die Lewe (vgl. Gn 2:9; 3:22-24; Eseg 47:7, 12; Op 2:7; 22:2, 14).

Nou reeds leef ware gelowiges in beginsel in die jubeljaar. Maar 'n ewige jubeljaar, waarin al bogenoemde beginsels 'n onafgebroke en volkome belewingswerklikheid sal wees, wag op hulle!

DIE GAATJIE IN DIE OOR

In Eks 21:5-6 en Dt 15:16-17 word voorsiening gemaak vir die toewyding van 'n liefdeslaaf. Indien 'n slaaf te lief geraak het vir sy baas en nie wou weggaan met die aanbreek van die sabbatsjaar nie, kon hy homself vrywillig vir so 'n baas gee. Hy moes dan teen 'n deurkosyn gaan staan en die baas moes 'n gaatjie deur sy oorlob steek tot in die hout. Dit sou die teken wees van vrywillige liefdesoorgawe en slawediens.

Dis die wonder van verlossing in Christus. Ons is nie meer slawe nie, maar kinders van God. En tog, tóg, begeer ons niks méér nie as om ons Here met alles in ons te dien nie! Hy het Sy wette op die tafels van ons harte geskryf. Ons is liefdeslawe!

Het jy 'n gaatjie in jou oor? 

Nico van der Walt

1. William Hendriksen, The Gospel of Luke, p.254; S. Greijda-nus, Lucas, p.116; J.H. Yoder, The Politics of Jesus, p.34-40

2. Zondervan Pictorial Encyclopedia of the Bible, Vol 5, p.190

E-PREEK No.30 - LK 11:5-13 - DIE VRYGEWIGE VADER

MEESTE CHRISTENE STOEI MET SKULDGEVOELENS dat hulle te min bid. Preke en boeke oor gebed is só appelerend dat jy moedeloos is nog voordat jy begin bid.

Dis egter nie die Here Jesus se benadering nie. Lk 11:5-13 - direk ná die Ons Vader - is 'n wonderlike stuk aanmoediging. Ons word uitgenooi om weer en weer met groot vrymoedigheid voor die Vader se genadetroon te kom.

Hierdie stuk lering moet ons gebedslewe en ons wandel met die Here beheers. Baie van ons gebedsprobleme is te wyte aan die feit dat ons tot 'n mindere of meerdere mate vreemdelinge is vir dit waarvan hier gepraat word.

'N RETORIESE VRAAG EN SY SLOTSOM (5-8)

‘ In werklikheid is v. 5-7 een lang retoriese vraag wat die antwoord veronderstel: gewis nie!

Dit kan soos volg geparafraseer word: Kan jy jou vir een oomblik indink dat jy om middernag na 'n vriend sal gaan om brood te leen - omdat 'n gas onverwags by jou opgedaag het - maar dat hy sal weier om op te staan en jou met 'n klomp verspotte verskonings onverrigtersake sal terugstuur huis toe?

Ondenkbaar in 'n kultuur waarin gasvryheid en buurmanskap baie belangriker was as vandag!

‘ In v.8 gee Jesus dan die slotsom: Op grond van hulle vriendskap sal die man natuurlik opstaan - maar selfs al is dit op sigself nie genoeg motivering nie (verspotte gedagte!), sal die broodsoeker se skaamtelose vrymoedigheid die slaper dwing om te help. Ongetwyfeld sal die man sy brood kry!

DIE TOEPASSING (9-10)

‘ In v.9 gee die Here dan drie opdragte na mekaar: Vra! Soek! Klop! Eintlik is dit dieselfde bevel - op drie verskillende maniere gestel.

Elke opdrag word gevolg deur 'n versekering dat gehoorsaamheid daaraan nié tevergeefs sal wees nie! Elkeen wat vra, sal ontvang; hy wat soek sal kry; en vir hom wat klop sal oopgemaak word.

Al drie opdragte in die Grieks is in 'n vorm wat voortgaande handeling beklemtoon. Dit kan egter op twee maniere verstaan word. Óf Jesus wil beklemtoon dat mens aanhoudend moet bid; óf Hy wil sê dat mens gedurig moet bid. In eersgenoemde geval sou die idee wees: hou aan, volhard, moenie opgee nie! En in die tweede geval sou Hy bedoel: bid gedurig, moenie skaam wees nie, kom weer en weer voor die genadetroon!

Bogenoemde mag na harekloof klink, maar die vertolking van die opdragte maak 'n reuse verskil. Die eerste moontlikheid sou die boodskap oordra dat gebed nie 'n maklike saak is nie, maar dat aanhouer tog sal wen. Die tweede moontlikheid sou 'n hartlike uitnodiging wees om met die allergrootste vrymoedigheid weer en weer te vra. Wat is reg? Die volgende vers gee die antwoord.

‘ Vers 10 begin met die redegewende voegwoord, want (vgl. OAV; NIV). Daarmee sê Jesus dat Hy nou 'n verduideliking van die vorige vers gaan gee.

In die oorspronklike taal is "vra", "soek" en "klop" teenwoordige deelwoorde. Die idee is dus: al vraende ontvang jy; al soekende kry jy; al kloppende vind jy dat daar vir jou oopgemaak word.

Die Here sê dus nie dat mens wel mettertyd sal kry nadat jy genoeg gebid het nie, maar dat jy kry terwyl jy bid. Vers 9 is gevolglik 'n hartlike uitnodiging en 'n bemoedigende versekering: laat gedurige gebed deel van jou lewenstyl wees, en gebedsverhoring sal 'n daaglikse belewing vir jou wees. Die Here verseker ons dus hier dat geen dissipel van Hom ooit onwelkom is voor die troon van genade nie. Nee, Hy wil ons van Sy Vader se welwillendheid en vrygewigheid verseker. Dis die gelykenis en sy toepassing se primêre punt.

‘ Die Here Jesus wil egter nie Sy luisteraars onder 'n vals indruk bring nie. Hy wil nie voorgee dat gebed 'n simplistiese saak is nie. Dis nie net 'n kwessie van links en regs vra nie. Hy weet dat gebed soms 'n veeleisende stryd is en dat volharding inderdaad noodsaaklik is. Hy leer dit, trouens, uitdruklik in Lk 18:1-8. En hier in Lk 11 suggereer Sy versigtige woordkeuse dieselfde waarheid. Hy sê as 't ware vir ons: "Wanneer julle bid, sal julle soms die gevoel hê die Vader is weg. Maar soek Hom met mening; julle sal Hom wel vind. Ander kere sal julle die gevoel hê Hy ignoreer julle. Maar klop met mening; daar sál oopgemaak word."

Presies so sal 'n soortgelyke versekering van 'n buurman júís sy welwillendheid onderstreep: "As jy my nodig het, moet asseblief nie huiwer om op my knoppie te druk nie - dag of nag. Onthou net, ek is partymaal doer agter in die tuin. Kom haal my daar. En ek slaap vreeslik vas. Hamer dus op die deur!"

DIE SPYKER DIEPER INGESLAAN (11-13)

Die Here wil kennelik nie hê ons moet hierdie gebedsuitnodiging mis nie. Nogeens gebruik Hy twee retoriese vrae om die punt nóg dieper tuis te bring. Gee 'n pa vir sy seun 'n slang as díé hom 'n vis vra? Natuurlik nie! Sal hy hom 'n skerpioen gee in plaas van 'n eier? Ondenkbaar! Dus: Bid, dit behaag julle Vader! Bid, julle sal verhoor word! Bid, dis nie tevergeefs nie!

'n Finale retoriese vraag word gebruik om die slotsom tuis te bring. Nogeens is die antwoord glashelder: as sondige ouers dan weet om die beste vir hulle kinders te gee, hoeveel te meer nie ons Vader in die hemel nie?

DIE VADER SE GROOT GAWE

In v.13 neem die Here se lering 'n verrassende wending. Anders as te wagte, belowe Hy nie gebedsverhoring in die algemeen nie, maar spesifiek die gawe van die Heilige Gees as God se gebedsantwoord.

 In Mt 7:7-11 maak Jesus dieselfde gebedsbelofte amper woordeliks. Hier sluit Hy egter meer verstaanbaar af: die Vader gee goeie gawes aan diegene wat vra

As mens bogenoemde nou saam verreken, lei dit tot drie uiters belangrike waarhede:

Eerstens, die Heilige Gees self - en eintlik net Hy - is God se groot gawe aan Christus se Nuwe Testamentiese gemeente. As ons Hóm het, benodig ons niks anders nie. Wat God en ons roeping ook al vereis, vind ons in Hom.

Tweedens, gelowiges weet hulle kry niks by die Vader, anders as op grond van Christus se verdienste nie. Ons vergeet egter maklik dat ons in hierdie lewe ewemin iets van ewigheidswaarde kry, anders as deur die Gees se werk. Elke goeie gawe wat ons uit die hemel ontvang, word by wyse van spreke deur die Heilige Gees afgelewer.

Derdens, ons ontvang niks van die Vader, tensy die Gees dit kan aflewer nie. Hy is heilig - en sal niks bring wat strydig met Sy karakter is nie. Hy bring net goeie gawes. Dit moet ons goed onthou wanneer ons bid, anders mag ons strydig met God se wil vra - en dus tevergeefs.

DRIE PRAKTIESE IMPLIKASIES

1. Jesus moedig ons aan tot vrymoedigheid in gebed, nie tot aanmatigende voorbarigheid nie.

Dis twee gesindhede wat soos dag en nag verskil.

Vrymoedigheid in gebed is om ten spyte van jou baie oorblywende sonde tóg met geloofsvertroue en afwagting voor die heilige God te verskyn - op grond van die volmaakte middelaarswerk van Sy Seun, en daarop alleen. Dit is om in die Naam van Christus te bid - nie terughoudend, beskeie of bang nie, maar in vryheid en versekering. Dis om, oortuig van jou Vader se liefde, met heilige vrypostigheid jou hartstog vir Sy eer en jou diepste behoeftes voor Hom te ontbloot.

Voorbarigheid het te doen met 'n selftevrede en selfgerigte gesindheid wat bloedweinig begryp van eie onwaardigheid en die vrese van die Here. Die essensie daarvan is selfvertroue en eiebelang.

2. Ons hemelse Vader wil nie net hê ons moet bid nie, Hy wil hê ons moet vrymoedig bid.

Hoewel voorbarigheid voor die Here 'n wesentlike gevaar is, is die afwesigheid van gebedsvrymoedigheid 'n nog groter en meer algemene probleem. Dis waarom daar meer aanmoedigings in die Bybel tot vrymoedigheid is, as waarskuwings teen voorbarigheid.

Hier in Lk 11 herhaal Jesus die versekering van die Vader se welwillendheid teenoor Sy kinders tien keer na mekaar (een maal in v. 5-8; drie maal in v.9; drie maal in v.10; een maal in v.11; een maal in v.12; een maal in v.13.) Daar kan beswaarlik 'n Bybelbelofte wees wat groter nadruk kry.

3. Kennis van God en Sy beloftes is die sleutel tot gebedsvrymoedigheid en -volharding.

Hoewel die primêre aksent in Lk 11 nie op die noodsaak van gebedsvolharding val nie, kan en sal ons juis aanhou bid ómdat ons oortuig is van ons Vader se vrygewigheid. Per slot van rekening bly jy om middernag aan jou buurman se deur hamer totdat hy wakker is - júís omdat jy weet hoe goedgesind hy is. Aan 'n onvriendelike buurman se deur klop jy slegs met huiwering, en dan net een of twee keer, voordat jy omdraai.

Ons volhard dus in gebed, nie omdat ons Vader onwillig is om te verhoor nie, maar juis omdat Sy Woord ons verseker van Sy welwillendheid.

Niks is belangriker vir ons gebedslewe as 'n suiwer kennis van wie en wat God is nie. En in die besonder geld dit vir Sy goedheid, liefde, genade en verbondstrou teenoor diegene in Christus. Presies omdat ons God in waarheid ken, bid ons soos ons moet - in vrymoedigheid.

Die Ou Testament, en veral die Psalms, is besonder insiggewend in hierdie verband. Meermale lees ons gebede wat vir óns ore aan die Godslasterlike grens. Maar dan is dit God se gunsgenote wat so met heilige ongeduld bid!

"Kom ons te hulp! Waarom slaap U, Here? Word tog wakker! Moet ons nie vir altyd verstoot nie! Waarom draai U u rug vir ons? Waarom steur U U nie aan ons ellende en smaad nie?" (Ps 44:24-25). "Waar is u liefde van vroeër, Here, wat U in u trou plegtig aan Dawid belowe het?" (Ps 89:50). "Hoop van Israel, Redder in tyd van nood, waarom sou U wees soos 'n vreemdeling in die land, soos 'n reisiger wat net 'n nag oorbly? Waarom sou U wees soos 'n man wat verskrik staan, soos 'n soldaat wat nie in staat is om te help nie? ... ons behoort aan U, moet ons nie verlaat nie!" (Jer 14:8-9).

         Sekerlik is gebede soos hierdie Godslasterlik as dit nie ontspring uit harte wat witwarm gloei vir God se eer nie. Wat meer is, mens kan net in opregtheid so bid as jy weet wie God is - heilig, almagtig en regverdig. Waarom? Van 'n mindere figuur sou mens kon verstaan as hy niks in 'n Godonterende situasie sou doen nie, maar van God nooit nie - omdat Hy is wie Hy is! 

 Nico van der Walt

E-PREEK No.197 - HB 12:1-3 - DIE CHRISTELIKE WEDLOOP [1] v.1c - Inleidend

Hb 12:1c : "... laat ons die wedloop wat vir ons voorlê, met volharding hardloop."

Vier inleidende opmerkings

Respons op God se voorafgaande genade

Hierdie drie verse lê in die tweede gedeelte van Hebreërs - die imperatiewe deel, oftewel die praktiese of toepassingsdeel (10:19vv). Dit is begrond in die eerste deel van die brief, wat handel oor God se groot verlossingsinisiatiewe in Christus (die indikatiewe gedeelte). Hierdie orde is tipies van die Nuwe Testament - en nóóit word dit omgekeer nie. Christelike dissipelskap is nie 'n godsdiens wat moet verdien nie, maar dis 'n lewe gedring deur dankbaarheid vir dit wat die Here soewerein en uit genade reeds vir jou gedoen het.

Dis 'n veeleisende en lewenslange wedloop

Tog, soos meermale elders in die Nuwe Testament, word die Christelike lewe ook in hierdie drie verse as 'n wedloop voorgestel (vgl. Hd 20:24; 1Kor 9:24-27; Gl 2:2; Fl 2:16; 3:14; 2Tm 2:5; 4:7). Dis nie 'n elfuur-tee by Antie Edith nie. Dit impliseer doelgerigtheid, inspanning en volharding as jy die prys wil hê - en struikelblokke. Dis dus nie 'n naelloop nie; dis 'n maraton - vir die res van jou lewe. En die roete is alles behalwe gelyk. Dis 'n hindernis-wedloop - en vir die meeste van ons in bergwêreld. Voorts, min is so gelukkig soos die misdadiger aan die kruis wat uiters 'n paar uur moes vasbyt.

Moenie hieroor enige illusies hê nie. As jy die prys wil hê, moet jy hardloop - enduit. Dis onvermydelik. As jy nie wil hardloop nie, versaak jy by voorbaat die lourierkrans - die ewige lewe! So werk dit; so het God dit verordineer.

Oordryf ek? Gaan gesels maar met dissipels van die Here wat al so 'n paar dekades op die pad is. Ek praat van mense in wie se lewens jy duidelik hulle toewyding kan sien. Moenie jou ore uitleen aan 'n groentjie wat nog ligvoets huppel en slim is nie.

Die skrywer moet sélf ook hardloop

Derdens, nogeens gebruik die skrywer sy tipiese kohortatief ("laat ons ..."; vgl. 10:22, 23, 24) - sy oproep dat hulle sáám met hom die wedloop sal hardloop. Hy is nie 'n vet, onfikse atletiekafrigter wat op 'n sitkierie bevele van die kantlyn af te blaf nie. Hy verwag niks van sy lesers wat nie ook vir homself geld nie. Ook vir hom, soos vir elke Christen, is dit lewensnoodsaaklik om die wenpaal te bereik. Só het God bepaal werk dit as jy die ewige prys wil verkry. So was dit nog altyd, van die begin af (vgl. Hb 11). En so sal dit bly.

Ek hardloop met sekere afwagting

As die wedergeboorte dan nie die wenpaal is nie, maar die wegspring, en as ek met alles in my moet hardloop, beteken dit egter nie ek hoef gedurig in vertwyfeling te wees of ek die prys gaan kry nie. Dis nie 'n goudstormloop waar net een van die duisend fortuinsoekers die skat kry nie.

Nee, juis omdat Christus reeds alles gedoen het en steeds doen, daarom hardloop ek met opgewonde afwagting. Die prys - mý prys - wag al vir my. Elke uitverkorene se erfenis is destyds al vir hom of haar opsygesit. En niks of niemand kan dit verander nie. Die wedloop mag rof wees, maar tog hardloop ek voluit soos 'n seuntjie na sy Pa se oop arms toe - vang sal Hy my vang, gewis!

Belangrike perspektiewe vanuit Hb 11

Die vorige hoofstuk word gewy aan 'n klomp Ou Testamentiese helde se geloofswedlope - as illustrasies. Per slot van rekening begin ons teks: "Daarom dan ..." (OAV). Dit hou kosbare lesse in.

Eintlik gaan ek in sekere opsigte sê wat ek reeds gesê het, maar hierdie beginsels is só belangrik dat 'n bietjie herhaling net goed kan wees.

Een, die wedloop is 'n manier van lewe

Ware Christenskap is nie bloot die handhawing van 'n stel oortuigings nie (hoewel dit óók dit behels). Dit is ook nie bloot die belewing van 'n klomp emosies nie (hoewel dit óók dit sal inhou). Dis 'n praktiese en dinamiese manier van lewe.

Kyk na h.11. Elke keer word die helde se geloof duidelik in wat hulle gedoen het. Noag het 'n ark gebou; Abraham het weggetrek; Moses het die leierskap van sy volk opgeneem; Israel het die see gekruis, deur die woestyn getrek, die beloofde land ingeneem. Ensovoorts, ensovoorts.

Let op, niks wat hierdie mense moes doen, was maklik nie. Dit het elke keer alles van hulle gevra.

Dikwels moes hulle teen hulle natuurlike sin optree. Hulle aangebore versugting na gerief, sekuriteit en vrede moes tweede viool speel. Die hartstog van hulle wedergebore harte het hulle oorrompel. Die verlange om God te behaag en te kry wat Hy beloof, het elke keer geseëvier.

Let ook op, vir elkeen was sý besondere stuk gehoorsaamheid die oorheersende feit van sy lewe.

Twee, die wedloop geskied in die geloof

Die Skrif is duidelik: ware dissipelskap is dikwels baie veeleisend. Sonder genade wat aanmekaar deur geloof in jou lewe invloei, hou geen mens dit baie lank uit nie.

Dikwels moet mens 'n ongewilde en onkonvensionele koers inslaan. Soms is die roete uiters riskant. En om alles te kroon, skreeu jou eie sintuie en natuurlike denke aanmekaar op jou dat jy jouself gaan verongeluk. Tog laat Geesgewerkte en diepgesetelde oortuigings jou volhard - trouens, dit maak van die geloofslewe dikwels 'n huppelgang.

Ek het al dikwels gewonder waarom die Here vir Petrus geroep het om uit die boot te klim (Mt 14:22-32). Ek dink Hy wou 'n handelingsgelykenis skep om die fundamentele beginsels waaroor ons hier praat te illustreer. 'n Christen leef op die water! En wat is die geheim? Jy moet jou oë op Jesus Christus vasnael. En dit is die wese van geloof.

Oordryf ek dalk? Wel, miskien moet ek tog darem kwalifiseer. Nie alle Christene ervaar hulle roeping ewe intens en dramaties nie. En vir seker wil ek niemand aanmoedig om sy of haar verantwoordelikheidsin en nugtere beoordeling van sake op hierdie roete oorboord te gooi nie.

Maar tog, tóg - gaan lees weer hoofstuk 11! En dink diep na oor jou lewe, meedoënloos eerlik.

Om in hierdie wedloop te volhard, is geloof dus die sleutel. Slegs dít is vir die Here aanvaarbaar en slegs dít verheerlik Hom. En slegs dít verseker dat Hy ons bekragtig om enduit aan te hou.

Só stel Hb 11:6 dit: "En sonder geloof is dit onmoontlik om God te behaag ..." Wat is die aard en inhoud van hierdie volhardingsgeloof?

Ons moet glo die Here is 'n beloner van die wat Hom soek (11:6c). Afgesien daarvan dat ek weet Hy sal my enduit deurdra, sal my uitsien na die prys by die wenpaal my tree vir tree voortdra.

Maar daar is nóg iets wat mens moet glo. Jy moet glo dat "Hy is" (die OAV vertaal letterlik).

Meeste moderne vertalings slaan ongelukkig die bal hier mis. Dit gaan oor veel meer as net die oortuiging dat God bestaan. Nee, hierdie is waarskynlik 'n verwysing na Eks 3, waar God Homself openbaar as die groot en ewige "Ek is" (vgl. E161, 162, 164). Dit sinspeel dus op Sy verhewe en onveranderlike soewereiniteit en algenoegsaamheid. En bowenal is hierdie stuk selfopenbaring van God ten nouste geassosieer met Sy verbondsnaam, Jahweh. Ook is God se onkreukbare verbondstrou dus hier ter sprake.

Die geheim van 'n suksesvolle geloofswedloop het daarom alles te doen met my vertroue dat God alles is wat Hy oor Homself geopenbaar het. In die besonder gaan dit daaroor dat ek wéét dat Hy gereedstaan om my as Sy geliefde uitverkorene te dra as ek nie meer kan nie - en dat Hy by die wenpaal vir my wag met die prys van die ewige welgeluksaligheid, presies soos Hy beloof het.

Die suksesvolle geloofsatleet hardloop die wedloop dus vol geloof, vertroue en verwagting!

Drie, sukses in die wedloop het alles te doen met volharding tot die einde toe

Hy wat nie wil hardloop nie, het sommer reg van die begin af die oorwinnaarskroon versaak - want nét oorwinnaars word bekroon.

Het jy al 'n middelafstand-wedloop dopgehou, sê maar die myl. Amper elke keer is daar mos 'n onbekende atleet wat verstommend belowend wegspring. Reg van die begin af is hy 10m voor. En het hy 'n pragtige styl! Waar kom hý so uit die bloute vandaan? Maar dan - terleurstelling! Op die 800m merk gee hy skielik twee treë na links. Sy wedloop is verby. Hy was bloot die pas-aangeër!

Só hardloop baie wat oënskynlik dramaties tot bekering kom, soos pas-aangeërs. Indrukwekkend aanvanklik. Maar die wenpaal sien hulle nie.

Dis meer as tragies. Want God se Woord is duidelik: slegs hulle wat volhard tot die einde toe, sal gered word (vgl. Fl 3:14). Net hulle kry die prys.

Volharding impliseer die versoeking om tou op te gooi. Dis omdat die geloofswedloop uiters uitputtend kan wees. Die kniehalter van die vlees, die suigkragte van die wêreld en die verleidinge van die duiwel is soos 'n sterk wind en 'n steil hoogte waarteen 'n maratonatleet moet opbeur.

Daar kom dus dae wat dit vir 'n mens voel jy kan nie aangaan nie. Al wat dan oorbly, is om in naakte geloof vas te hou aan jou Verbondsgod se liefdestrou, jou Hoëpriester se voorspraak en jou Helper se bekragtiging. En voor jy jou oë uitvee is jy oor nóg 'n Pollyshorts.

Is jy 'n vreemdeling vir hierdie soort ervaring? Vra jouself dan af of jy hoegenaamd hardloop.

Die roetekaart van God se Woord

Terwyl ek hier skryf is die derde skof van die 50ste Bergriviermaraton aan die gang. Dit vul my met nostalgie. Want jare gelede het ook ek die Berg geroei. En as voorbereiding daarvoor het ek en 'n paar vriende die Oranjerivier geroei. Wat 'n avontuur? Altyd maklik? Aikona! Die son het ons dag na dag tot kaiings verskroei. Daar was bulderende versnellings met branders so hoog soos mense wat jou maagsenuwees laat knoptrek het. Daar was pikswart rotse net onder die watervlak wat lê en wag het om jou boot oop te kloof. En daar was kilometers plat water wat jou arms na water laat voel het.

Ons het egter 'n wonderlike hulpmiddel gehad - 'n stel 1:50 000-kaarte. Hierop kon ons sien hoe ver ons gevorder het; aan die kontoere kon ons sien waar om versnellings te verwag; ons kon keerwalle betyds raaksien. Onnodig om te sê, hierdie kaarte het ons soos goud in 'n verseëlde plastiekpyp opgepas.

Die geloofsatleet se Bybel is uiteraard veel meer, maar vir seker is dit ook 'n kosbare roetekaart vir hom. Wat sekere sake betref, weet ons presies watter struikelblokke, oftewel "keerwalle", op ons wag. Maar in die meeste gevalle - soos met die versnellings - sê die Woord vir jou dat bepaalde uitdagings wag, maar oor die presiese aard daarvan het jy geen benul nie. Tog bly God se Woord vir jou oneindig belangrik en kosbaar - 'n duisend maal meer werd as 'n 1:50 000-kaart.

Hier moet ek nou ophou. Sterkte op die water hierdie komende week. As daar 'n versnelling voor my donder en my arms soos water voel, sal ek aan jou dink. Want dalk is jy net om die volgende draai.

Nico van der Walt